Người xưa vẫn thường dùng câu “Nam Kha nhất mộng” hay “Giấc mộng Nam Kha” câu chuyện Thuần Vu Phần ngủ mơ dưới gốc cây, để chỉ về những thứ vô thực, hư ảo, vượt xa tầm tay với của con người.
Thời nay, có vị tổng thống đắc cử, chưa chính thức lên ngôi, nhưng đang ôm mộng bành trướng diện tích quốc gia, bằng đô-la thay vì đánh trận.
Tổng thống đắc cử Donald Trump bước vào mùa lễ lớn cuối cùng trong năm 2024 với quả quyết sẽ giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama (Panama Canal); đòi mua Đan Mạch và gợi ý Canada có thể trở thành tiểu bang thứ 51 của Hoa Kỳ.
Tất cả đều cho thấy, bằng cách nào đó, Trump đang tập trung vào việc “mở rộng Hoa Kỳ” trong nhiệm kỳ của ông ta. Mặc dù những phát ngôn bốc đồng như thế từ Donald Trump là không xa lạ, nhưng cũng khó có thể biết trước có bao nhiêu phần nghiêm túc, và nghiêm túc đến mức độ nào.
Quốc gia Panama đã kiểm soát kênh đào, nơi nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, từ ngày 31/12/1999, sau khi Hiệp Ước Kênh Đào Panama được ký kết, quy định quyền sở hữu kênh đào sẽ được người Mỹ chuyển giao cho Panama. Nay, khi còn đến 20 ngày nữa mới là ngày nhậm chức tổng thống theo thông lệ nước Mỹ, Donald Trump muốn lấy lại vì cho rằng “Hoa Kỳ đã ngu ngốc chuyển nhượng cho đồng minh Trung Mỹ.”
Một số đảng viên Cộng Hòa cho rằng “Trump đang ‘nhử mồi’ trong khi những người khác lại thấy một trò chơi chiến lược liên quan đến việc thúc đẩy an ninh quốc gia Hoa Kỳ.” Một cựu quan chức chiến dịch tranh cử của Trump nói: “Vấn đề Panama là Trung Quốc. Họ (Trung Quốc) đang thống trị Tây bán cầu về mặt kinh tế và tài chính và chúng ta đã đứng yên để dõi theo.”
Trung Quốc đã đầu tư rất nhiều vào Panama, bao gồm những hợp đồng xây dựng và quản lý hai trong số năm cảng chính của Panama. Trong đề nghị “đòi” lại kênh đào Panama, Trump ngụ ý rằng các quốc gia như Trung Quốc đang ảnh hưởng không đúng đến việc quản lý kênh đào. Các chủ tàu Mỹ bị đối xử không công bằng, phải trả phí cao khi sử dụng. Tổng thống Panama José Raúl Mulino đã phản bác lại những tuyên bố của Trump, nhấn mạnh giá cước vận chuyển qua kênh đào không được quyết định “theo ý muốn nhất thời.”
Jorge Luis Quijano, người giữ chức vụ quản lý tuyến đường thủy này từ năm 2014 đến năm 2019, nói trên AP rằng tất cả người sử dụng kênh đào đều phải chịu cùng một mức phí, tùy theo kích cỡ tàu và các yếu tố khác. Và “không có điều khoản nào trong thỏa thuận trung lập cho phép lấy lại kênh đào.”
Chưa đủ với Trump. Sáng Chủ Nhật 22/12/2024, Trump bổ nhiệm bổ nhiệm ông Kenneth Howery vào chức vụ đại sứ Mỹ tại Đan Mạch. Trump viết trên mạng xã hội Truth Social rằng: “Vì mục đích An Ninh Quốc Gia và Tự Do khắp thế giới, Hoa Kỳ cảm thấy quyền sở hữu và kiểm soát Đan Mạch là tuyệt đối cần thiết.”
Trước đó, vào ngày tiếp đón Thủ Tướng Canada Justin Trudeau tại Mar-a-lago, AP đã đề nghị Canada trở thành tiểu bang thứ 51 của Hoa Kỳ. AP đã trích dẫn lời của Bộ trưởng An toàn Công cộng Dominic LeBlanc, người có mặt hôm đó, cho biết “đó là lời nói đùa.” Một ngày sau đó, Trump viết trên Truth Social, gọi Thủ tướng Trudeau là Thống đốc Trudeau của tiểu bang Canada vĩ đại.”
Ngày 18/12/2024, cũng trên Truth Social, Trump viết: “Không ai có thể trả lời tại sao chúng ta trợ cấp cho Canada lên tới hơn $100 ngàn tỷ/một năm? Thật vô lý! Nhiều người Canada muốn Canada trở thành Tiểu bang thứ 51. Họ sẽ tiết kiệm được rất nhiều tiền thuế và quân đội của họ được bảo vệ. Tôi nghĩ đó là một ý tưởng tuyệt vời. Tiểu bang thứ 51!!!”
Trong đêm 25/12/2024, Trump gửi lời chúc Giáng Sinh trên Truth Social bằng cách gọi Thủ tướng Canada là “Thống đốc Trudeau của Canada, nơi đánh thuế công dân quá cao. Nếu Canada trở thành tiểu bang thứ 51, thuế sẽ được cắt giảm 60%.”
Không biết “nhiều người Canada” là nhiều bao nhiêu? Và người nào? Chỉ biết rằng đó là lời nói đùa không có giới hạn và vô ý thức về vấn đề chủ quyền một quốc gia – lòng tự trọng thiêng liêng của bất kỳ dân tộc nào. Khi một nguyên thủ quốc gia đưa ra ý tưởng mở rộng lãnh thổ bằng cách chiếm đoạt diện tích từ đất nước khác, dù bằng cách nào, thì đó cũng là XÂM LƯỢC.
‘Giấc Nam Kha’ của Trump
Năm 2019, khi còn tại chức, Donald Trump đã từng ngỏ ý muốn mua Greenland – hòn đảo lớn nhất thế giới, nơi sinh sống của hơn 50.000 người dân Đan Mạch. Ông ta từng tuyên bố với báo giới tại câu lạc bộ chơi golf Bedminster ở New Jersey: “Mua Greenland là một chiến lược thú vị. Chúng tôi đang thảo luận. Đan Mạch là đồng minh tốt. Chúng tôi sẽ bảo vệ Đan Mạch như chúng tôi làm với phần lớn thế giới.”
Đối với một tay tài phiệt, kinh doanh khách sạn, sòng bài như Donald Trump, mua Greenland, không khác gì một thương vụ bất động sản. Chính ông ta đã thừa nhận như thế vào năm 2019.
Lý do muốn mua Greenland, theo lời của Trump, là để giúp đỡ người dân và đất nước này, “vì họ đang mất gần $200 triệu mỗi năm khi giữ chủ quyền. Vì vậy, họ đang mang một tổn thất lớn. Chúng tôi là đồng minh của Đan Mạch, chúng tôi sẽ giúp đỡ và bảo vệ họ.”
Thực hư thế nào không rõ, nhưng đáp lại “tấm lòng” của Trump, Thủ tướng Đan Mạch khi đó là bà Mette Frederiksen, gọi ý tưởng của Trump là “phi lý”: “Greenland không để bán. Tôi rất hy vọng đây không phải là ý tưởng nghiêm chỉnh.”
Thêm nữa, trong một bài điều tra độc quyền của ProPublica đăng năm 2019 phanh phui về vụ vụ kiện các công ty của Trump bị cáo buộc trốn thuế ở Panama. Những chủ sở hữu của khách sạn 70 tầng – trước đây là Trump Ocean Club, do Donald Trump đầu tư năm 2015 đã kiện các công ty của Trump đã không trả 12.5% thuế quản lý cho chính phủ Panama từ thu nhập của khách sạn. Các nguyên đơn cho biết họ sẽ không mua lại bất động sản Trump Ocean Club nếu biết về những vấn đề thuế và an sinh xã hội cũng như những bất thường về tài chính khác, theo điều tra của ProPublica.
Khoảng năm năm sau, Donald Trump trở lại giấc mơ “mua” Đan Mạch cho nước Mỹ. Thủ tướng đương nhiệm Múte Egede nhắc lại nói của những người tiền nhiệm: “Đan Mạch là của chúng tôi. Chúng tôi không bán và sẽ không bao giờ bán. Chúng tôi không để mất cuộc chiến lâu dài vì tự do.”
Giáo sư khoa học chính trị Matthew Lebo tại Đại học Western Ontario nói trên The Hill: “Thật đáng sợ khi ông ấy (Trump) không thấy có vấn đề gì khi đưa ra những lời đe dọa như vậy đối với đồng minh thân cận nhất của Hoa Kỳ.”
Tổng thống Panama José Raúl Mulino cho biết trong một video vào Chủ nhật 22/12 rằng “mỗi mét vuông của kênh đào đều thuộc về Panama và luôn là như vậy.” Ông nói thêm rằng, trong khi người dân đất nước của ông bị chia rẽ về một số vấn đề quan trọng, “khi nói đến kênh đào và chủ quyền của chúng tôi, tất cả chúng ta sẽ đoàn kết dưới lá cờ Panama của chúng tôi.”
Hãy nhìn về Ukraine, cuộc chiến phi nhân nghĩa của Putin đã kéo dài ba năm. Mất mát không thể kể cho hết, về cả hai phía. Nhưng người dân Ukraine vẫn kiên cường chống trả, tổng thống Ukraine vẫn lặn lội khắp nơi khẩn cầu sự đồng lòng của quốc tế. Điều đó cho thấy, quốc gia là thiêng liêng. Lịch sử ngàn năm đã chứng minh tự do không phải tự nhiên mà có. Nó không phải là thương vụ bất động sản để nếu kinh doanh thất bại thì gỡ bỏ bảng hiệu như tập đoàn Ithaca Capital Partners gỡ bỏ tên Trump ra khỏi tòa tháp 70 tầng.
Rõ ràng Donald Trump sẽ không thể nào thực hiện điều mong muốn, chiếm Canada, Greenland, hay kênh đào Panama bằng hình thức xâm lược tấn công như Putin đang làm đối với Ukraine. Nhưng phía sau những phát ngôn ngông cuồng và bốc đồng đó là hậu quả không nhỏ trong ngoại giao, dẫn đến hàng loạt ảnh hưởng về kinh tế, chính trị, an ninh quốc phòng.
Mua Đan Mạch, lấy lại kênh đào Panama, thu nhận Canada thành tiểu bang thứ 51, những điều này dưới ánh mắt tài phiệt của Donald Trump như những canh bạc lợi nhuận không hơn không kém. Cũng có sự tính toán, chiến lược, nhưng nó hoàn toàn không phải là chiến lược chính trị của một quốc gia trong thế kỷ 21, mà nó là sự tính toán phi lý, vô hiến, không tuân thủ luật pháp quốc tế. Thượng nghị sĩ Ben Cardin của Maryland cho biết những tuyên bố gần đây của Trump về việc đòi lại kênh đào Panama, mua Greenland và sáp nhập Canada thành tiểu bang thứ 51 của Hoa Kỳ, đang ảnh hưởng đến “sự tín nhiệm của Mỹ trên toàn cầu.”
Rõ ràng, các đồng minh Mỹ sẽ không biết liệu Hoa Kỳ có phải là đối tác đáng tin cậy hay không, khi nguyên thủ của một quốc gia luôn ấp ủ giấc mộng thôn tính thuộc địa nước khác. Những gì Donald Trump dự tính, đang làm, hoặc sẽ làm, chẳng khác nào một giấc mộng kê vàng, vượt quá tầm vóc một lãnh đạo của đất nước, về đạo đức lẫn pháp lý.
Gửi ý kiến của bạn