Nghị Viên Janet Nguyễn và Ls Phil Greer |
Phiên tòa cuối cùng, chánh án Brenner yêu cầu các luật sư của Janet Nguyễn, Ls Nguyễn Quang Trung và Cơ Quan tổ chức bầu cử Quận Cam (ROV), tập trung vào tranh luận việc đếm lại phiếu (recount) của cơ quan ROV có được hoàn tất theo luật định.
Trong đơn kiện của Ls Trung đã cho rằng công việc đếm lại phiếu của Janet Nguyễn yêu cầu đã không được cơ quan ROV hoàn tất.
Ngoài ra, trong phiên tòa ngày thứ Sáu, sau khi xem xét sự khiếu nại của phía Ls Trung về những lá phiếu bất lợi cho Ls Trung, Chánh án Brenner đã dành hơn 2 giờ để tái cứu xét từng lá phiếu có vấn đề. Kết quả sau cùng, chánh án Brenner đã loại bỏ 2 phiếu của Janet Nguyễn, và cho phép Ls Trung được thêm 2 phiếu. Tuy nhiên, Janet Nguyễn vẫn còn hơn Ls Trung 3 phiếu.
Cuộc bầu cử Giám Sát Viên Quận Cam đã trở thành bi kịch đầy tốn kém pháp lý cho 2 ỨCV gốc Việt, vì kết quả cuộc bầu cử cử quá khít khao đưa đến việc kiện tụng. Trong đêm đếm phiếu ngày 6 tháng Ba, Janet thắng 54 phiếu. Ngày hôm sau, khi đếm những phiếu khiếm diện đến trễ và phiếu tạm thời (provisional ballots), Luật sư Trung thắng lại với hơn 7 phiếu và được Cơ quan ROV xác nhận là người thắng cử. Liền sau đó, Janet Nguyễn yêu cầu đếm lại phiếu bằng tay lẫn bằng máy đưa đến kết quả Janet trở lại thắng Ls Trung đúng 7 phiếu.
Trong ngày đầu tiên của vụ kiện, Ls Michael Schroeder, đại diện cho Ls Trung đã trình bầy trước toà rằng Ls Phil Greer, đại diện cho Janet Nguyễn và Ls Fred Woocher, đại diện cho ông Fred Feather, một cư dân của thành phố Garden Grove đã hợp tác với nhau đếm lại 35,501 phiếu bầu khiếm diện bằng tay. Sau khi loại bỏ nhiều phiếu khiếm diện bầu cho LS Trung, phần thắng lợi nghiêng về Janet Nguyễn, Ls Woocher đã quyết định đổi phương pháp đếm phiếu, thay vì kiểm soát lại khoảng 10,433 phiếu bầu tại phòng phiếu được in ra trên giấy, phía Janet Nguyễn đã yêu cầu đếm bằng máy, đã bảo đảm kết quả việc đếm phiếu bằng tay phiếu khiếm diện đã có lợi cho Janet Nguyễn.
Mở đầu cho phiên tòa, Luật Sư Schroeder được trình bầy trước, lập luận của ông vẫn như lúc khởi đầu cho rằng việc tái kiểm phiếu một phần bằng tay, một nửa bằng máy và có khoảng 71 phiếu tạm thời (provisional votes) bị cơ quan ROV lại từ lúc khởi đầu, nhưng không được đếm lại hay cho phép Ls Schroeder giám định lại những lá phía này. Giám đốc Neal Kelley cho rằng phía Ls Trung không trả tiền cho việc đếm lại phiếu, nên Ls Schroerder không có quyền đòi hỏi cơ quan ROV được cho xem lại những lá phiếu này.
Ls Schroeder đã lập lại lời khai trước tòa của bà Rebecca Mercuri, một nhân chứng chuyên viên về điện toán bầu cử, bà đã từng làm nhân chứng trong vụ tranh chấp bầu cử giữa Phó Tổng thống Al Gore và Thống Đốc George W. Bush trong năm 2000. Ông Schroeder đã lập lại lời khai của bà Mercuri, cho rằng khi đếm lại phiếu những lá phiếu bầu bằng máy điện tử không có gì bảo đảm cho đến khi những lá phiếu này phải được in ra trên giấy, lúc đó người ta mới có thể thẩm định được ý định của cử tri đã bầu cho ỨCV nào. Bà đã đưa ra nhiều trường hợp trong quá khứ cho biết nhiều khi kết quả bầu cử thấy được trên màn truyền hình một kiểu, và khi ra trên giấy lại có kết quả khác vì sự sai lầm có thể có khi viết chương trình điện toán. Kinh nghiệm của bà cho biết có khoảng 9% sai biệt kết quả bầu cử được chínhquyền liên bang về bầu cử được chấp nhận. Cho nên trong cuộc bầu cử với sự sai biệt chỉ có 7 phiếu, sau ngày thứ Sáu tuần qua Janet Nguyễn chỉ còn thắng 3 phiếu. Ông Schroeder đi đến kết luận kết quả việc đếm những lá phiếu bằng máy điện tử, nếu được đếm bằng tay sẽ đem lại kết quả khác.
Nhắc lại, trong buổi họp báo của Janet Nguyễn tại nhật báo Người Việt sau ngày bầu cử, Luật sư Andrew Đỗ, đại diện cho Janet Nguyễn cũng xác nhận có khoảng 1.6% sai sót trong việc đếm phiếu bằng máy điện tử. Dựa vào con số sai xót của máy điện tử do Đỗ đưa ra, trong số 10,433 phiếu đếm bằng máy có thể có khoảng trên dưới 100 phiếu bầu bằng máy điện tử cần phải xét lại, có thể có lợi và hại cho Janet Nguyễn và Ls Trung. Không quan sát viên nào được nhìn thấy kết quả in trên giấy nên không thể biết sự thực của những lá phiếu này có những vấn đề gì hoặc thuộc về ỨCV viên nào.
Ls Schoerder lập luận rằng vì muốn tiết kiệm khoảng $1,500 chi phí đếm lại phiếu, nên phía Janet Nguyễn đã đòi hỏi đếm 10,431 phiếu bằng máy, nên cuộc đếm phiếu của Janet Nguyễn đã không hoàn tất.
Ông Schroeder cho rằng theo luật bầu cử, có đoạn đòi hỏi trong bất cứ cuộc đếm lại phiếu kiểm đều phải thực hiện một cách thống nhất. Không thể một nửa bằng tay, một nửa bằng máy, vì máy điện tử đếm phiếu không phát hiện được những lá phiếu bất thường như người ta có kinh nghiện trong lần đếm lại phiếu bầu khiếm diện mà chính Janet Nguyễn đã yêu cầu.
Tiếp theo, Ls Phil Greer, đã biện hộ ngắn gọn cho Janet Nguyễn cho rằng việc đếm phiếu lại của Janet Nguyễn đã được thực hiện bởi ROV một cách công bằng và hợp lệ trước mặt của phía Ls Trung và nhiều nhân chứng.
Ông cho rằng phía Ls Trung không đưa ra được bằng chứng cụ thể nào về sự sai trái trong việc đếm lại phiếu do khách hàng của ông yêu cầu.
LS Greer đã phản bác lại lời nhân chứng của bà Rebacca Marcuri, bà cũng không chứng minh được hệ thống điệ tử đếm phiếu của cơ quan ROV có trục trặc hay có dấu hiệu bất thường.
Ông Greer cho rằng, thân chủ ông có quyền chọn lựa các đếm phiếu bằng tay in trên giấy hay bằng máy, vì trong luật bầu cử cũng có minh định và được ông Neal Kelley đồng ý. Ông đã yêu cầu chánh án Breener công nhận kết quả đếm lại phiếu của cơ quan ROV và phán quyết Janet Nguyễn là người thắng cử, để cô có thể tuyên thệ nhậm chức Giám Sát viên vào thứ Ba, ngày 27 tháng 3.
LS Mark Mickaleit, đại diện cho Cơ quan ROV cho biết Ls Fred Woocher đã yêu cầu cơ quan của ông cho đếm phiếu bầu bằng máy điện tử bằng máy, vì thế cơ quan ROV không có sự lựa chọn nào khác hơn.
Ls Mickaleit đã xác nhận lại không có bằng chứng nào máy đếm phiếu của Cơ quan ROV bị hư hỏng. Các tài liệu về bầu cử (đòi hỏi phải đến toàn phần cuộc bầu cử bằng tay) do văn phòng Bộ trưởng Nội bang California cung cấp, đã không áp dụng cho truờng hợp đếm phiếu này. Vì tài liệu này chỉ đòi hỏi việc đếm phiếu bầu bằng máy điện tử in trên giấy chỉ đúng trong trường hợp những phiếu này được đếm bằng tay.
Sau cùng Ls Michael Schroeder được trở lại để đáp lại những lời biện hộ của 2 đối phương, gồm phía của Janet Nguyễn và cơ quan ROV.
Ông tin rằng chỉ có có 2 lối đếm lại phiếu, một bằng tay, hai là bằng máỵ Riêng Ls Phil Greer và cơ quan ROV lại có 3 cách đếm lại phiếu, hai cách đếm phiếu như ông vừa mô tả và cách thứ ba là vừa đếm phiếu bằng tay, vừa đếm phiếu bằng máy, một cách lẫn lộn.
Ngoài ra, Ls Schroeder đã nhắc lại 124 phiếu “undervote” (lá phiếu đánh dấu ở dòng cuối cùng dành cho ỨCV “write-in”, đã không tái xác định viết tên ỨCV nào), những lá phiếu này được biết cử tri đã bầu cho Ls Trung, nhưng đã không được cứu xét lại.
Ông Schroeder nhắc lại 71 phiếu tạm thời (provisional ballot) bị loại đã không được đem ra đến lại và được tái cứu xét như trường hợp của những phiếu bầu khiếm diện khác. Ông lập lại thêm một lần nữa những lá phiếu bầu bằng máy phải được in trên giấy để kiểm soát và đến lại như những lá phiếu khác.
Sau 10 phút nghỉ giải lao, để bầu không khí trong tòa án bớt căng thẳng, Chánh án Michael Brenner xác nhận, tất cả những lá phiếu trong kỳ bầu cử đặc biệt đã được cơ quan ROV đếm, mặc dù có sự khác biệt về cách đếm phiếu bầu khiếm diện với phiếu bầu bằng máy điện điện tử. Ông cho rằng cơ quan ROV đã không có gì sai lầm, hành xử trách nhiệm đúng như luật bầu cử cho phép.
Chánh án Brenner công nhận có sự mâu thuẫn trong luật bầu cử, cần phải tu chính lại. Các nhà lập pháp phải nhìn lại, tu chỉnh lại bộ luật bầu cử cho thích hợp. Ông đưa ra nhận xét không ai bỏ tiền ra để đếm phiếu bầu bằng máy điện tử, để đếm lại bằng tay như những lá phiếu bầu khiếm diện.
Sau cùng ông quyệt định kết quả việc đếm lại phiếu của cơ quan ROV vẫn có giá trị và Janet Nguyễn đương nhiên trở thành người Giám Sát Viên Địa hạt 1, trẻ tuổi nhất trong lịch sử của quận Cam.
Báo chí đã hỏi thẳng Ls Trung Và Ls Schroeder có dự định chống án. Ls Trung cho biết ông cần có chút thời gian để quyết định về vấn đề nàỵ Riêng Ls Schroeder cho biết việc chống án có thể giải quyết trong vòng 1, 2 tháng. Ông sẵn sàng, nhưng còn tùy thuộc vào quyết định của Ls Trung.