Bà con ta ai cũng nghe nói đến những người kinh doanh đầu tư kiếm ra bạc triệu. Mình không thuộc "diện" đó (cái chữ "diện" kỳ cục!) thì vẫn có thể kiếm ra vài ba trăm hay vài ngàn bạc một năm, nếu chịu cực lật ngược túi áo mà xét lại từng góc kẹt nhỏ.
Đó là cách ngó lại việc chi thu của mình.
Trước hết, không thiếu gì người có sẵn chừng mười ngàn bạc trong trương mục ngân hàng, loại "vãng lai", checking account, không trả tiền lời và may lắm thời không đòi lệ phí nếu mình giữ một kết số (balance) tối thiểu nào đó. Bây giờ, hãy xét lại xem hàng ngày, hàng tuần hay hàng tháng mình cần bao nhiêu tiền mặt cho việc chi dụng bình thường, Lúc đó mới thấy là có khi mình dư! Nếu đem bảy tám ngàn trong số đó qua một trương mục tiết kiệm (saving account) có khi mỗi năm cũng được dăm ba trăm tiền lời (với lãi suất thông dụng là 5% một năm). Không nên khinh thường khoản tiền đó!
Mà nói tới lãi suất, bà con nên xét lại xem hàng tháng mình trả bao nhiêu tiền lãi cho thẻ tín dụng" Nếu cộng lại toàn bộ các khoản nợ bằng thẻ tín dụng, có khi cũng tới năm bảy ngàn, và lãi suất tín dụng tiêu thụ này thuộc loại mắc nhứt, có khi tới 13-14 hay 17-18%. Nếu nợ thẻ tín dụng năm ngàn mà dùng ngay năm ngàn trong khoản kết số mười ngàn của trương mục vãng lai nói trên để thanh toán, thời mình có thể tiết kiệm được bảy trăm bạc... ăn Tết! Có ai cho mình khoản tiền đó đâu nào"
Nhiều bà con quen làm ăn lớn và dễ khi giá nhà còn tăng vọt, thay vì nghĩ tới việc chuyển tiền từ trương mục vãng lai qua trả các khoản nợ khác thì lại tính chuyện "bào ngôi nhà ra tiền". Tức là lấy ngôi nhà làm giá trị cầm thế để vay một tín khoản (line of credit) theo lối "home equity". Đó là chuyện năm xưa, khi lãi suất còn thấp. Chớ khi lãi suất có thể tăng thì lối tính toán ấy đã có phần rủi ro hơn. Tâm lý mọi người là thấy yên lòng khi có 10 ngàn trong ngân hàng hơn là chỉ có hai ngàn, nhưng nếu mình vay ngân hàng để tiếp tục tiêu xài thời chuyện ấy không yên đâu.
Nói về cách tính toán và so sánh lãi suất, bà con thử làm lại con tính xem mình xin tái tài trợ thời sao. Nhà tài trợ nào cũng đều mời chúng ta nghĩ tới giải pháp đó, nhưng nếu mình có lợi thì đâu là mối lợi của họ" Giả dụ như mình đang có khoản nợ 30 năm với lãi suất là 7%, khi lãi suất hạ còn 6% mà mình nhảy qua đó thì coi như lời 1%. Một tỷ lệ nhỏ trên một ngân khoản lớn, vài trăm ngàn, thời cũng đáng kể chớ"
Nhưng, bà con nên xét thêm cho kỹ. Khoản nợ 30 năm đó đã mắc từ cả chục năm trước, tức là chỉ còn hai chục năm là hết nợ. Nếu xin tái tài trợ bằng cách chịu một khoản nợ 30 năm khác thế vô đó, mình đã kéo dài thời gian mắc nợ thêm một chục năm. Cho nên, hãy coi chừng ảo giác mà kéo dài thời gian nợ nần của mình.
Có cách khác coi bộ lại đỡ hơn, dầu không nhiều. Nếu bà con có chục ngàn trong một trương mục tiết kiệm có lãi suất chừng 3% mà dùng tiền ấy trả bớt một phần trong khoản tín dụng địa ốc đang "xạc" mình 7% một năm thời cũng lời được chút đỉnh, ít ra 400 đồng trong giả thuyết này. Vẫn biết rằng tiền lời gia cư được miễn thuế, nhưng, tiền lời tiết kiệm của mình cũng chịu thuế vậy, cho nên, hơn bù kém thì mình vẫn có lời chớ!
Nếu là người dư giả và tân kỳ hơn - mà bà con người Việt chúng ta đang tiến lên giai đoạn ấy - thời mình nên tính kỹ hơn một chút.
Chỗ này hơi nhức đầu nên xin bà con đại xá cho: Nhiều người đem khoản lợi tức thọ thuế của mình để đầu tư vô các nghiệp vụ an toàn dầu sinh lời không nhiều, với lý do là khi cần tiền thì lấy ra cũng dễ. Đây là cách tính toán tân kỳ, rất Hoa Kỳ. Thí dụ là lấy lợi tức thọ thuế mua trái phiếu (bonds) trong khi dùng tiền tiết kiệm hưu bổng đầu tư vô cổ phiếu. Cách tính toán này có vẻ hợp lý vì đầu tư vô cổ phiếu là nghiệp vụ trường kỳ, cũng lâu dài như ngày về hưu của mình.
Nhưng, hãy thử tính xa hơn một chút coi.
Giả dụ như mình có trăm ngàn lợi tức thọ thuế được lưu giữ dưới hình thức trái phiếu loại municipal bonds hàng năm cho mình 4% tiền lời, và có trăm ngàn trong quỹ hưu bổng để đầu tư vào cổ phiếu. Nếu thiệt là người Mỹ thì bà con có thể làm hai việc chuyển hoán. Đưa cổ phiếu qua trương mục chịu thuế (bán municipal bonds mua stocks) và đưa trái phiếu qua trương mục hưu bổng (bán stock bên đó mua bond) thời mình sẽ lời hơn chút đỉnh: trái phiếu 4% từ trương mục chịu thuế nay có thể là trái phiếu có phân lời là 5,5% của trương mục hưu bổng. Mỗi năm có thể lời được ngàn rưởi mà vẫn an toàn như thường!
Nói vậy chớ bất thần mình cần 10 ngàn làm đám cưới cho con thời sao" Nếu không muốn bào ngôi nhà của mình (lấy home equity loan) đặng xây tổ ấm cho con thời vẫn có thể bán stock lấy mười ngàn, và để khỏi bị thiệt thời nên chuyển 10 ngàn tiền bond qua stock trong trương mục hưu bổng của mình!
Nói thời có vẻ rắc rối nhức đầu chớ thực ra không khó. Cái khó là tâm lý của mình, đó là đừng coi thường bạc cắc. Mình là mèo nhỏ thời chịu cực đi bắt chuột con là đủ vui rồi. Trong một kỳ sau nữa, mình sẽ còn xét thêm xem có cách nào cải tiến chi thu như vậy chăng.