GIẢI VIẾT VĂN VÀ GIỚI TRẺ
Vũ Ngọc Mai
Cho đến năm nay, Giải Viết Văn thuộc Giải Khuyến Học đã tròn mười tuổi. Trong thời gian đầu, giải này được mệnh danh là Giải Sáng Tác, song đã được đổi tên thành Giải Viết Văn cho phù hợp với danh xưng của những giải thưởng các cấp từ Tiểu học đến Trung và Đại học.
Đây là một cuộc thi dành cho học sinh các lớp 10, 11, và 12 trung học và sinh viên đại học tại Hoa Kỳ với hạn tuổi tối đa là 26. Thể loại gồm truyện ngắn, viết thư, nhật ký, tường thuật ... bằng tiếng Việt. Đề tài do thí sinh tự do chọn lựa song tuổi trẻ vẫn thường hướng về hội nhập và về nguồn.
Giải thưởng gồm hiện kim và sách giáo khoa dành cho hạng nhất, nhì, ba và một vài giải khuyến khích. Tổng số giải thưởng có thể được thay đổi tùy theo tình hình tài chánh, giá trị bài văn và số thí sinh tham dự. Do đó, có năm chúng tôi chỉ có từ giải nhì mà thôi. Từ 3 năm nay, giải thưởng được sự bảo trợ của Hội Ái Hữu Lê Văn Duyệt, và Giải Nhất đã tăng lên $400.00 thay vì $300.00 trong hai kỳ thi thứ XIX và XX. Mỗi thí sinh trúng Giải Viết Văn còn đặc biệt nhận được một số sách giáo khoa do chính GiáoSư soạn giả Nguyễn Hữu Bào gửi tặng. Thật ra văn chương được xuất phát từ tim óc và cảm hứng của người sáng tác, nên dù ít hay nhiều, luôn mang giá trị tinh thần hết sức cao quí.
Ban Giám khảo gồm các nhà báo, nhà văn, nhà giáo như Bùi Bích Hà, Phạm Quốc Bảo, Bích Huyền, Nguyễn Hữu Bào và Vũ Ngọc Mai. Chúng tôi đã âm thầm làm việc trong nhiều năm với hi vọng sẽ gây được một phong trào viết văn cho tuổi trẻ. Mỗi khi được thưởng thức một áng văn hay với ý tưởng phong phú và lời văn gãy gọn, chúng tôi cảm thấy rất vui mừng khi nghĩ đến giới trẻ, mặc dầu rất bận rộn với việc học toàn thời gian, vẫn dành cho tiếng Việt một chỗ đứng quan trọng khi tìm về với nguồn gốc của dân tộc mình. Tuổi trẻ còn giữ được tiếng nói và văn tự nước mình thì lo gì đàn con cháu của những thế hệ sau này bị mất gốc. Đó chính là ý nghĩa cao đẹp của sự có mặt của những Giải Khuyến Học trong suốt mấy chục năm nay, khi những kỳ thi viết tiếng Việt được tổ chức hằng năm để khuyến khích giới học sinh và sinh viên trau dồi chữ Việt và văn chương nước nhà.
Nhưng mặc dù được phụ huynh khuyến khích và thích viết văn, thí sinh cũng còn gặp một vài khó khăn mà tôi xin trình bày dưới đây và thử đề nghị cách giải quyết.
Trước hết, thời hạn nộp bài vào trung tuần tháng 6 rơi đúng vào thời gian thi cuối năm của đa số thí sinh. Với vai trò trưởng ban Giải Viết Văn, hằng năm tôi vẫn nhận được điện thoại hoặc email yêu cầu dời lại ngày nộp bài thi một tuần vào phút chót khiến nhiều khi ban tổ chức thật khó có thể thay đổi được vì rất cần có đủ thời gian cho việc chấm bài, cộng điểm và viết bài tổng quát về kết quả cho Đặc san Giải Khuyến Học trong dịp Lễ Phát Thưởng. Tất cả những công việc bận rộn trên có khi chỉ được trói tròn trong vòng trên dưới 3 tuần lễ.
Cho nên để giải quyết vấn đề này, thí sinh không nên đợi đến khi sắp hết hạn rồi mới bắt đầu sáng tác, vì các em đã có cả một năm để viết, bắt đầu từ khi Giải Khuyến Học vừa chấm dứt mùa thi. Nói như thế thì có vẻ lý tưởng quá, song vì thí sinh được tự do chọn đề tài nên có thể viết một cách không mấy khó khăn mỗi khi có cảm hứng về bất cứ vấn đề nào trong cuộc sống thường nhật. Vậy thì nếu các em có ý muốn dự thi, từ nay hãy thử viết bài sớm hơn thay vì cứ đợi nước đến chân mới nhảy.