Trong một cuộc thăm dò về tình hình thị trường sách tại Việt Nam do báo Lao Động thực hiện, nhiều giám đốc nhà xuất bản đều có chung một nhận xét là giá sách bán ở VN hiện nay quá cao so với thu nhập thấp của đa số người đọc trong nước. Trong khi lương căn bản của một giáo viên bậc trung học phổ thông (lớp 10 đến lớp 12) chỉ vào khoảng 500 ngàn đồng/tháng (35 đô) và lương một giảng viên đại học, chuyên viên nghiên cứu ở các trung tâm khoa học, chưa đến 1 triệu đồng (chưa đến 70 đô) thì có nhiều cuốn sách giá trên 1 triệu đồng, có bộ sách giá tiền bằng cả một năm lương của một nhà nghiên cứu.
Trình bày về hiện trạng thị trường sách ở VN, báo Lao Động ghi lại ý kiến của một phó giám đốc nhà xuất bản, viên phó giám đốc này đã thừa nhận rằng giá sách hiện nay ở VN đã trở nên đắt đến mức có người cho rằng người nghèo không thể đọc sách được nữa, viên phó giám đốc nêu ra một vài con số: Cuốn sách dày khoảng nghìn trang là trăm rưởi, hai trăm nghìn đồng. Một bộ tuyển tập khoảng 3-4 cuốn là nửa triệu, hoặc cả triệu đồng. Có bộ sách giá đã lên tới gần 10 triệu đồng (700 đô), bình quân giá bán 1 trang lên tới 220 đồng. Từ những biểu số, viên phó giám đốc nói rằng giá sách hiện nay cao gấp 3-4 lần giá thành sản xuất.
Giải thích về nguyên nhân của việc tăng giá sách, viên phó giám đốc: Năm qua giá giấy tăng trung bình 200 ngàn đồng /tấn. Không đáng bao nhiêu nếu chia bình quân cho một đầu sách. Điện, nước, công in... cũng vậy. Mà giá những thứ này có tăng thì cũng chỉ lâu lâu mới tăng một lần. Đằng này giá sách cứ tăng liên tục, tăng vô tội vạ. Nguyên nhân chính của việc tăng giá sách là do lợi nhuận trực tiếp của những người làm sách (đầu nậu) và phát hành sách. Đầu nậu muốn bán được sách cho các cửa hàng phải trừ chiết khấu phát hành cao. Mức chiết khấu này trước kia là 26% giá bìa, từ 2-3 năm trở lại đây lên 40%. Nay đã là trên dưới 50%. Một cuốn sách bán được 10 đồng đã trừ chiết khấu 5 đồng! Giá sách tăng là vì thế.
Bạn,
Cũng theo báo quốc nội, mặc dù giá sách quá đắt nhưng vẫn có một số lượng người đọc phải mua, đó là những sách cần cho người tra cứu, sách giáo khoa cho giáo viên, học sinh, sinh viên, một nguồn tiêu thụ khác nữa là các thư viện. Tuy nhiên, số người mua không chiếm một tỉ lệ lớn, chính vì thế có những sách được in với một số ít, không quá một ngàn cuốn, và phải mất cả năm mới bán hết.
Về phân phối và quản lý, nhiều giám đốc nhà xuất bản cho rằng từ lâu từ lâu chưa có cơ chưa có cơ quan chức trách nào để ý tới việc ổn định và chống tăng giá sách. Nhà nước CSVN thì muốn duy trì độc quyền về xuất bản, không cho tư nhân lập nhà xuất bản, thế nhưng một “công đoạn” gắn rất chặt với xuất bản là phát hành thì hiện nay đang bị tư nhân hoá ồ ạt. Một số tư nhân chuyên làm sách và phát hành sách mà báo trong nước gọi là đầu nậu sách, đã kinh doanh thị trường sách theo hình thức liên kết với nhà xuất bản theo công thức: tư nhân tổ chức biên soạn sách, bỏ vốn in, tự phát hành, còn nhà xuất bản thì chỉ lo phần biên tập nội dung và nhận tiền xuất bản phí từ tư nhân.