GIẢI VIẾT VĂN VÀ GIỚI TRẺ
Vũ Ngọc Mai
Cho đến năm nay, Giải Viết Văn thuộc Giải Khuyến Học đã tròn mười tuổi. Trong thời gian đầu, giải này được mệnh danh là Giải Sáng Tác, song đã được đổi tên thành Giải Viết Văn cho phù hợp với danh xưng của những giải thưởng các cấp từ Tiểu học đến Trung và Đại học.
Đây là một cuộc thi dành cho học sinh các lớp 10, 11, và 12 trung học và sinh viên đại học tại Hoa Kỳ với hạn tuổi tối đa là 26. Thể loại gồm truyện ngắn, viết thư, nhật ký, tường thuật ... bằng tiếng Việt. Đề tài do thí sinh tự do chọn lựa song tuổi trẻ vẫn thường hướng về hội nhập và về nguồn.
Giải thưởng gồm hiện kim và sách giáo khoa dành cho hạng nhất, nhì, ba và một vài giải khuyến khích. Tổng số giải thưởng có thể được thay đổi tùy theo tình hình tài chánh, giá trị bài văn và số thí sinh tham dự. Do đó, có năm chúng tôi chỉ có từ giải nhì mà thôi. Từ 3 năm nay, giải thưởng được sự bảo trợ của Hội Ái Hữu Lê Văn Duyệt, và Giải Nhất đã tăng lên $400.00 thay vì $300.00 trong hai kỳ thi thứ XIX và XX. Mỗi thí sinh trúng Giải Viết Văn còn đặc biệt nhận được một số sách giáo khoa do chính GiáoSư soạn giả Nguyễn Hữu Bào gửi tặng. Thật ra văn chương được xuất phát từ tim óc và cảm hứng của người sáng tác, nên dù ít hay nhiều, luôn mang giá trị tinh thần hết sức cao quí.
Ban Giám khảo gồm các nhà báo, nhà văn, nhà giáo như Bùi Bích Hà, Phạm Quốc Bảo, Bích Huyền, Nguyễn Hữu Bào và Vũ Ngọc Mai. Chúng tôi đã âm thầm làm việc trong nhiều năm với hi vọng sẽ gây được một phong trào viết văn cho tuổi trẻ. Mỗi khi được thưởng thức một áng văn hay với ý tưởng phong phú và lời văn gãy gọn, chúng tôi cảm thấy rất vui mừng khi nghĩ đến giới trẻ, mặc dầu rất bận rộn với việc học toàn thời gian, vẫn dành cho tiếng Việt một chỗ đứng quan trọng khi tìm về với nguồn gốc của dân tộc mình. Tuổi trẻ còn giữ được tiếng nói và văn tự nước mình thì lo gì đàn con cháu của những thế hệ sau này bị mất gốc. Đó chính là ý nghĩa cao đẹp của sự có mặt của những Giải Khuyến Học trong suốt mấy chục năm nay, khi những kỳ thi viết tiếng Việt được tổ chức hằng năm để khuyến khích giới học sinh và sinh viên trau dồi chữ Việt và văn chương nước nhà.
Nhưng mặc dù được phụ huynh khuyến khích và thích viết văn, thí sinh cũng còn gặp một vài khó khăn mà tôi xin trình bày dưới đây và thử đề nghị cách giải quyết.
Trước hết, thời hạn nộp bài vào trung tuần tháng 6 rơi đúng vào thời gian thi cuối năm của đa số thí sinh. Với vai trò trưởng ban Giải Viết Văn, hằng năm tôi vẫn nhận được điện thoại hoặc email yêu cầu dời lại ngày nộp bài thi một tuần vào phút chót khiến nhiều khi ban tổ chức thật khó có thể thay đổi được vì rất cần có đủ thời gian cho việc chấm bài, cộng điểm và viết bài tổng quát về kết quả cho Đặc san Giải Khuyến Học trong dịp Lễ Phát Thưởng. Tất cả những công việc bận rộn trên có khi chỉ được trói tròn trong vòng trên dưới 3 tuần lễ.
Cho nên để giải quyết vấn đề này, thí sinh không nên đợi đến khi sắp hết hạn rồi mới bắt đầu sáng tác, vì các em đã có cả một năm để viết, bắt đầu từ khi Giải Khuyến Học vừa chấm dứt mùa thi. Nói như thế thì có vẻ lý tưởng quá, song vì thí sinh được tự do chọn đề tài nên có thể viết một cách không mấy khó khăn mỗi khi có cảm hứng về bất cứ vấn đề nào trong cuộc sống thường nhật. Vậy thì nếu các em có ý muốn dự thi, từ nay hãy thử viết bài sớm hơn thay vì cứ đợi nước đến chân mới nhảy.
Có thể mối e ngại thứ hai của thí sinh là phân vân không biết nên chọn đề tài gì và viết cách nào để ban giám khảo cho điểm cao và được trúng tuyển. Và còn nhiều câu hỏi, nhiều lý do tiêu cực khác đã có thể làm trì hoãn năng khiếu viết văn của giới trẻ.
Nhưng có thật viết văn quá khó như thế chăng, hay đó mới chỉ là những ý nghĩ chủ quan của chính chúng ta mà thôi"
Những nhà viết văn chuyên nghiệp thường khuyên giới cầm bút nên dành mỗi ngày một vài giờ cho việc viết lách. Chắc chắn giới học sinh sinh viên không thể nào đáp ứng được cái yêu cầu quá cao như thế.
Tuy nhiên, khi các bạn trẻ có cảm hứng thì việc viết bài dự thi sẽ trở nên dễ dàng, thế giới bên ngoài sẽ bị đóng lại để nhường chỗ cho dòng ý tưởng cuồn cuộn tràn đến. Hãy ghi lại tất cả những ý nghĩ chợt đến ấy xuống giấy, rồi làm sườn bài, sắp xếp lại ý tưởng theo trình tự hợp lý của truyện ta muốn viết.
Và bạn có thể bắt đầu viết với kỹ thuật và trí tưởng tượng của riêng mình. Giống như ca sĩ với giọng ca truyền cảm duy nhất, bạn có lối hành văn riêng. Nó có thể giản dị hay cầu kỳ, bóng bẩy hay diễm lệ, thực tế hay đam mê...
Chính vì vậy mà chúng ta thường nghe nói "văn tức là người," bạn hãy là chính bạn mà không phải bất cứ ai khác. Văn chương có thể diễn tả sự thật, cũng có thể là hư cấu. Nó chính là thế giới diễm tuyệt của cá nhân, dệt bằng trí tưởng tượng phong phú bên cạnh những dữ kiện thực tế.
Mời các bạn trẻ cùng thưởng thức vài trích đoạn thắng giải của Giải Viết Văn những năm trước:
"Nền trời đêm hè dường như có vẻ đen hơn, trong, cao vời vợi và thăm thẳm hơn làm cho mặt trăng trở nên trắng ngà thật thanh khiết. Hầu như vào những đêm trăng sáng thì sao thường hay bị lu mờ, nhưng đêm hôm nay vô số vì tinh tú vẫn cứ tỏa ánh sáng lấp lánh như những mảnh vỡ thủy tinh rải rác đầy trời. Có ngọn gió thổi vào đất liền đem theo hơi ẩm và đôi chút mùi vị mặn nồng của muối. Lúc đầu gió còn thổi mạnh, sau yếu dần, rồi lại ngưng hẳn đi...Tôi lầm lũi bước đi trên cát dưới ánh trăng chảy đầy xuống đôi vai. Một cảm giác cô đơn, lạc lõng bỗng tràn về trong tôi. Tôi cảm nhận được đó là nỗi buồn đa màu sắc và không dễ dàng bày tỏ, nỗi buồn của một người xa xứ..."
Nguyễn Thị Phương Thoa - Một Sự Chuyển Mình
Giải Nhất-GKH kỳ XVIII
..."Đêm đó, sau khi dì dượng đã ra về, tôi thấy bộ đồ tốt nghiệp của tôi và tôi đem nó vào garage để cất. Bỗng dưng tôi thấy lại chiếc giày mà thuở nào tôi đã mang nó lên máy bay để qua Mỹ. Chiếc giày ấy nay đã đóng một lớp bụi dày, nhưng trên đế giày vẫn còn dính một lớp bùn mà tôi đã mang theo qua Mỹ từ Việt Nam. Mặc dù tôi đã hội nhập vào xã hội của quê hương thứ hai của tôi, nhưng trong tôi sẽ luôn luôn có mãi một chút gì mà tôi có thể tự hào mình là người Việt Nam."
Văn Thắng Eugene - Hồi Tưởng
Giải Nhì-GKH kỳ XVIII
Hai bạn Phương Thoa và Văn Thắng đã thắng giải Nhất và Nhì năm 2006. Các bạn có thể là những người kế tiếp nếu dự thi.
Bây giờ, xin mời các bạn trẻ tham dự Giải Viết Văn năm nay và những năm sắp tới. Hãy làm quen với văn chương, coi nó như một thú tiêu khiển tao nhã, có tác dụng nâng cao tâm hồn và giúp cho cuộc sống thêm phong phú và đầy ý nghĩa.
(Liên lạc: Giảỉ Khuyến học www.giaikhuyenhoc.org. Hạn chót nộp đơn cho tất cả các giải ngày 7/6/2009, theo dấu bưu điện. Riêng Giải Danh Dự, hạn chót ghi danh là ngày 30/06/2009.)
Gửi ý kiến của bạn
