LONDON (KL) – Tại nước ngoài, sự lôi cuốn của cuộc bầu cử tại Hoa kỳ pha lẫn sự lúng túng về lễ nghi ngoại giao, lộ ra các thái độ chính trị ngoại giao.
Đặt thêm câu hỏi về guồng máy bầu cử Hoa kỳ, các quan sát viên khắp nơi trên thế giới lại còn kinh ngạc về sự hoạt động của truyền thông Hoa kỳ. Tin phát ra đuợc phát hình đi và phát hình lại với các phóng viên TV như Dan Rather, Peter Jennings, Tom Brokaw, đầu tiên có số phiếu đứng trên là số phiếu của Gore và sau đó đứng trên lại là số phiếu của Bush, sau cùng lại tuyên bố cuộc tranh cử đuợc gọi như sát nút.
Một sự mê hoặc, nhưng làm cho cả thế giới bị bối rối đuợc quan sát cái dân chủ quyền thế của trái đất này đang chọn nhà cầm đầu, sự náo động trong hệ thống tuyển cử của Hoa kỳ vừa có tính đùa dai, vừa có tính quấy rối.
Một số nhận định ngày hôm nay xem ra có vẻ thô kệch : “Nhạo báng.” “Hỗn độn.” “Một quốc gia vơ vẩn, Quyền hiến pháp khủng hoảng”.
“Một ứng cử viên có thể có đa số phiếu của quần chúng, nhưng nhân vật này cũng có thể mất đi số phiếu này. Đối với chúng tôi , nó có một chút lạ kỳ để có ít ý kiến” theo lời Sami Khohen, một nhà bình luận đã bị hoang mang của tờ báo Milliyet tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Các người nước ngoài đã bị những sự công bố kết quả vội vã của mạng lưới TV tại Hoa kỳ diễu cợt, khiến một số quốc gia như Anh quốc, Đức quốc và Trung quốc bị lúng túng để hồi lại các điện văn chúc mừng nhà Thống đốc Texas George W. Bush được gửi đi quá sớm.
Căn cứ vào các kết quả đuợc phân tích và những mẩu chuyện thời sự rộng rãi, báo chí Nam Hàn đã nghiên cứu sự sai biệt giữa phe Cộng hòa và phe Dân chủ để so sánh các tư thế của Triều Tiên, Trung quốc, Nga và tình hình Trung đông với sự dàn lực lượng của Hoa kỳ trên thế giới và sự Phóng thủ Hoa kỳ bằng Hoả tiễn (NMD).
Các phái viên báo chí của Nam Hàn có mặt tại Hoa kỳ đã tập trung vào những hậu quả về kết quả bỏ phiếu của các cử tri Hoa kỳ, các phái viên này đã tường trình tiểu bang Pennsylvania và Florida sẽ đóng vai trò quan trọng để xác định kết quả của cuộc tranh cử này và cho biết ứng cử viên nào như chiếm được phiếu cả hai tiểu bang này được coi như dẫn đầu để đảo lộn lại tình thế thắng cử.
SỰ QUYẾN RŨ, CŨNG LÀ LẠC THÚ
Từ trước tới nay, báo chí Hoa kỳ đã có hiềm khích với Mễ Tây Cơ về các cuộc bầu cử bẩn thỉu, giới truyền thông của Mễ xem ra có vẻ thích thú nắm ngay lấy cơ hội này để trả nghĩa ân tình. Nhật báo Mileno của Mexico City trong số ra buổi sáng đã có tít lớn hàng đầu“Hoa kỳ có sự gian lận,” tít lớn hàng thứ hai “ Hoa kỳ trong cơn điên loạn: 30 ngàn phiếu bị thất thoát tại tiểu bang Florida.”
Anh quốc cũng bị lan man về các bài tường trình mất phiếu hay không đếm phiếu tại Florida.
“Không biết được ai là người đắc cử hiện nay,” theo lời của Jon Snow, phóng viên Channel 4 News của Anh quốc, trong bài viết thảm thương được tóm tắt để làm tin hàng ngày. “Thùng phiếu mất thấy nằm ở các hầm của nhà thờ. Có cả ngàn phiếu đang được gửi tới, nhưng tiểu bang cho biết, cho tuyên bố kẻ đắc cử không cần phải đợi những phiếu vắng mặt này.”
“Việc này coi như việc dỡn chơi trong sự chuyển quyền mà các cha đẻ ra việc bầu cử đã hình dung ra trước đây,” theo như David Smith của Channel 4, người đã khua trống, gõ chiêng đưa vụ này lên.
Nga là một quốc gia dân chủ còn non nớt và đang bị rắc rối, cũng bị mê hoặc và lẫn lộn về cuộc tranh cử có phiếu sát nút này với đầy những tin tức bầu cử tại Hoa kỳ. Cả nhiều tuần nay, các phân tích gia của Nga cho biết Phó tổng thống Gore sẽ cho tăng cường các quan hệ, ông Bush thắng cử sẽ làm Washington và Moscow căng thẳng thêm.
HỆ THỐNG VẮT ÓC CỦA HOA KỲ
Nhưng hôm nay, ai cũng bỏ việc dự đoán chính sách và chú trọng vào guồng máy bầu cử, một số người Nga đã vắt óc nghĩ tới cử tri đoàn (Electoral College).
Tổng thống Vladimir Putin muốn làm đẹp mặt trong tình thế này, tổng thống cho biết, cả hai ứng cử viên đều nói rõ ràng và khảng định “có sự thăng tiến các quan hệ với Nga. Chẳng hạn như việc cho thích hợp đối với chúng ta.”
Phần lớn các quốc gia khác đã thấy hệ thống bầu bán của Hoa kỳ khó theo dõi. Trong đêm dạ hội lớn về bầu cử tại London, một nhà chính trị Anh ngớ ngẩn đã sáp gần một người Hoa kỳ và hỏi, “Cử tri đoàn này ở đâu mà ra "” Đó không chỉ là một điều đã sinh ra sự lầm lẫn.
“Càng tìm hiểu Hoa kỳ, càng thấy lạ thêm. Tại sao người Hoa kỳ cứ phải bỏ phiếu vào ngày Thứ Ba,” lời của Duan Mimi, cô gái 22 tuổi làm nghề kiểm hàng siêu thị tại Bắc Kinh. "Sự tuyển lựa của Hoa kỳ sẽ dễ hiểu hơn, theo như lối tổ chức tại Phần Lan chúng tôi. Nước chúng tôi không có thể làm theo giống như lối đó,” lời của nhà bộ trưởng Erkki Tuomioja của Phần Lan.
Israel lại đặc biệt chú ý tới cuộc tranh cử tại Florida, vì tại đây có cả trăm hay ngàn người (Do Thái) đang ở ngay Israel bỏ phiếu vắng mặt của tiểu bang này, nơi phiếu phải đếm lại để chọn người cầm đầu cho cái thế giới tự do. Hầu hết các cử tri bỏ phiếu vắng mặt nằm tại Israel đều dành phiếu để bỏ cho đảng Dân chủ Hoa kỳ, kể cả ông Joseph I. Liebermann là người Do Thái đuợc đề cử làm ứng viên phó tổng thống Hoa kỳ.
“Tôi đã dạy từ lúc 4 giờ sáng để nghe radio. Đài đưa tin ra ngoài sức tuởng tuợng của tôi, toàn bộ bầu cử có liên can tới các phiếu của những cử tri vắng mặt … Ai đã biết đuợc, kể cả tôi đang sống tại nơi này" Chúng tôi có thể xác định để cái gì phải xẩy ra,” theo như lời của giáo sĩ Do Thái Menachem Raab, 77 tuổi, người Jerusalem, một cử tri Florida bỏ phiếu vắng mặt cho ông Gore.
GIỚI TRUYỀN THÔNG HOA KỲ SỬNG SỐT
Đặt thêm câu hỏi về guồng máy bầu cử Hoa kỳ, các quan sát viên khắp nơi trên thế giới lại còn kinh ngạc về sự hoạt động của truyền thông Hoa kỳ. Tin phát ra đuợc phát hình đi và phát hình lại với các phóng viên TV như Dan Rather, Peter Jennings, Tom Brokaw, đầu tiên có số phiếu đứng trên là số phiếu của Gore và sau đó đứng trên lại là số phiếu của Bush, sau cùng lại tuyên bố cuộc tranh cử đuợc gọi như sát nút.
“Với đồ họa nghệ thuật, dính líu kiểu mẫu computer một chút, màn hình tách ra phần cho tin tức, với phần cho các phe phân tích gia, TV Hoa kỳ đạt tới tột đỉnh kỹ thuật cho cuộc bầu cử của thế kỷ thứ 21. Nhưng các dụng cụ kỹ thuật lỉnh kỉnh này chẳng giúp gì được cho các phóng viên cả,” theo như nhật báo Clarin của Argentina đã cho biết. Chỉ thấy cái vui nhộn về những hàng tít không chính xác đã xuất hiện trên các báo tại Hoa kỳ cũng như các báo tại các nước ngoài.
Ông Bush sẽ cũng có việc nổi lên như ông Reagan đã làm.
Á CHÂU CHUẨN NHẬN SỰ THẮNG CỬ CỦA ÔNG BUSH QUÁ SỚM
Trung quốc, Nam Hàn và một số quốc gia Á đông khác đã gửi lời chúc mừng quá sớm cho George W. Bush ngày thứ tư, nhấn mạnh sự quan trọng to tát đặt vào kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Hoa kỳ có ảnh hưởng tới vùng Á Đông.
Khoảng trong vòng một giờ đồng hồ, sau khi mạng lưới TV chủ của Hoa kỳ tuyên bố ông Bush đã thắng ông Gore với số phiếu sát nút, Bắc Kinh đã gửi lời chúc tụng nhà ứng cử viên tổng thống Cộng hòa này.
Chẳng bao lâu có phản ứng truớc khi xác nhận kết quả cuộc bầu cử còn vướng vào sự kiểm phiếu tại tiểu bang Florida quan trọng.
Tân Hoa Xã đã có đoạn công bố đơn giản đưa ra lời chúc mừng ông Bush, nhưng không có lời bình luận nào thêm.
Theo chính sách nằm ngoài lề trong cuộc bầu cử của Hoa kỳ, ít có sự khác biệt xẩy ra giữa hai ứng cử viên tổng thống về các các vấn đề của Á Đông. Song ông Bush đã giữ chính sách cứng rắn nhiều hơn đối với Bắc Kinh và ủng hộ để bảo vệ Đài Loan trước ông thần báo oán như Bắc Kinh.
Ông Bush ủng hộ mạnh mẽ để phát triển sự phòng thủ Hoa kỳ bằng hoả tiễn, sự phòng thủ này làm cho Trung quốc sợ vũ khí nguyên tử riêng của Trung quốc bị hoá giải như khi dùng để chiến tranh với Đài Loan.
Tại Hán Thành, nhà tổng thống Kim Dae-Jung của Nam Hàn đã gửi điện văn thúc đẩy ông Bush duy trì việc ủng hộ tiến trình hòa bình tại bán đảo Triều Tiên. Họ Kim được giải thưởng Hoà bình Nobel trong tháng qua về vai trò hoà giải với Bắc Hàn, trong bản thông điệp ông đã trông mong hai nhà cầm đầu Hoa kỳ sẽ làm tăng nỗ lực liên kết của Nam và Bắc Hàn để giữ hòa bình trên bán đảo Triều Tiên và chấm dứt cuộc chiến tranh lạnh.
Sự làm ấm lại nhanh chóng các quan hệ giữa Bắc và Nam Hàn đã đặc biệt gây ra sự sửng sốt về tốc độ vượt bực trong chính sách Á Đông trong những tháng còn lại của nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Bill Clinton.
Hoa kỳ và Bắc Hàn theo đuờng lối Stalin đã sát lại nhau nhanh chóng trong những tháng qua nhờ công của nữ ngoại trưởng Madeleine Albright, nhà ngoại truởng đã viếng thăm Bình Nhưỡng trong tháng vừa qua.
Chính quyền Ấn Độ cũng có lời để công nhận sự đắc cử của ông Bush và đã cho biết các quan hệ của Ấn Độ với Washington không có thay đổi. “Các quan hệ của Ấn Độ với Hoa kỳ nhờ sự ủng hộ của lưỡng đảng, được nói theo ngôn ngữ chính trị riêng của Hoa kỳ,” theo như lời của Bộ trưởng ngoại giao Jaswant Singh đã nói với các ký giả báo chí tại Việt Nam trong ba ngày thăm viếng cuối cùng tại quốc gia này.
“Sự sáp gần, các chính sách và các mối bang giao của Ấn Độ với Hoa kỳ vẫn tiếp tục trong giai đoạn thân hữu nhất và hợp tác nhất như từ xưa tới nay.”Các quan hệ Ấn Mỹ đã được cải tiến trong những năm qua, chứng tỏ qua sự tiếp đón cực kỳ nồng hậu của ông Clinton trong lúc Thủ tuớng Atal Behari Vajpayee viếng thăm Washington hồi tháng vừa qua.
Về sự tranh chấp kinh niên giữa Ấn với Pakistan, quan điểm giữa ông Bush và ông Gore không có khác nhau, nhất về các chính sách ngoại giao, Hoa kỳ đã thiên hẳn tin tưởng vào Ấn Độ và cách xa đối với Pakistan.
“Chính sách đối với Pakistan không thay đổi, kể cả như khi ông Bush đắc cử tổng thống Hoa kỳ,” theo lời Raja Zafarul Haq, lãønh tụ của Liên Minh Hồi giáo Pakistan theo nhà thủ tướng Nawaz Sharif đã bị lật đổ.
Được hỏi vài tháng trước đây, ai là người cầm đầu Pakistan, ông Bush đã trả lời : “Tướng lãnh” hình như không thèm để ý tới tên nhà Đại tuớng Pervez Musharraf. Tổng thống Abdurrahman Wahid đã gửi lời hoan nghênh sự đắc cử của ông Bush, theo như báo chí cho biết, bởi vì nội các của ông Bush có thể cho thay nhà đại sứ Hoa kỳ hiện nay tại thủ đô Jakarta.
Bộ truởng ngoại giao Alwi Shihab đã cho biết, ông tin tưởng ông Bush có vẻ dễ chịu hơn, ông ta là một tổng thống mới của Hoa kỳ không có xen vào chuyện nội bộ của các quốc gia trên thế giới. Bộ truởng không nói vào chi tiết, nhưng ông đã cho biết, có thể sự thay đổi chính phủ, Washington cho thay nhà sứ giả tại đây.
Quan hệ giữa Nam Dương và Hoa kỳ đã bị giảm nặng ngay sau cuộc khẩu chiến dữ dội giữa vài vị bộ truởng của Nam Dương với nhà đại sứ Hoa kỳ Robert Gelbard hiện đang nằm tại thủ đô Jakarta.
Gửi ý kiến của bạn
