BAGHDAD - Chỉ vài năm sau trận tấn công của khủng bố al-Qaeda trên lãnh thổ Hoa Kỳ, quân đội Hoa Kỳ đã thiết lập 1 hệ thống nhà tù ở ngoài nước, cầm giữ 14,000 tù an ninh ngoài tầm chi phối của những luật lệ đã có. Những tiết lộ về tra tấn và thời gian giam giữ kéo dài đã đưa tới những tiếng nói phản đối có trọng lượng như TTK Kofi Annan, và ngay cả Tối cao Pháp Viện Hoa Kỳ, nhưng gay gắt nhất là từ nội bộ của hệ thống.
Ông al-Aliyawi, người quản lý của 1 tiệm tại Baghdad, nói với phóng viên ngoại quốc "Thật là khó tin rằng tôi có thể ra tù - tôi trải qua 1 năm 8 tháng như là địa ngục".
Hàng chục ngàn người Iraq bị bắt trên chiến trường, bị dựng dậy giữa đêm tại nhà hay bị bắt ngoài đường như là tình nghi nổi dậy - nhiều người bị bắt trong các cuộc tảo thanh, bị thẩm vấn suốt ngày đêm rồi bị giam nhiều tháng trước khi được thả, không được xin lỗi, không được giải thich lý do, cũng không được bồi thường.
Có lần, 1 sĩ quan Hoa Kỳ nói với viên chức Hồng Thập Tự rằng 70 đến 90% tù an ninh là bắt nhầm - cac tin tức về điều kiện đối xử lạm dụng thể xác, biểu tượng là cac hình ảnh về nhà tù Abu Ghraib nổi lên trong lúc Ngũ Giác Đài ra sức cải chính cac đối xử với tù gần như là tra tấn.
Gần đây nhất, ngày 6-9 Ngũ Giac Đài phổ biến tập cẩm nang hướng dẫn thẩm vấn, cấm trùm đầu tù, cấm lột truồng và các kỹ thuật lạm dụng thân xác.
Cùng ngày ấy, TT Bush loan báo cac nhà giam bí mật của CIA không còn ai, và 14 tù khủng bố nguy hiểm đã được chuyển tới trại Guantanamọ Tối Cao Pháp Viện liên bang đã phản bac hệ thống truy tố tù khủng bố từ Tháng 6, và nay Bạch Oc đang tranh cãi với 2 Viện lập pháp về loại hình tòa quân sự kín mà chính phủ Bush muốn dùng để xét xử tù khủng bố.
Tin khac cho biết 1 phóng viên ảnh của thông tấn AP bị quân đội Hoa Kỳ cầm giữ 5 tháng, lấy cớ là đe dọa an ninh, nhưng không hề truy tố, cũng không cho điều trần công khai - người ấy là công dân Iraq Bilal Hussein, 35 tuổi, nguyên quán Fallujah, cộng tac với AP từ Tháng 9-2004.
Ông Bilal Hussein chụp ảnh cac sự việc tại Fallujah và Ramadi cho tới khi bị bắt ngày 12-4 năm nay. Ông Tom Curley, chủ tịch công ty AP, tuyên bố "Chúng tôi muốn nguyên tắc pháp trị được tôn trọng - giam giữ vô thời hạn là điều không thể chấp nhận khi xét theo luật pháp Iraq, công ước Geneva hay bất kỳ quân luật nào khac.” Trong trường hợp Bilal Hussein, quân đội Hoa Kỳ không có bằng chứng cụ thể nào để hậu thuẫn các cáo giác mơ hồ - e-mail của Tướng Jack Gardner, người giám sát tất cả tù an ninh của liên quân tại Iraq, chỉ nêu ra được mối quan hệ giữa Bilal Hussein với 2 quân nổi dậy bị bắt, gồm 1 người là cấp chỉ huy al-Qaeda.