Theo tài liệu của hội Sinh viên VN, mỗi năm các trường đại học Sài Gòn cấp bằng tốt nghiệp cho khoảng 30,000 sinh viên, thế nhưng chỉ có khoảng 1/4 là tìm được việc làm đúng ngành nghề đã được đào tạo, 1/2 có việc làm nhưng trái nghề, 1/4 còn lại là lang thang. Nhiều doanh nghiệp, công ty thương mại chỉ cần tuyển dụng những công nhân, kỹ thuật viên, nhân viên trung cấp, không cần đến các cử nhân, kỹ sư. Từ thực tế này, nhiều sinh viên ra trường vẫn không tìm được việc làm đúng chuyên môn, cuối cùng phải ứng trực chờ việc ở các trung tâm dịch vụ việc làm. Một phóng viên báo Lao Động ghi lại hiện trạng này như sau.
Trong một buổi làm việc với ông Trần Anh Tuấn, Tổ trưởng tổ Thông tin-Thống kê-Dự báo lao động Sở Lao động-Thương binh-Xã hội Thành phố, chúng tôi giật mình vì ông đưa ra con số hàng năm có từ 3 ngàn đến 4 ngàn sinh viên tốt nghiệp đại học không bố trí được việc làm. Và theo ông thì sinh viên tốt nghiệp thất nghiệp là do một số ngành đào tạo không phù hợp với nhu cầu của xã hội, vì trên thực tế, vẫn cần lao động có trình độ đại học ở một số ngành kỹ thuật. Chúng tôi hỏi căn cứ vào đâu để ông đưa ra kết luận này. Ông Tuấn trả lời:“Chúng tôi lấy số liệu khảo sát về nhu cầu tuyển dụng lao động có trình độ đại học trong từng ngành nghề, đối chiếu với sinh viên tốt nghiệp của các trường. Tuy chỉ là con số tương đối nhưng cũng đủ cho thấy sự chênh lệch rõ ràng giữa nhu cầu tuyển dụng và đào tạo. Tôi xin đưa ra thí dụ việc đào tạo ồ ạt các ngành báo chí, luật, quản trị kinh doanh như hiện nay thì bố trí ở đâu" Đó là chưa kể một số không ít sinh viên không đủ trình độ để làm việc ngay chính với chuyên môn của mình”.
Chúng tôi đem con số sinh viên thất nghiệp hàng năm trên trao đổi Ông Võ Văn Thưởng, chủ tịch Hội sinh viên VN Thành phố, ông Thưởng còn làm chúng tôi giật mình hơn và thấy cơ may tìm việc của các bạn tôi quá mong manh: “Theo tôi thì sinh viên tốt nghiệp đại học thất nghiệp còn cao hơn số liệu của Sở Lao động-Thương binh-Xã hội. Thành phố có khoảng 150 ngàn sinh viên hệ chính quy, mỗi năm ra trường gần 30 ngàn người. Trong số này có chừng 25% tìm được việc làm đúng với ngành nghề đào tạo, 50% có việc trái ngành, số còn lại là lang thang”. Tuy nhiên, theo ông Thưởng thì số sinh viên này có thể gọi là thất nghiệp tạm thời. Thời gian tìm được việc làm sớm hay muộn tuỳ thuộc vào trường học, ngành học và trình độ của từng người. Ai chọn được ngành học phù hợp, xã hội đang có nhu cầu thì người ấy dễ có cơ hội hơn, ai chọn ngành theo phong trào hoặc học để trang sức thì hãy đợi đấy. Một dịp làm việc với Cty may Đồng Nai, ông Vũ Khắc Thái, tổng giám đốc Cty, cho biết: “Doanh nghiệp chúng tôi hiện có một số sinh viên tốt nghiệp đại học vào làm công nhân. Biết là không hợp lý nhưng vì yêu cầu giải quyết việc làm của họ nên phải nhận, và buộc phải bố trí cho có việc. Thực ra chúng tôi cũng không cần thiết phải sử dụng lao động có trình độ đại học nhiều”.
Bạn,
Cũng theo báo Lao Động, toàn Sài Gòn có 27 trường trung học chuyên nghiệp, trong đó chỉ có một vài trường hoạt động có hiệu quả, số còn lại học sinh rất lèo tèo. Cơ sở vật chất của hệ thống trường nghề rất kém, chưa hấp dẫn được người học, chưa đủ điều kiện để đào tạo công nhân kỹ thuật đáp ứng nhu cầu, do đó dẫn đến tình trạng thừa thầy, thiếu thợ như hiện nay.