LÀNG GỐM CỔ TRUYỀN
Bạn,
Theo báo Sài Gòn, trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận, một tỉnh ở khu vực phía Nam của miền Trung, có nhiều làng nghề cổ truyền, trong đó có làng gồm Bầu Trúc, đã hình thức hơn ngàn năm trước. Làng này hiện có gần 500 gia đình với trên 3 ngàn người, đa số kiếm sống bằng nghề gốm. Báo điện tử CASG ghi nhận toàn cảnh về làng gốm này qua đoạn ký sự như sau.
Từ Quốc lộ 1A gần thị trấn Phước Dân (huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận), theo một con lộ tráng nhựa nhỏ sẽ về làng gốm Bàu Trúc. Trong cái nắng chói chang của mùa hè, thi thoảng có những cơn gió biển thổi xốc tung cát bụi bay mù mịt. Nắng và gió cát gần như là "đặc sản" của Phan Rang, dải đất cận cuối Nam Trung Bộ... Đường vào làng có nhiều lối ngang dọc như ô bàn cờ lớn.
Làng gốm Bàu Trúc cách thị xã Phan Rang - Tháp Chàm chừng non 10km về hướng nam. Ở Bàu Trúc có gần 500 gia đình với trên 3 ngàn người Chăm, đa phần sống với nghề gốm từ rất lâu đời. Theo truyền thuyết, tổ của nghề gốm Bàu Trúc là vợ chồng ông Poklong Chanh, hơn ngàn năm trước ông đã dạy cho phụ nữ trong làng cách lấy đất, nắn, nung đất sét thành những dụng cụ, vật trang trí mà hiện thời du khách có thể nhìn thấy, sờ nắm được. Nhớ ơn của tổ nghề, dân làng Chăm gốm Bàu Trúc lập đền thờ, tổ chức cúng tế long trọng Poklong Chanh vào dịp lễ hội Katê hàng năm, khoảng từ cuối tháng 9 đến tháng 10 dương lịch.
Theo nghệ nhân Sử Thị Dinh, tất cả các sản phẩm trên được làm từ nguyên liệu đất sét lấy từ mỏ đất, mỏ cát do phù sa sông Quao hình thành nên thuộc làng Bàu Trúc. Làm ra được một sản phẩm gốm cũng lắm vất vả, công phu. Đất sét phải đập nhỏ, sau đó đất được rưới nước vừa phải, trùm ủ trước một đêm. Sáng hôm sau, trộn đất với cát mịn nhào nhuyễn. Gốm được các nữ nghệ nhân Chăm Bàu Trúc nắn và tạo hình hoàn toàn bằng tay, không dùng bàn xoay như những trường phái gốm khác. Lúc đã tạo xong hình dáng, sản phẩm được đem phơi nắng 4 - 6 giờ, sau đó người ta dùng mảnh sành, sứ nẹp tre cắt, gọt làm bóng, láng. Sau khi phơi nắng, sản phẩm được đem về để trong bóng mát khoảng 5 đến 10 ngày rồi sắp vào lò. Lò nung ngoài trời, trên những khoảng, nền đất trống. Gốm được ủ rơm, dùng củi đốt. Sau 4 - 5 giờ đốt với nhiệt độ khoảng từ 500 - 600 độ C, gốm được lấy ra để phun màu (loại màu được chiết xuất từ trái dông, trái thị trên rừng) rồi được nung tiếp thêm 2 giờ nữa gốm sẽ chín.
Bạn,
Cũng theo báo CASG, khi chín tới, gốm Bàu Trúc sẽ có màu đặc trưng vàng đỏ, ỏ hồng, đen xám, bợt nâu, tạo thành các sản phẩm gốm độc đáo, mang dấu ấn, dáng vẻ đặc sắc của văn hóa Chămpa cổ.
Gửi ý kiến của bạn
