Nhớ ngày Mồng Bảy Tháng Ba
Trở về hội Láng, trở ra chùa Thầy (ca dao)
Có thể nói Chùa Thầy là một trong những ngôi chùa có phong cảnh đẹp nhất của miền Bắc Việt Nam.
Phong cảnh nên thơ của Chùa Thầy gắn liền với núi Sài Sơn, mà thi sĩ Quang Dũng có nhắc đến rất nhiều trong thơ của ông. Chùa Thầy nằm cách Thị Xã Sơn Tây khoảng 23 km, cách Hà Nội khoảng 30 km.
Hai câu đối trong chùa Thầy đã nói lên được sự độc nhất vô nhị của chốn thiền môn này:
Vi Tiên vi Phật vi quốc vương, sinh hóa tam thân lưu hiển tích
HỮu động hữu hồ hữu thiên thị, giang sơn nhất đái biểu kỳ quan.
Vế đối thứ nhất nhắc đến Thiền Sư Từ Đạo Hạnh, người đã sáng lập ra chùa, là một trong những thiền sư nổi tiếng của lịch sử Phật Giáo Việt Nam thời Lý. Trong chùa có đặt ba pho tượng diễn tả 03 kiếp của Thiền Sư: Tăng, Phật và Đế Vương. Bên trái là pho tượng toàn thân bằng gỗ Bạch Đàn của Thiền Sư Từ Đạo Hạnh, thuở sinh thời tu hành ngài còn làm thuốc trị bệnh cứu người, và dày công sáng tạo ra nghệ thuật múa rối nước, một trong những nghệ thuật dân gian nổi tiếng bậc nhất của nước Việt Nam ngày nay. Chính giữa là tượng Thiền Sư khi ngài đã thành Phật. Bên Phải là tượng của Thiền Sư khi ngài tái sinh làm vua Lý Thần Tông, đầu đội mũ bình thiên, khoác long bào ngồi trên ngai vàng.
Trở về hội Láng, trở ra chùa Thầy (ca dao)
Có thể nói Chùa Thầy là một trong những ngôi chùa có phong cảnh đẹp nhất của miền Bắc Việt Nam.
Phong cảnh nên thơ của Chùa Thầy gắn liền với núi Sài Sơn, mà thi sĩ Quang Dũng có nhắc đến rất nhiều trong thơ của ông. Chùa Thầy nằm cách Thị Xã Sơn Tây khoảng 23 km, cách Hà Nội khoảng 30 km.
Hai câu đối trong chùa Thầy đã nói lên được sự độc nhất vô nhị của chốn thiền môn này:
Vi Tiên vi Phật vi quốc vương, sinh hóa tam thân lưu hiển tích
HỮu động hữu hồ hữu thiên thị, giang sơn nhất đái biểu kỳ quan.
Vế đối thứ nhất nhắc đến Thiền Sư Từ Đạo Hạnh, người đã sáng lập ra chùa, là một trong những thiền sư nổi tiếng của lịch sử Phật Giáo Việt Nam thời Lý. Trong chùa có đặt ba pho tượng diễn tả 03 kiếp của Thiền Sư: Tăng, Phật và Đế Vương. Bên trái là pho tượng toàn thân bằng gỗ Bạch Đàn của Thiền Sư Từ Đạo Hạnh, thuở sinh thời tu hành ngài còn làm thuốc trị bệnh cứu người, và dày công sáng tạo ra nghệ thuật múa rối nước, một trong những nghệ thuật dân gian nổi tiếng bậc nhất của nước Việt Nam ngày nay. Chính giữa là tượng Thiền Sư khi ngài đã thành Phật. Bên Phải là tượng của Thiền Sư khi ngài tái sinh làm vua Lý Thần Tông, đầu đội mũ bình thiên, khoác long bào ngồi trên ngai vàng.
Phong Cảnh Chùa Thầy.
Vế đối thứ nhì nói lên cái đẹp toàn diện của Chùa Thầy: có hang động, có hồ, có chợ trời…Tương truyền chùa được xây dựng vào thời vua Lý Nhân Tông (1072-1127). Trước đó, chùa chỉ là một cái am nhỏ gọi là Hương Hải Am, nơi tu hành của Thiền Sư Từ Đạo Hạnh. Có hai cụm chùa chính: Chùa Cao (Đỉnh Sơn TỰ) được xây dựng ở trên đỉnh núi, và Chuà Dưới ( Chùa Cả, hay Thiên Phúc Tự) được xây dựng ở dưới chân núi. Theo thuyết phong thủy, Chùa Cả được xây dựng trên thế đất hình con rồng. Phía trước chùa, bên trái là ngọn Long Đẩu, lưng chùa và bên phải dựa vào núi Sài Sơn. Giữa Sài Sơn và Long Đẩu là một hồ rộng có tên là Long Trì (Ao Rồng). Sân cỏ là Hàm Rồng. Giữa Ao Rồng lại có một Thủy Đình- nơi thường diễn múa rối nước- chính là viên ngọc đầu rồng. Hai cầu cổ có mái ngói do Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan xây dựng vào năm 1603 là hai nanh của miệng rồng: Cầu Nhật Tiên và Cầu Nguyệt Tiên, cũng là lối dắt lên núi thăm Chùa Cao.
Phía trên Chùa Cao có một mặt bằng gọi là Chợ Trời, với nhiều tảng đá hình bàn ghế, ly rượu, trong đó có một phiến phẳng lỳ gọi là bàn cờ tiên. Tương truyền ngày xưa nơi đây các vị trích tiên đến đây để chơi cơ, ngắm trăng, thưởng ngoạn phong cảnh hữu tình. Men then lối mòn trên núi sẽ đến Hang Cắc Cớ, một hang động trong núi dài chừng trăm mét, nơi tình tự của trai gái làng ngày xưa như ca dao đã ghi lại:
Gái chưa chồng nhớ Hang Cắc CỚ
Trai chưa vợ nhớ hội Chùa Thầy
Tương truyền Hang Cắc Cớ là nơi Thiền Sư Từ Đạo Hạnh đã nhập tịch. Trong hang còn có nhiều đồ vật cổ, một số bộ xương ngưởi, mà theo lời tương truyền là xương của quân tướng Lữ Gia thời chống Hán.
Nét độc đáo của thắng cảnh Chùa Thầy là vậy đó, kết hợp giửa những con đường lên quanh co thơ mộng, những mái chùa vươn lên tầm cao, của phong cảnh sơn thủy hữu tình nhìn từ đỉnh núi, vẻ đẹp của mặt hồ nước tĩnh lặng, những bí ẩn của hang động trong lòng núi… Hội Chuà Thầy diễn ra hằng năm từ ngày Năm đến Bảy Tháng Ba Âm lịch, là một trong những lễ hội lớn của Phật tử Bắc Hà. Ngoài lễ nghi tôn giáo, Chùa Thầy còn có trình diễn trò múa rối nước dân gian. Có lẽ chính vì sự đa dạng cả về phong cảnh lẫn lịch sử, văn hóa như vậy, hình ảnh Chùa Thầy đã được ghi lại qua rất nhiều bài thơ của những danh nhân, thi nhân nước Việt qua nhiều thời đại: Nguyễn Khuyến, Nguyễn Thượng Hiền, BÀ Nhàn Khanh, Á Nam Trần Tuấn Khải…
(Tài liệu tham khảo: Những Ngôi Chùa Danh Tiếng – Nguyễn Quảng Tuân)
Phía trên Chùa Cao có một mặt bằng gọi là Chợ Trời, với nhiều tảng đá hình bàn ghế, ly rượu, trong đó có một phiến phẳng lỳ gọi là bàn cờ tiên. Tương truyền ngày xưa nơi đây các vị trích tiên đến đây để chơi cơ, ngắm trăng, thưởng ngoạn phong cảnh hữu tình. Men then lối mòn trên núi sẽ đến Hang Cắc Cớ, một hang động trong núi dài chừng trăm mét, nơi tình tự của trai gái làng ngày xưa như ca dao đã ghi lại:
Gái chưa chồng nhớ Hang Cắc CỚ
Trai chưa vợ nhớ hội Chùa Thầy
Tương truyền Hang Cắc Cớ là nơi Thiền Sư Từ Đạo Hạnh đã nhập tịch. Trong hang còn có nhiều đồ vật cổ, một số bộ xương ngưởi, mà theo lời tương truyền là xương của quân tướng Lữ Gia thời chống Hán.
Tôn Tượng Thiền Sư Từ Đạo Hạnh.
Dưới chân núi về phía Tây còn có chùa Bối Am hay chùa Một Mái, với kiến trúc độc đáo là chỉ có một mái ngói, còn mái kia còn lại chính là vòm hang.Nét độc đáo của thắng cảnh Chùa Thầy là vậy đó, kết hợp giửa những con đường lên quanh co thơ mộng, những mái chùa vươn lên tầm cao, của phong cảnh sơn thủy hữu tình nhìn từ đỉnh núi, vẻ đẹp của mặt hồ nước tĩnh lặng, những bí ẩn của hang động trong lòng núi… Hội Chuà Thầy diễn ra hằng năm từ ngày Năm đến Bảy Tháng Ba Âm lịch, là một trong những lễ hội lớn của Phật tử Bắc Hà. Ngoài lễ nghi tôn giáo, Chùa Thầy còn có trình diễn trò múa rối nước dân gian. Có lẽ chính vì sự đa dạng cả về phong cảnh lẫn lịch sử, văn hóa như vậy, hình ảnh Chùa Thầy đã được ghi lại qua rất nhiều bài thơ của những danh nhân, thi nhân nước Việt qua nhiều thời đại: Nguyễn Khuyến, Nguyễn Thượng Hiền, BÀ Nhàn Khanh, Á Nam Trần Tuấn Khải…
(Tài liệu tham khảo: Những Ngôi Chùa Danh Tiếng – Nguyễn Quảng Tuân)
Gửi ý kiến của bạn
