...Florida năm nay sẽ là tiểu bang then chốt nhất, dân tỵ nạn ta tại đây nhớ đi bầu cho đông...
Cuộc tranh cử tổng thống Mỹ năm nay hiển nhiên thu hút sự chú tâm của cộng đồng tỵ nạn ta hơn xa mấy lần trước. Đó là tin mừng lớn. Dù muốn hay không, dù cho nhiều người không thích chính trị, không thích nói chuyện chính trị, thì trên thực tế, chính trị vẫn chi phối đời sống tất cả. Nội cái chuyện chạy qua Mỹ cũng đã là một hành động chính trị rồi. Gọi là “bỏ phiếu chống CS bằng chân”. Chính trị giống như … “ông giời” mà các cụ ta gọi là “chạy trời không khỏi nắng”.
Khi chúng ta phải sống trong cái xứ “đỉnh cao” mà tiếng nói bị bóp nghẹt thì quên chính trị để tránh họa vào thân là đúng thôi. Nhưng trong cái quê hương thứ hai này, tiếng nói của chúng ta có thế, cho dù cân nặng vài lạng thôi thì cũng vẫn là có tiếng nói. Mà có tiếng nói thì sao không lên tiếng?
Trong cái tin mừng đó, cũng thấy vài triệu chứng kém vui. Dường như con đường đi vào dân chủ đối với dân tỵ nạn ta vẫn còn nhiều chông gai, nhiều thành kiến vẫn khó vượt qua, tinh thần phe phái, đố kỵ vẫn quá nặng. Tức là vẫn chưa chấp nhận hay chưa hiểu thế nào là tự do tư tưởng, chưa hiểu tại sao có người có thể nghĩ khác mình được, những gì mình nghĩ là quá đúng mà!
Một số người vẫn bị chi phối bởi cách suy nghĩ lạc hậu, cứ thấy tư tưởng khác ta là chụp mũ này mũ nọ ngay, “cây bút nghiệp dư”, “cái loa tuyên truyền”, nếu không thì cũng phải là ngu hay gian, nhận hối lộ, không có công tâm, xách dép, bợ đ…. Chỉ phản ánh cách suy nghĩ chủ quan hẹp hòi, hệ quả của không biết bao nhiêu năm sống dưới các chế độ độc tài, từ phong kiến đến quân phiệt đến cộng sản.
Đại khái thì vẫn còn nhiều người nhìn thế giới này như một thế giới lưỡng cực đơn giản, chỉ có “ta và địch”, trắng tinh hay đen ngòm, không có gì khác ở giữa, không có xám nhạt hay xám đậm gì hết. Chỉ trích bà Hillary thì tất nhiên phải là tụi kỳ thị, phe đảng với “tên phát-xít” Trump; hay ngược lại đả kích ông Trump dĩ nhiên chỉ có thể là dân oeo-phe bị “mụ gian” Hillary dụ.
Trong cái chế độ “đỉnh cao” thì sự thật đúng là một thế giới lưỡng cực: chỉ có đảng ta thôi, nhất cử nhất động, dơ tay hay há miệng đều bắt buộc phải “nhất trí”. Trật một ly là thành “phản động” ngay.
Xứ Mỹ này khác xa, rất xa cái thế giới lưỡng cực sơ đẳng và ấu trĩ đó. Đây là một xứ cực kỳ đa dạng vì là “cái nồi cháo lòng”, nơi tụ hợp của dân tứ chiến khắp thế giới, gồm đủ loại truyền thống, văn hoá, tôn giáo, tư duy, ngôn ngữ, phong tục, lịch sử, … dĩ nhiên không kể đến khác biệt thể xác như màu da, tóc vàng, mắt xanh,… Cái nồi cháo lòng đó chỉ có thể sống chung và sống còn trong một chế độ tự do tuyệt đối, trong đó tất cả mọi khuynh hướng tư tưởng, cách sống đều phải được chấp nhận và nhất là tôn trọng. Đó chính là lý do tại sao nước Mỹ là nước tự do nhất thế giới.
Chấp nhận và tôn trọng người khác, đó là chià khoá sinh tử của thế giới không biên giới chúng ta đang sống ngày nay.
Cái đa dạng của xứ Mỹ này có thể nói là đã đi đến tận cùng, khó thể nào đa dạng hơn. Cụ thể trong chính trị, ta thấy có hai đảng lớn là CH và DC. Nhìn sơ qua thì có vẻ như đây là hai đảng thuần nhất với hai quan điểm đối nghịch hoàn toàn, có tôn ti trật tự tuyệt đối trong hàng ngũ đảng viên, theo mô thức đảng cộng sản.
Thực tế phức tạp hơn nhiều. Trong nội bộ hai đảng, ta thấy có đủ khuynh hướng, từ tả qua hữu, với đủ quan điểm, nhiều khi đối chọi nhau.
Ví dụ cụ thể, DC chấp nhận phá thai tự do. Nhưng ông Tim Kaine, ứng viên phó của bà Hillary lại là người công khai tuyên bố không chấp nhận phá thai trong tư cách người công giáo thuần hành. Ông Kaine hoàn toàn đi ngược lại chủ trương của đảng, nhưng vẫn được đưa ra tranh cử PTT. Thế thì còn gì là kỷ cương của đảng?
Tại sao lại có những chuyện có vẻ vô kỷ luật như vậy? Tại vì người Mỹ tuyệt đối tôn trọng cá tính, ý kiến và hoàn cảnh mỗi người. Mỗi người đều có thể suy nghĩ giống nhau hay khác nhau trên cả triệu chuyện. Chỉ cần đồng ý với nhau trên một số vấn đề nền tảng nhất là có thể ngồi cùng bàn với nhau, dĩ nhiên với điều kiện tôn trọng lẫn nhau.
Đó là chưa kể mỗi người đều có những quyền lợi khác nhau. Như một người già yếu, cần trợ cấp, tất nhiên sẽ ủng hộ đảng DC hứa hẹn nhiều trợ cấp nhất, mặc dù không thích quan điểm cho phá thai tự do của đảng DC.
Đối với các chính trị gia, vấn đề lại còn phức tạp hơn nữa, vì ngoài quan điểm cá nhân, họ cũng còn phải nhìn ngó vào khối cử tri của họ. Đại khái sống trong khu vực nhiều người nghèo mà hô hào hủy bỏ trợ cấp thì chỉ là tự sát chính trị thôi.
Ta nhìn vào thực tế cuộc tranh cử hiện nay.
Ông Trump là đại diện của CH ra tranh cử tổng thống, nhưng lại bị không ít tai to mặt lớn của CH công khai tuyên chiến. Hiện tượng này có vài giải thích rất dễ hiểu.
Thứ nhất, vì quan điểm chính trị có điểm khác với ông Trump, hay không thích ông này, hay ghét ông này vì chuyện gì đó, nhiều người bên CH thẳng thừng bác bỏ ông này, vì vững lập trường, không vì tính đảng phái, mù quáng sống chết với đảng mình. Đây là nét đẹp đáng tôn trọng nơi người Mỹ. Họ trung thành với chính họ, với lương tâm, với cái gì họ nghĩ là đúng, chứ không mù quáng trung thành cũng không cắt máu ăn thề với bất cứ tổ chức hay phe nhóm hay cá nhân nào. Chỉ là phản ánh tinh thần độc lập, không lệ thuộc phe đảng của dân Mỹ. Một điều mà dân tỵ nạn ta còn chưa hiểu khi mà gia nhập vào một đảng hay một tổ chức nào đó là vẫn bắt buộc phải có lễ tuyên thệ. Vào đảng Mỹ, chỉ cần ghi danh vào một tờ giấy, hôm sau xé bỏ chẳng sao. Cũng chẳng phải đóng niên liễm nguyệt liễm gì hết. Cũng chẳng cần biết cương lĩnh của đảng là gì.
Ví dụ cụ thể và nổi bật nhất là thượng nghị sĩ Joe Lieberman. Ông này năm 2000 ra tranh cử phó trong liên danh của PTT Al Gore chống lại liên danh Bush – Cheney của CH. Năm 2008, ông chống lại ứng viên gà nhà Obama, công khai ủng hộ và luôn luôn đi vận động cùng ông John McCain. Ông Lieberman phản đảng? Cần bị đuổi về vườn? Không, ông tái đắc cử mạnh trong kỳ bầu năm 2012 vì dân Mỹ thích cái tính không lệ thuộc phe nhóm của ông.
Hay ông Sanders: độc lập, ghi danh là Dân Chủ, ra tranh cử tổng thống chống bà Hillary, thất bại, về nhà, tuyên bố rút ra khỏi DC lại.
Trường hợp ông Trump, nhiều người thắc mắc sao quá nhiều chính khách CH chống ông. Ta chỉ cần nhớ ông Trump thực sự không phải CH, chỉ mới ghi danh là CH trước khi tranh cử, và một trong những lý do khiến ông ra tranh cử là ông chê đảng CH đủ thứ chuyện, từ đi theo con đường phiêu lưu của TT Bush đánh Iraq, đến yếu đuối trước TT Obama khiến “phải đạo chính trị” lộng hành, nhu nhược để Obamacare được thông qua, không dám trực diện với vấn nạn di dân lậu, đồng lõa với Obama thông qua những hiệp ước thương mại có hại cho Mỹ, cũng nhát gan như Obama khiến cho Nga và Trung Cộng lộng hành,…
Ông Trump thật ra đã cưỡng chiếm đảng CH, do đó dĩ nhiên bị nhiều nhân vật lãnh đạo CH chống, chẳng hạn như cả gia đình Bush, hay các ông Cruz, Kasich, hay cả trăm ông CH khác. Họ chống ông Trump, nhưng không có nghiã là ủng hộ bà Hillary.
Ngay cả phiá bà Hillary cũng gặp vấn đề. Ta đừng nên quên có tới hơn 13 triệu cử tri DC, trong đó không thiếu dân biểu, nghị sĩ, tai to mặt lớn của đảng đã bỏ phiếu cho cụ Sanders, chống bà Hillary, và cho đến nay, ít nhất là một phần ba cử tri đó nhất quyết vẫn không bầu cho bà. [Muốn biết thêm, vào mấy trang mạng “Democrats Against Hillary”]
Thứ nhì, cũng có người tính toán khác, những chính khách thấy cử tri của họ không chấp nhận ông Trump chẳng hạn, thì không có lý do gì họ phải nghiến răng nghiến lợi nhân danh sự đoàn kết của đảng, ủng hộ ông Trump rồi mất job.
Thứ ba, có nhiều chính khách CH ngắm nghiá cái ghế tổng thống, tính toán bà Hillary đắc cử bây giờ thì đến năm 2020, họ sẽ ở trong tư thế đối lập ra tranh cử chống TT Hillary là cụ bà 75 tuổi, dễ hơn là phải ra tranh cử chống TT Trump cùng đảng ta. Đó có thể là tính toán của các ông như Ted Cruz hay John Kasich, nhất định không ủng hộ ông Trump, thầm hy vọng bà Hillary đắc cử, có lợi cho cá nhân họ.
Thứ tư, quan trọng hơn cả, là sách lược nắm quyền mà ta cần hiểu rõ.
Đảng CH trong thời gian gần đây, càng ngày càng thấy thế đa số yếu dần, trước hết vì cấu trúc dân số Mỹ thay đổi khi các khối dân thiểu số, cử tri trụ cột của đảng DC, ngày càng đông, vì đẻ nhiều cũng như vì nhận di dân thả giàn từ khắp thế giới, nhất là Nam Mỹ, Á Châu và Trung Đông. Năm 1965, Mỹ có khoảng 10 triệu dân sanh tại ngoài nước; nửa thế kỷ sau, Mỹ có 45 triệu dân nhập cư sanh từ ngoài nước. Đại đa số cần trợ cấp, do đó ủng hộ DC. Sau đó, giới trẻ đến tuổi đi bầu càng ngày càng gia tăng, lại là nhóm có tinh thần phóng khoáng cấp tiến [kể cả dân tỵ nạn Việt thế hệ 2, đa số đã bầu cho Obama và bây giờ đang chống Trump], trong khi khối già bảo thủ càng ngày càng về chầu ông bà càng nhiều. Đã vậy, cái khối da trắng giàu có hay trung lưu cao, là cử tri của CH, bình thường không thèm để ý đến chính trị, lo làm ăn, lười đi bầu vì không muốn mất thời giờ xếp hàng cả mấy tiếng đồng hồ trước phòng phiếu, trong khi khối dân thiểu số và dân “nghèo”, một số không nhỏ thất nghiệp, rảnh rỗi, rủ nhau hăng hái đi bầu vừa “cho vui”, vừa để bảo vệ trợ cấp. Tất cả gọp lại đưa đến tình trạng cử tri của DC đi bầu ngày càng đông so với cử tri da trắng CH.
Nhìn vào hai cuộc bầu tổng thống gần đây nhất, CH đưa ra hai ứng viên nặng ký là người hùng John McCain và một chính khách ôn hoà là TĐ Mitt Romney, nhưng rồi vẫn thua. Năm nay, CH đưa ông Trump ra. Khoan nói tới khối DC hay khối độc lập, ngay cả trong khối CH, ông cũng bị chống đối khá mạnh. Trong tình trạng có 100% hậu thuẫn của toàn đảng như các ông McCain và Romney còn thua, làm sao có hậu thuẫn của một thiểu số đảng viên cực đoan lại có thể thắng được. Hy vọng đắc cử của ông Trump rất mong manh.
Trong tình trạng không mấy tươi sáng đó, CH phải dự trù tai hoạ có thể mất Toà Bạch Ốc, và phải có sách lược dự phòng. Đó chính là sách lược cố làm sao vẫn giữ thế đa số tại Hạ Viện [có nhiều hy vọng] và Thượng Viện [khó hơn].
Cách giữ thế đa số dĩ nhiên là làm sao các nghị sĩ và dân biểu CH đương nhiệm phải thắng cử. Ở đây, đảng CH tính toán cực kỳ chu đáo. Những nơi nào mà CH có nguy cơ thất bại, mất ghế, vì số cử tri chống ông Trump quá nhiều, thì đảng CH thực sự khuyến khích những vị dân cử tại đó tách ra khỏi ông Trump, chỉ trích ông Trump nếu cần để giữ ghế của mình. Đó chính là trường hợp TNS Susan Collins của tiểu bang Maine, là thành đồng của khối cấp tiến DC. Muốn tái đắc cử, bà không có lựa chọn nào khác hơn là tách ra khỏi ông Trump, công khai tuyên bố không ủng hộ ông. Một số dân biểu CH cũng đã công khai nhẩy rào, thậm chí có người còn khẳng định sẽ bỏ phiếu cho bà Hillary luôn, để giữ ghế của mình.
Sách lược này thật sự khá độc. Kiểm soát được quốc hội là khoá tay tổng thống, bất kể đó là TT Trump hay TT Hillary. Làm được vậy là khỏi sợ TT Trump gây ra đại chiến nguyên tử, hay khỏi sợ TT Hillary đổi tên nước Mỹ thành Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghiã Cờ Hoa.
Bởi vậy mới có nhiều tiếng nói kêu gọi cử tri quên cuộc bầu tổng thống đi, vì cả hai ứng viên chẳng ai xứng đáng. Nhưng thay vì ngồi nhà không đi bầu, phí một lá phiếu thì cần đi bầu để bỏ phiếu cho những ứng viên cấp dưới như cấp tiểu bang và điạ phương để họ bảo vệ quyền lợi thực tế của mình. Và quan trọng nhất, đi bầu cho các dân biểu và nghị sĩ liên bang cùng chia sẻ quan điểm với mình để họ kềm chế -hay giúp- tổng thống.
Cuộc bầu năm nay… không giống ai hết. Cả hai ứng viên đều tệ hại, nhưng ông Trump có vẻ yếu hơn và ít hy vọng hơn, chỉ vì bà Hillary… ít tệ hơn.
Ở đây, ta thấy ngay điểm yếu lớn nhất của ông Trump. Qua những lời nhục mạ khối di dân lậu Nam Mỹ hay những tố giác về khủng bố Hồi giáo, hay ngay cả những chuyện miệt thị phụ nữ, ông Trump đã chứng tỏ cho cả nước thấy ông dường như không chấp nhận cái nồi cháo lòng này, mà chỉ muốn thấy… một nồi cháo trắng tinh. Có thể ông Trump không nghĩ như vậy, nhưng chính ông là người đã tạo ra cái cảm tưởng đó, và trước những chỉ trích là kỳ thị, ông cũng chẳng thèm cải chính, trái lại còn có thái độ thách thức mạnh hơn nữa, củng cố cái hình ảnh kỳ thị đó. Trong chính trị, hình ảnh và cảm tưởng quan trọng hơn sự thật nhiều. Cho dù đây có thể là ông cố tình đóng kịch để khích động khối da trắng, nhưng vẫn sẽ là cái điểm hại ông nhiều nhất trong cuộc bầu cử này. Nếu ông thua thì đó chỉ là hậu quả tất nhiên của những lời nói mang nặng tính kỳ thị của ông mà đa số dân Mỹ phóng khoáng hơn không chấp nhận.
Phải nói ngay, phần lớn những người bầu cho ông Trump là những người thực sự bất mãn với chính sách cấp tiến của đảng DC qua TT Obama, có lập trường vững chắc nhưng quá khích, có niềm tin tuyệt đối, chấp nhận thà thua bầu cử chứ không bỏ phiếu trái lương tâm, trái lý tưởng. Trong bài toán cổ điển bỏ phiếu theo lý tưởng tức là cảm xúc, bằng con tim [chọn ông Trump] hay bỏ phiếu để có hy vọng thắng cử tức là theo lý trí, bằng khối óc [chọn ông khác như Kasich chẳng hạn], những người ủng hộ ông Trump đã bỏ phiếu theo cảm xúc. Và có nhiều triển vọng họ sẽ thất vọng lớn.
Kết quả cuối cùng tùy thuộc kết quả của một vài tiểu bang xôi đậu. Ông Trump muốn đắc cử, bài toán của ông rất giản dị: phải thắng tại Florida và North Carolina, cộng thêm ít nhất 3 trong 5 tiểu bang lớn vùng Đại Hồ là Wisconsin, Michigan, Illinois, Indiana, và Ohio. Mà các thăm dò mới nhất cho thấy ông Trump thua đủ tại hết những tiểu bang này, ngoại trừ Indiana.
Có điều mà chưa cơ quan thăm dò nào lưu ý thiên hạ hay giải thích cho rõ là tất cả 7 tiểu bang này gần đây đều đã bầu thống đốc thuộc đảng CH hết, kể cả Illinois là tiểu bang nhà của TT Obama. Indiana là của ông Mike Pence, đang đứng phó cho ông Trump, Wisconsin là của ông Scott Walker, Ohio là của ông John Kasich, Florida là của các ông Jeb Bush và Marco Rubio, tất cả đều là những nhân vật nặng ký, cựu ứng viên tổng thống CH. Nếu khuynh hướng bầu thống đốc CH, thiên CH tiếp tục, thì bà Hillary có nhiều hy vọng về nhà chơi với cháu ngoại.
Riêng đối với dân tỵ nạn chúng ta, phần lớn sống tại những tiểu bang đỏ đậm hay xanh đậm, và lá phiếu bầu tổng thống chẳng mang hậu quả gì. Cụ thể cho dù tất cả dân tỵ nạn tại Cali hay Maryland bỏ phiếu cho ông Trump thì bà Hillary vẫn thắng tại đó. Hay ngược lại, cho dù tất cả dân tỵ nạn dồn phiếu cho bà Hillary tại Texas hay Alabama thì ông Trump vẫn thắng tại đây. Nhưng chính trong những nơi này, lá phiếu của dân tỵ nạn rất nặng ký trong các cuộc bầu khác như bầu nghị sĩ, dân biểu liên bang, hay các quan chức địa phương. Nói cách khác, ngay tại những nơi này, lá phiếu của dân tỵ nạn vẫn rất quan trọng, rất cần thiết, chỉ là không phải ở cấp bầu tổng thống thôi.
Đặc biệt Florida năm nay sẽ là tiểu bang then chốt nhất, dân tỵ nạn ta tại đây nhớ đi bầu cho đông, đừng quên năm 2000, TĐ Bush thắng với hơn 500 phiếu.
Tựu chung, sinh hoạt chính trị Mỹ cực kỳ phức tạp, vì thể chế tự do tuyệt đối của xứ này. Dĩ nhiên trong cái xứ tự do này, quyền bất đồng ý là quyền của mọi người. Ngay cả quyền chửi bậy cũng là quyền của tất cả. Nhưng dù sao, chửi nhảm hay chụp mũ vẫn chỉ phản ánh một thái độ chưa quen với nếp sống trong tự do tư tưởng. Những bôi bác cá nhân vớ vẩn chẳng đưa đến kết quả hữu ích gì cho ai, chỉ là “cãi không lại, chửi cho bõ ghét”. Kẻ này chỉ dám mong quý độc giả nào khác ý với kẻ này nên có bài phản bác nghiêm chỉnh, không thậm từ, không cảm xúc, sẽ giúp kẻ này cũng như cả cộng đồng mở mang kiến thức chung. Rất mong thay. (11-09-16)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Cuộc tranh cử tổng thống Mỹ năm nay hiển nhiên thu hút sự chú tâm của cộng đồng tỵ nạn ta hơn xa mấy lần trước. Đó là tin mừng lớn. Dù muốn hay không, dù cho nhiều người không thích chính trị, không thích nói chuyện chính trị, thì trên thực tế, chính trị vẫn chi phối đời sống tất cả. Nội cái chuyện chạy qua Mỹ cũng đã là một hành động chính trị rồi. Gọi là “bỏ phiếu chống CS bằng chân”. Chính trị giống như … “ông giời” mà các cụ ta gọi là “chạy trời không khỏi nắng”.
Khi chúng ta phải sống trong cái xứ “đỉnh cao” mà tiếng nói bị bóp nghẹt thì quên chính trị để tránh họa vào thân là đúng thôi. Nhưng trong cái quê hương thứ hai này, tiếng nói của chúng ta có thế, cho dù cân nặng vài lạng thôi thì cũng vẫn là có tiếng nói. Mà có tiếng nói thì sao không lên tiếng?
Trong cái tin mừng đó, cũng thấy vài triệu chứng kém vui. Dường như con đường đi vào dân chủ đối với dân tỵ nạn ta vẫn còn nhiều chông gai, nhiều thành kiến vẫn khó vượt qua, tinh thần phe phái, đố kỵ vẫn quá nặng. Tức là vẫn chưa chấp nhận hay chưa hiểu thế nào là tự do tư tưởng, chưa hiểu tại sao có người có thể nghĩ khác mình được, những gì mình nghĩ là quá đúng mà!
Một số người vẫn bị chi phối bởi cách suy nghĩ lạc hậu, cứ thấy tư tưởng khác ta là chụp mũ này mũ nọ ngay, “cây bút nghiệp dư”, “cái loa tuyên truyền”, nếu không thì cũng phải là ngu hay gian, nhận hối lộ, không có công tâm, xách dép, bợ đ…. Chỉ phản ánh cách suy nghĩ chủ quan hẹp hòi, hệ quả của không biết bao nhiêu năm sống dưới các chế độ độc tài, từ phong kiến đến quân phiệt đến cộng sản.
Đại khái thì vẫn còn nhiều người nhìn thế giới này như một thế giới lưỡng cực đơn giản, chỉ có “ta và địch”, trắng tinh hay đen ngòm, không có gì khác ở giữa, không có xám nhạt hay xám đậm gì hết. Chỉ trích bà Hillary thì tất nhiên phải là tụi kỳ thị, phe đảng với “tên phát-xít” Trump; hay ngược lại đả kích ông Trump dĩ nhiên chỉ có thể là dân oeo-phe bị “mụ gian” Hillary dụ.
Trong cái chế độ “đỉnh cao” thì sự thật đúng là một thế giới lưỡng cực: chỉ có đảng ta thôi, nhất cử nhất động, dơ tay hay há miệng đều bắt buộc phải “nhất trí”. Trật một ly là thành “phản động” ngay.
Xứ Mỹ này khác xa, rất xa cái thế giới lưỡng cực sơ đẳng và ấu trĩ đó. Đây là một xứ cực kỳ đa dạng vì là “cái nồi cháo lòng”, nơi tụ hợp của dân tứ chiến khắp thế giới, gồm đủ loại truyền thống, văn hoá, tôn giáo, tư duy, ngôn ngữ, phong tục, lịch sử, … dĩ nhiên không kể đến khác biệt thể xác như màu da, tóc vàng, mắt xanh,… Cái nồi cháo lòng đó chỉ có thể sống chung và sống còn trong một chế độ tự do tuyệt đối, trong đó tất cả mọi khuynh hướng tư tưởng, cách sống đều phải được chấp nhận và nhất là tôn trọng. Đó chính là lý do tại sao nước Mỹ là nước tự do nhất thế giới.
Chấp nhận và tôn trọng người khác, đó là chià khoá sinh tử của thế giới không biên giới chúng ta đang sống ngày nay.
Cái đa dạng của xứ Mỹ này có thể nói là đã đi đến tận cùng, khó thể nào đa dạng hơn. Cụ thể trong chính trị, ta thấy có hai đảng lớn là CH và DC. Nhìn sơ qua thì có vẻ như đây là hai đảng thuần nhất với hai quan điểm đối nghịch hoàn toàn, có tôn ti trật tự tuyệt đối trong hàng ngũ đảng viên, theo mô thức đảng cộng sản.
Thực tế phức tạp hơn nhiều. Trong nội bộ hai đảng, ta thấy có đủ khuynh hướng, từ tả qua hữu, với đủ quan điểm, nhiều khi đối chọi nhau.
Ví dụ cụ thể, DC chấp nhận phá thai tự do. Nhưng ông Tim Kaine, ứng viên phó của bà Hillary lại là người công khai tuyên bố không chấp nhận phá thai trong tư cách người công giáo thuần hành. Ông Kaine hoàn toàn đi ngược lại chủ trương của đảng, nhưng vẫn được đưa ra tranh cử PTT. Thế thì còn gì là kỷ cương của đảng?
Tại sao lại có những chuyện có vẻ vô kỷ luật như vậy? Tại vì người Mỹ tuyệt đối tôn trọng cá tính, ý kiến và hoàn cảnh mỗi người. Mỗi người đều có thể suy nghĩ giống nhau hay khác nhau trên cả triệu chuyện. Chỉ cần đồng ý với nhau trên một số vấn đề nền tảng nhất là có thể ngồi cùng bàn với nhau, dĩ nhiên với điều kiện tôn trọng lẫn nhau.
Đó là chưa kể mỗi người đều có những quyền lợi khác nhau. Như một người già yếu, cần trợ cấp, tất nhiên sẽ ủng hộ đảng DC hứa hẹn nhiều trợ cấp nhất, mặc dù không thích quan điểm cho phá thai tự do của đảng DC.
Đối với các chính trị gia, vấn đề lại còn phức tạp hơn nữa, vì ngoài quan điểm cá nhân, họ cũng còn phải nhìn ngó vào khối cử tri của họ. Đại khái sống trong khu vực nhiều người nghèo mà hô hào hủy bỏ trợ cấp thì chỉ là tự sát chính trị thôi.
Ta nhìn vào thực tế cuộc tranh cử hiện nay.
Ông Trump là đại diện của CH ra tranh cử tổng thống, nhưng lại bị không ít tai to mặt lớn của CH công khai tuyên chiến. Hiện tượng này có vài giải thích rất dễ hiểu.
Thứ nhất, vì quan điểm chính trị có điểm khác với ông Trump, hay không thích ông này, hay ghét ông này vì chuyện gì đó, nhiều người bên CH thẳng thừng bác bỏ ông này, vì vững lập trường, không vì tính đảng phái, mù quáng sống chết với đảng mình. Đây là nét đẹp đáng tôn trọng nơi người Mỹ. Họ trung thành với chính họ, với lương tâm, với cái gì họ nghĩ là đúng, chứ không mù quáng trung thành cũng không cắt máu ăn thề với bất cứ tổ chức hay phe nhóm hay cá nhân nào. Chỉ là phản ánh tinh thần độc lập, không lệ thuộc phe đảng của dân Mỹ. Một điều mà dân tỵ nạn ta còn chưa hiểu khi mà gia nhập vào một đảng hay một tổ chức nào đó là vẫn bắt buộc phải có lễ tuyên thệ. Vào đảng Mỹ, chỉ cần ghi danh vào một tờ giấy, hôm sau xé bỏ chẳng sao. Cũng chẳng phải đóng niên liễm nguyệt liễm gì hết. Cũng chẳng cần biết cương lĩnh của đảng là gì.
Ví dụ cụ thể và nổi bật nhất là thượng nghị sĩ Joe Lieberman. Ông này năm 2000 ra tranh cử phó trong liên danh của PTT Al Gore chống lại liên danh Bush – Cheney của CH. Năm 2008, ông chống lại ứng viên gà nhà Obama, công khai ủng hộ và luôn luôn đi vận động cùng ông John McCain. Ông Lieberman phản đảng? Cần bị đuổi về vườn? Không, ông tái đắc cử mạnh trong kỳ bầu năm 2012 vì dân Mỹ thích cái tính không lệ thuộc phe nhóm của ông.
Hay ông Sanders: độc lập, ghi danh là Dân Chủ, ra tranh cử tổng thống chống bà Hillary, thất bại, về nhà, tuyên bố rút ra khỏi DC lại.
Trường hợp ông Trump, nhiều người thắc mắc sao quá nhiều chính khách CH chống ông. Ta chỉ cần nhớ ông Trump thực sự không phải CH, chỉ mới ghi danh là CH trước khi tranh cử, và một trong những lý do khiến ông ra tranh cử là ông chê đảng CH đủ thứ chuyện, từ đi theo con đường phiêu lưu của TT Bush đánh Iraq, đến yếu đuối trước TT Obama khiến “phải đạo chính trị” lộng hành, nhu nhược để Obamacare được thông qua, không dám trực diện với vấn nạn di dân lậu, đồng lõa với Obama thông qua những hiệp ước thương mại có hại cho Mỹ, cũng nhát gan như Obama khiến cho Nga và Trung Cộng lộng hành,…
Ông Trump thật ra đã cưỡng chiếm đảng CH, do đó dĩ nhiên bị nhiều nhân vật lãnh đạo CH chống, chẳng hạn như cả gia đình Bush, hay các ông Cruz, Kasich, hay cả trăm ông CH khác. Họ chống ông Trump, nhưng không có nghiã là ủng hộ bà Hillary.
Ngay cả phiá bà Hillary cũng gặp vấn đề. Ta đừng nên quên có tới hơn 13 triệu cử tri DC, trong đó không thiếu dân biểu, nghị sĩ, tai to mặt lớn của đảng đã bỏ phiếu cho cụ Sanders, chống bà Hillary, và cho đến nay, ít nhất là một phần ba cử tri đó nhất quyết vẫn không bầu cho bà. [Muốn biết thêm, vào mấy trang mạng “Democrats Against Hillary”]
Thứ nhì, cũng có người tính toán khác, những chính khách thấy cử tri của họ không chấp nhận ông Trump chẳng hạn, thì không có lý do gì họ phải nghiến răng nghiến lợi nhân danh sự đoàn kết của đảng, ủng hộ ông Trump rồi mất job.
Thứ ba, có nhiều chính khách CH ngắm nghiá cái ghế tổng thống, tính toán bà Hillary đắc cử bây giờ thì đến năm 2020, họ sẽ ở trong tư thế đối lập ra tranh cử chống TT Hillary là cụ bà 75 tuổi, dễ hơn là phải ra tranh cử chống TT Trump cùng đảng ta. Đó có thể là tính toán của các ông như Ted Cruz hay John Kasich, nhất định không ủng hộ ông Trump, thầm hy vọng bà Hillary đắc cử, có lợi cho cá nhân họ.
Thứ tư, quan trọng hơn cả, là sách lược nắm quyền mà ta cần hiểu rõ.
Đảng CH trong thời gian gần đây, càng ngày càng thấy thế đa số yếu dần, trước hết vì cấu trúc dân số Mỹ thay đổi khi các khối dân thiểu số, cử tri trụ cột của đảng DC, ngày càng đông, vì đẻ nhiều cũng như vì nhận di dân thả giàn từ khắp thế giới, nhất là Nam Mỹ, Á Châu và Trung Đông. Năm 1965, Mỹ có khoảng 10 triệu dân sanh tại ngoài nước; nửa thế kỷ sau, Mỹ có 45 triệu dân nhập cư sanh từ ngoài nước. Đại đa số cần trợ cấp, do đó ủng hộ DC. Sau đó, giới trẻ đến tuổi đi bầu càng ngày càng gia tăng, lại là nhóm có tinh thần phóng khoáng cấp tiến [kể cả dân tỵ nạn Việt thế hệ 2, đa số đã bầu cho Obama và bây giờ đang chống Trump], trong khi khối già bảo thủ càng ngày càng về chầu ông bà càng nhiều. Đã vậy, cái khối da trắng giàu có hay trung lưu cao, là cử tri của CH, bình thường không thèm để ý đến chính trị, lo làm ăn, lười đi bầu vì không muốn mất thời giờ xếp hàng cả mấy tiếng đồng hồ trước phòng phiếu, trong khi khối dân thiểu số và dân “nghèo”, một số không nhỏ thất nghiệp, rảnh rỗi, rủ nhau hăng hái đi bầu vừa “cho vui”, vừa để bảo vệ trợ cấp. Tất cả gọp lại đưa đến tình trạng cử tri của DC đi bầu ngày càng đông so với cử tri da trắng CH.
Nhìn vào hai cuộc bầu tổng thống gần đây nhất, CH đưa ra hai ứng viên nặng ký là người hùng John McCain và một chính khách ôn hoà là TĐ Mitt Romney, nhưng rồi vẫn thua. Năm nay, CH đưa ông Trump ra. Khoan nói tới khối DC hay khối độc lập, ngay cả trong khối CH, ông cũng bị chống đối khá mạnh. Trong tình trạng có 100% hậu thuẫn của toàn đảng như các ông McCain và Romney còn thua, làm sao có hậu thuẫn của một thiểu số đảng viên cực đoan lại có thể thắng được. Hy vọng đắc cử của ông Trump rất mong manh.
Trong tình trạng không mấy tươi sáng đó, CH phải dự trù tai hoạ có thể mất Toà Bạch Ốc, và phải có sách lược dự phòng. Đó chính là sách lược cố làm sao vẫn giữ thế đa số tại Hạ Viện [có nhiều hy vọng] và Thượng Viện [khó hơn].
Cách giữ thế đa số dĩ nhiên là làm sao các nghị sĩ và dân biểu CH đương nhiệm phải thắng cử. Ở đây, đảng CH tính toán cực kỳ chu đáo. Những nơi nào mà CH có nguy cơ thất bại, mất ghế, vì số cử tri chống ông Trump quá nhiều, thì đảng CH thực sự khuyến khích những vị dân cử tại đó tách ra khỏi ông Trump, chỉ trích ông Trump nếu cần để giữ ghế của mình. Đó chính là trường hợp TNS Susan Collins của tiểu bang Maine, là thành đồng của khối cấp tiến DC. Muốn tái đắc cử, bà không có lựa chọn nào khác hơn là tách ra khỏi ông Trump, công khai tuyên bố không ủng hộ ông. Một số dân biểu CH cũng đã công khai nhẩy rào, thậm chí có người còn khẳng định sẽ bỏ phiếu cho bà Hillary luôn, để giữ ghế của mình.
Sách lược này thật sự khá độc. Kiểm soát được quốc hội là khoá tay tổng thống, bất kể đó là TT Trump hay TT Hillary. Làm được vậy là khỏi sợ TT Trump gây ra đại chiến nguyên tử, hay khỏi sợ TT Hillary đổi tên nước Mỹ thành Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghiã Cờ Hoa.
Bởi vậy mới có nhiều tiếng nói kêu gọi cử tri quên cuộc bầu tổng thống đi, vì cả hai ứng viên chẳng ai xứng đáng. Nhưng thay vì ngồi nhà không đi bầu, phí một lá phiếu thì cần đi bầu để bỏ phiếu cho những ứng viên cấp dưới như cấp tiểu bang và điạ phương để họ bảo vệ quyền lợi thực tế của mình. Và quan trọng nhất, đi bầu cho các dân biểu và nghị sĩ liên bang cùng chia sẻ quan điểm với mình để họ kềm chế -hay giúp- tổng thống.
Cuộc bầu năm nay… không giống ai hết. Cả hai ứng viên đều tệ hại, nhưng ông Trump có vẻ yếu hơn và ít hy vọng hơn, chỉ vì bà Hillary… ít tệ hơn.
Ở đây, ta thấy ngay điểm yếu lớn nhất của ông Trump. Qua những lời nhục mạ khối di dân lậu Nam Mỹ hay những tố giác về khủng bố Hồi giáo, hay ngay cả những chuyện miệt thị phụ nữ, ông Trump đã chứng tỏ cho cả nước thấy ông dường như không chấp nhận cái nồi cháo lòng này, mà chỉ muốn thấy… một nồi cháo trắng tinh. Có thể ông Trump không nghĩ như vậy, nhưng chính ông là người đã tạo ra cái cảm tưởng đó, và trước những chỉ trích là kỳ thị, ông cũng chẳng thèm cải chính, trái lại còn có thái độ thách thức mạnh hơn nữa, củng cố cái hình ảnh kỳ thị đó. Trong chính trị, hình ảnh và cảm tưởng quan trọng hơn sự thật nhiều. Cho dù đây có thể là ông cố tình đóng kịch để khích động khối da trắng, nhưng vẫn sẽ là cái điểm hại ông nhiều nhất trong cuộc bầu cử này. Nếu ông thua thì đó chỉ là hậu quả tất nhiên của những lời nói mang nặng tính kỳ thị của ông mà đa số dân Mỹ phóng khoáng hơn không chấp nhận.
Phải nói ngay, phần lớn những người bầu cho ông Trump là những người thực sự bất mãn với chính sách cấp tiến của đảng DC qua TT Obama, có lập trường vững chắc nhưng quá khích, có niềm tin tuyệt đối, chấp nhận thà thua bầu cử chứ không bỏ phiếu trái lương tâm, trái lý tưởng. Trong bài toán cổ điển bỏ phiếu theo lý tưởng tức là cảm xúc, bằng con tim [chọn ông Trump] hay bỏ phiếu để có hy vọng thắng cử tức là theo lý trí, bằng khối óc [chọn ông khác như Kasich chẳng hạn], những người ủng hộ ông Trump đã bỏ phiếu theo cảm xúc. Và có nhiều triển vọng họ sẽ thất vọng lớn.
Kết quả cuối cùng tùy thuộc kết quả của một vài tiểu bang xôi đậu. Ông Trump muốn đắc cử, bài toán của ông rất giản dị: phải thắng tại Florida và North Carolina, cộng thêm ít nhất 3 trong 5 tiểu bang lớn vùng Đại Hồ là Wisconsin, Michigan, Illinois, Indiana, và Ohio. Mà các thăm dò mới nhất cho thấy ông Trump thua đủ tại hết những tiểu bang này, ngoại trừ Indiana.
Có điều mà chưa cơ quan thăm dò nào lưu ý thiên hạ hay giải thích cho rõ là tất cả 7 tiểu bang này gần đây đều đã bầu thống đốc thuộc đảng CH hết, kể cả Illinois là tiểu bang nhà của TT Obama. Indiana là của ông Mike Pence, đang đứng phó cho ông Trump, Wisconsin là của ông Scott Walker, Ohio là của ông John Kasich, Florida là của các ông Jeb Bush và Marco Rubio, tất cả đều là những nhân vật nặng ký, cựu ứng viên tổng thống CH. Nếu khuynh hướng bầu thống đốc CH, thiên CH tiếp tục, thì bà Hillary có nhiều hy vọng về nhà chơi với cháu ngoại.
Riêng đối với dân tỵ nạn chúng ta, phần lớn sống tại những tiểu bang đỏ đậm hay xanh đậm, và lá phiếu bầu tổng thống chẳng mang hậu quả gì. Cụ thể cho dù tất cả dân tỵ nạn tại Cali hay Maryland bỏ phiếu cho ông Trump thì bà Hillary vẫn thắng tại đó. Hay ngược lại, cho dù tất cả dân tỵ nạn dồn phiếu cho bà Hillary tại Texas hay Alabama thì ông Trump vẫn thắng tại đây. Nhưng chính trong những nơi này, lá phiếu của dân tỵ nạn rất nặng ký trong các cuộc bầu khác như bầu nghị sĩ, dân biểu liên bang, hay các quan chức địa phương. Nói cách khác, ngay tại những nơi này, lá phiếu của dân tỵ nạn vẫn rất quan trọng, rất cần thiết, chỉ là không phải ở cấp bầu tổng thống thôi.
Đặc biệt Florida năm nay sẽ là tiểu bang then chốt nhất, dân tỵ nạn ta tại đây nhớ đi bầu cho đông, đừng quên năm 2000, TĐ Bush thắng với hơn 500 phiếu.
Tựu chung, sinh hoạt chính trị Mỹ cực kỳ phức tạp, vì thể chế tự do tuyệt đối của xứ này. Dĩ nhiên trong cái xứ tự do này, quyền bất đồng ý là quyền của mọi người. Ngay cả quyền chửi bậy cũng là quyền của tất cả. Nhưng dù sao, chửi nhảm hay chụp mũ vẫn chỉ phản ánh một thái độ chưa quen với nếp sống trong tự do tư tưởng. Những bôi bác cá nhân vớ vẩn chẳng đưa đến kết quả hữu ích gì cho ai, chỉ là “cãi không lại, chửi cho bõ ghét”. Kẻ này chỉ dám mong quý độc giả nào khác ý với kẻ này nên có bài phản bác nghiêm chỉnh, không thậm từ, không cảm xúc, sẽ giúp kẻ này cũng như cả cộng đồng mở mang kiến thức chung. Rất mong thay. (11-09-16)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
- Từ khóa :
- Mỹ
- ,
- Donald Trump
- ,
- Hillary Clinton
Trên mọi diễn đàn đều lầ chỗ tự do để mọi người góp ý nhưng không phải là chỗ tự do xử dụng chữ nghĩa để phỉ báng người khác.Chỉ có những con người "mất dậy"(xin lỗi tôi lại phải dùng hai chữ này một lần nữa).Hoặc nhút nhát bệnh hoạn thường xuyên bị bắt nạt mà không dám chống lại chỉ biết làm anh hùng bàn phiếm mới xử dụng chữ nghĩa để phỉ báng người khác(nhất là voi những người bỏ thì giờ đưa các tài liệu sưu tầm cho người khác đọc) thôi.
Bạn không phải là anh hùng bàn phiếm hoặc xử dụng những ngôn ngữ loại này thì không nên động lòng.Cho tôi xin chấm dứt ở đây vì nói thêm vô ích.Thà nói với đấu gối sướng hơn.Nói ít hiểu nhiều bạn Kevin ạ.Cám ơn bạn.
Xin lỗi tất cả quý vị khác vì đã làm phiền lòng quý vị qua trả lời này.
Xin được góp ý cùng ông,có lẽ ông hiểu lầm về "Trung tâm an bài điện tử" nên bảo rằng:_ đó là nơi Hoa Kỳ thu tập dữ kiện để đạo diễn chiến tranh Việt Nam.Thực ra đó là hệ thống điện toán mới nhất, được hoa Kỳ trợ giúp cho Bộ Tổng Tham Mưu,để hệ thống hóa tất cả các dữ kiện,quân số,tiếp liêu ,quân trang dụng của quân lực VNCH. Nhờ hệ thống này đã cập nhật toàn bộ , để biết thừa thiếu,quân trang dụng ngõ hầu viện trợ kịp thời và chính xác theo nhu cấu tồn trữ trên 4 vùng chiến thuật và tiếp tế cho chiến trường.(hàng tháng các đơn vị tiếp liệu và ngành chuyên môn ,phải báo cáo về bộ Tổng tham mưu bằng Phiếu Điện Toán.)
Cái Đảng có thực sự Quyền Hành và Phi Thường thì thủy chung vẫn vô hình và nằm sâu trong bóng tối để điều khiển những con rối nhẩy múa theo ý mình. Tất cả đã được xếp đặt và an bài rồi quý vị ạ.
P.S: Dưới thời VNCH có một cơ quan mà có lẽ ít ai được biết hoặc nghe tới, đó là, "Trung Tâm An Bài Điện Tử" mà đồng minh HK thiết lập với mục đích là thu thập dữ kiện để đạo diễn chiến tranh VN.
Tất cả trên đây đều do trí tưởng tượng của người đọc. Nếu có sự trùng hợp ngoài đời thì đó cũng chỉ là sự trùng hợp ngoài ý muốn.
Không hiểu rối sẽ hiểu thôi. Hiểu mà thiếu đạo đức mới là mối nguy cho thiên hạ trong bất kỳ ở đâu và thời nào. “Đức thắng tài vi quân tử, tài thắng đức vi tiểu nhân” Đây là lẽ đạo bất biến, tuy đơn giản nhưng dám thách thức với bất kỳ lý thuyết nào. Lịch sử thừa sức để chứng minh và hãy nhìn những gì xảy ra trước mắt. Cứ nói rằng ta có mấy nghìn năm văn hoá, nhưng có túi khôn của dân tộc mà không dùng thì tiếc quá! tiếc quá!
Phe phái nặng quá ảnh hưởng tới phán đoán khiến có người chưa đọc kỹ bài và vội mừng rằng VL giác ngộ theo DC!
Thống đốc Dân chủ CaLi đã từng không cho người Việt tị nạn vào CaLi, phải nhờ đến Thượng nghị sỹ Cộng Hòa J Mc Cain can thiệp .
Theo thăm dò trên truyền thông thì số phiếu bầu cho hai ứng cử viên đang ngang ngửa, nên không thể nói hồ đồ là chỉ có < vài con nhạn là đà> .
"Hy vọng đắc cử của ông Trump rất mong manh."
Thế mà vẫn còn vài con nhạn là đà, không biết đầu óc để đâu, cho đến giờ vẫn con kêu khóc :"Bầu cho người có lòng với đất nước , đó là bầu cho TRUMP. " The election is over rồi bố ơi. Bố có bầu cho Trump hay không đi bầu vì cả hai đều là quỷ sứ, thì HILLARY vẫn là TT. 100% là như vậy. Đứa nào nói sai bon VC trong nước sẽ bị nhân dân nổi khùng đứng lên đập chết hết, dân ta sẽ co tự do dân chủ, thoat khỏi nô lệ giặc Tàu
" Có một vị thẳng tay "phán" với người nghĩ khác mình là "bưng bô" thì thật... du côn."(hết trích)......(mất dậy)
Xin lỗi tôi phải thêm một tĩnh từ khác vào câu trích trên đó là "mất dậy".
Một lần nữa xin lỗi và xin phép tất cả quý độc giả cho tôi xử dụng thêm 2 tiếng này một lấn . Cám ơn vị khách tên Hùng đã viết lên những điều tôi hoàn toàn đồng ý mà chưa nói ra được.
Ứớc mong sẽ không còn được thấy những góp ý chụp mũ bẳng những tiếng loại... du côn + mất dậy này nữa .Mong lắm thay.
Với tài ăn nói độc đáo như vậy, TT D. Trump sẽ được ban tham mưu, quốc hội, Tối Cao Pháp Viện giúp đỡ tận tình và chúng ta thật hãnh diện vì đã biết chọn mặt gửi vàng. Thật đáng mừng và may mắn cho HK nói riêng và thế giới nói chung.
Ngoài ra sau khi mãn nhiệm kỳ, TT D. Trump sẽ được đứng chung với TT R. Reagan, Thống Đốc của CA tới hai nhiệm kỳ, vì được cả HK và thế giới ngưỡng mộ và biết ơn.