Hôm nay,  

Tiến Trình Hình Thành Chính Thể Dân Chủ

12/22/201300:00:00(View: 11817)
Suốt giòng lịch sử chính trị của nhân loại, có rất nhiều mô thức đã được áp dụng trong tổ chức cai tri hầu đáp ứng nhu cầu phát triển xã hội loài người. Có những dân, nước thức thời chuyển biến nhanh, kịp thời theo nhu cầu thay đổi của chính trị, giúp quốc gia hùng cường thịnh vượng. Có những dân, nước lạc hậu, chậm tiến đã bị xoá tên trên bản đồ thế giới và có những quốc gia còn dân nhưng đã mất đất. Tất cả đều do các quốc gia đó không theo kịp nhu cầu chuyển đổi, biến đổi của tiến trình chính trị.

Ngày nay trước nhu cầu chuyển đổi từ độc tài cộng sản sang dân chủ đa nguyên cần nhìn lại lịch sử chính trị của nhân loại, nhất là các mô hình đã từng được loài người áp dụng thành công trong nhiệm vụ tổ chức cai trị qua từng giai đoạn chính trị của lịch sử cổ đại, trung đại, cận đại và hiện đại hay nói cách khác là tiến trình hình thành chính thể dân chủ.

Ngược thời gian, theo giòng chảy của lịch sử có nhiều điều cần học hỏi, ứng dụng hoặc tránh tái diễn cho thời hiện đại làm nền tảng phát triển trong tương lai. Theo chiều hướng đó, một trong những nhiều điều cần học hỏi từ lịch sử cho nhu cầu phát triển xã hội loài người là mô hình tổ chức cai trị, hệ thống điều hành quản trị quốc gia.

Vậy mô hình tổ chức cai cai đã hình thành và phát triển như thế nào trong lịch sử ?

Mô hình tổ chức cai trị ra đời kể từ lúc loài người biết quần cư lập thành xã hội như bộ lạc, làng xã, đô thị... và nhu cầu phát triển xã hội loài người kéo theo nhu cầu cải biến mô hình tổ chức cai trị. Nó hiển lộ qua ba thời kỳ rõ rệt: thời bộ lạc, thời quân chủ và thời dân chủ.

1)Thời bộ lạc (Tribe Age): thời kỳ này lãnh đạo tối cao được gọi là Tù Trưởng, Tộc Trưởng. Có hai mô hình được áp dụng trong tổ chức cai trị gồm thể chế mẫu hệ, phụ hệ và chưa có điểm nào nổi bật trong tổ chức cai trị của thời kỳ này.

- Thể chế mẫu hệ là hình thức cai trị bộ lạc khá đơn sơ do Tù Trưởng,Tộc Trưởng là người nữ điều hành quyết định mọi việc liên quan đến mỗi con người sống chung trong bộ lạc.

- Thể chế phụ hệ thì hình thức cai trị không khác biệt nhiều so với thể chế mẫu hệ, khác biệt bắt buộc để nhận diện thể chế phụ hệ là quyền lực cai trị, chỉ huy liên quan đến bộ tộc do người nam lãnh đạo, quyết định.

2) Thời quân chủ (Monarchy Age): khi mô hình tổ chức cai trị bộ lạc lỗi thời, không đáp ứng được nhu cầu phát triển thì mô hình tổ chức cai tri mới ra đời, được gọi là quân chủ. Thời kỳ này người lãnh đạo chính trị tối cao được gọi là vua nắm quyền tuyệt đối quyết định mọi việc, được làm chủ mọi thứ từ đất đai, tài sản lẫn con người bên trong lãnh địa do vua cai quản. Có bốn mô hình quân chủ được áp dụng trong cai trị gồm: quân chủ chuyên chế, quân chủ phong kiến, quân chủ lập hiến và quân chủ đại nghị.

- Quân chủ chuyên chế (Absolute Monarchy): là hình thức tổ chức cai tri nhà nước, chính quyền mà mọi quyền lực đều do vị lãnh đạo tối cao độc quyền nắm giữ và với thể chế quân chủ chuyên chế quyền hành tuyệt đối, tập trung vào một ông vua, chỉ có một ông vua duy nhất, điều hành một hệ thống chuyên chế, độc nhất từ trung ương cho đến địa phương.

- Quân chủ phong kiến (Feudal Monarchy)): phong kiến là chữ rút ngắn của phong hầu và kiến địa, nghĩa là vua lớn cắt đất phong tước để vua nhỏ cai trị riêng. Hình thức cai trị này là một hình thức tổ chức cai trị vua trong vua nghĩa là các vua nhỏ được toàn quyền sinh sát trong lãnh điạ của riêng mình nhưng chịu sự chi phối của một vua chỉ huy, tức phải chịu lệ thuộc vào một ông vua của vua. Nói cách khác quân chủ phong kiến là mô hình tổ chức cai trị vua trong vua, tức một vua chủ tể cùng với các vua chư hầu thống lĩnh quyền lực cai trị quốc gia.

- Quân chủ lập hiến(Constitutional Monarchy): là bước lùi chính trị của tầng lớp thống trị trước sức ép của tầng lớp bị trị, tức sức ép của dân lên vua buộc vua phải lùi bước. Trước đó trong thời quân chủ chuyên chế, phong kiến các vua tổ chức cai trị dân chỉ môt hình thức luật pháp duy nhất do ý chí của giai cấp cầm quyền. Luật pháp đó là pháp lệnh, lệnh từ trên truyền xuống cho thần dân, con dân thi hành bất luận lý lẽ đúng, sai.

Quân chủ lập hiến là bước tiến tích cực của mô hình tổ chức cai trị bởi vua và dân thoả hiệp qua một bản văn có sự đồng thuận của hai bên, đem vào áp dụng trong cai trị. Thỏa thuận này, có thể là hiến pháp thành văn, bất thành văn hoặc văn kiện pháp lý tương đương. Nói cách khác quân chủ lập hiến là hình thức tổ chức Quân Chủ có Hiến Pháp, tức bản giao kèo cai trị có qui định quyền của vua và quyền của dân, của giai cấp thống trị và tầng lớp bị trị được áp dụng trong cai trị.

- Quân chủ đại nghị( Parliamentary Monarchy): là bước tiến tích cực của chính trị,từ vua làm chủ đất nước chuyển sang người dân làm chủ đất nước ,theo cách hoà bình hay còn gọi là cách mạng dân chủ không đổ máu. Dưới thể chế quân chủ đại nghị, vua chỉ còn làm chủ trên hình thức, người làm chủ đất nước thật sự do dân và người lãnh đạo nhà nước do dân bầu chọn,tuyển chọn qua các cuộc bầu cử tự do. Nói cách khác quân chủ đại nghị là mô hình tổ chức cai trị,hệ thống cai tri có vua trên danh nghiã trị vì nhưng quyền lực nhà nước do dân tự quyết, do dân làm chủ điều hành, quản trị quốc gia hay còn được gọi là Chính Trị Dân Chủ trong Thể Chế Quân Chủ.

3)Thời dân chủ (Democracy Age): mô hình tổ chức cai trị dân chủ là mô hình lý tưởng để người dân phát huy quyền làm chủ đất nước,làm chủ đời sống chính mình đáp ứng được nhu cầu thay đổi để thoát ra khủng hoảng của chính trị. Trước khi mô hình tổ chức dân chủ ra đời, nhân loại sống trong bóng tối của quân chủ độc tài chuyên chế, phong kiến và oằn mình dưới ách cai trị của thực dân cùng với những xung đột, mâu thuẩn giữa giàu- nghèo, tư sản- vô sản, chủ- thợ trong tiến trình phát triển xã hội loài người. Từ những động loạn xã hội đã thúc đẩy thay đổi mô hình tổ chức cai trị, có những lãnh đạo quốc gia sáng suốt đã thay đổi kịp thời đáp ứng được nguyện vọng của tầng lớp bị trị và cũng có những quốc gia, lãnh đạo cố bám giữ quyền lực khiến tầng lớp bị trị chủ động đứng lên làm cách mạng lật đổ giai cấp thống trị. Chính những phương thức thay đổi mô hình cai trị đó, từ tự chuyển hoá trong hoà bình cho đến bạo lực cách mạng để chuyển đối chế độ đã sản sinh ra chính trị dân chủ trong thể chế quân chủ tức quân chủ đại nghị đã bàn ở trên và có ba loại dân chủ gồm dân chủ tây phương, dân chủ á, phi và dân chủ cộng sản.

- Dân chủ Tây Phương (western Democracy):qua thời gian đã chứng minh được sự hữu hiệu trong cai trị , đã tận dụng mọi chức năng, tạo mọi điều kiện có thể được để cho người dân làm chủ đất nước,làm chủ đời sống của chính mình và đã thực hiện được những giá trị dân quyền,nhân quyền,chính phủ của dân,do dân,vì dân vào trong đời sống chính trị.Với cơ hội,bình đẳng,không phân biệt đối xử cho mọi người sống chung trong cộng đồng xã hội,quốc gia... vượt xa tiêu chí đề ra của những người làm cách mạng dân chủ cộng sản hô hào.

- Dân chủ Á, Phi (Asian/Africian Democracy): ra đời trong các cuộc cách mạng lật đổ thể chế quân chủ hoặc các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc từ chủ nghiã thực dân. Do đó, tất cả các nước bị trị đều lệ thuộc vào nhà nước đô hộ và chưa chuẩn bị đủ để thực thi dân chủ, dù đã rập khuôn theo mô hình tổ chức cai trị dân chủ tây phương nhưng vẫn còn nhiều hạn chế quyền dân làm chủ.

Lẽ khác, dân chủ Á,Phi còn bị chi phối trong cuộc đối đầu ý thức hệ tư bản - cộng sản trong cuộc chiến tranh lạnh ở thế kỷ 20 nên chưa phát huy được thế mạnh, chưa hoàn thiện được mô hình tổ chức cai trị dân chủ. Sau chiến tranh lạnh của những năm cuối thế kỷ 20 bước vào thế kỷ 21 các nước dân chủ Á, Phi dần dần phát huy thế mạnh của mô hình tổ chức cai trị dân chủ để phát triển quốc gia, kiện toàn an sinh xã hội, hoàn thiện chính thể dân chủ như Đài Loan, Hàn Quốc,Tân Gia Ba...

_ Dân chủ cộng sản (communistic Democracy): điển hình là dân chủ cộng sản của Việt Nam, sau khi hoàn thành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thực thi cuộc cách mạng dân chủ đã phát động nhiều phong trào như cải cách ruộng đất, nhân văn giai phẩm, chống đảng xét lại, đánh tư sản mại bản, tập trung cải taọ, tiêu diệt tàn dư chế độ cũ, xoá bỏ quan điểm, lập trường, tàn tích xã hội con người cũ để xây dựng đất nước con người hoàn toàn mới, con người XHCN.

Song song với quốc sách trên là những khẩu hiệu “đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, nhà nước quản lý; công nhân làm chủ nhà máy, nông dân có ruộng cày...”cùng với nhiều khẩu hiệu mang tính nhân dân triệt để, nào là chính quyền nhân dân, uỷ ban nhân dân, hội đồng nhân dân, toà án nhân dân, quân đội nhân dân, công an nhân dân, báo đài nhân dân... Thế nhưng, gần một trăm năm chính quyền nhân dân đầu tiên do Nga Sô thiết lập và hơn sáu mươi năm do đảng CSVN lãnh đạo đã bất lực trong mục tiêu dân chủ, quyền dân làm chủ đã sụp đổ hoàn toàn và lộ ra bản chất dân chủ cộng sản là phi dân chủ, phản dân chủ, và nó đích thực là nhà nước độc tài đảng trị.

Nói chung, mô hình tổ chức cai trị dân chủ cộng sản, không hữu hiệu trong cai trị, hệ thống cai trị đó không ngăn chặn được độc tài phát triển, không ngăn được tệ nạn xã hội, không kềm hãm được thói hư tật xấu của con người, không tạo điều kiện cho người dân phát huy quyền làm chủ của mình và cản bước phát triển xã hội bởi nó, chính nó là tổ chức cai trị độc tài, phi dân chủ và dân chủ cộng sản là dân chủ giả hiệu, là nhà nước phản động đi nguợc lại chiều tiến hoá của nhân loại.

Tóm lại, mục đích đào sâu, nghiên cứu và tìm hiểu Tiến Trình Hình Thành Chính Thể Dân Chủ:

- Một là nhằm vào việc khơi dậy, nhìn lại những mô hình tổ chức cai trị đã được sử dụng cho nhu cầu phát triển xã hội loài người từ cổ chí kim để mọi người khi nói tới, bàn đến một giai đoạn nào đó của lịch sử chính trị, tiến trình chính trị không phải lúng túng, thiếu tự tin. Chẳng hạn như khi nói về thời vua chúa, quân chủ xưa cứ gọi bừa là thời phong kiến, chứ ít người tìm hiểu giai đoạn đó, quốc gia đó, thực thi chính thể quân chủ nào cho nước họ? Hẳn có nhiều người biết “đả thực bài phong” là ý tưởng của các nhà đối kháng, cách mạng Âu châu du nhập vào nước ta. “Đả thực bài phong” nghiã là đánh đuổi thực dân, loại trừ phong kiến châu âu. Chiêu bài đó đúng và cần thiết vì chủ nghĩa thực dân đi ngược lại ý nguyện chung của nhân loại, và chế độ phong kiến đã đầy dẫy bất công, ruỗng nát cần loại bỏ nhưng không phải tất cả nhà nước có vua đều là phong kiến, cần xét lại!

Lẽ khác, khi thấy có nhiều nước còn vua như nước Anh, nước Nhật, Hà Lan, Tây Ban Nha... và đọc, học những sách mà bản thân tác giả không tiêu hoá nỗi những gì đọc, học rồi làm nền cho lý luận, diễn giải kiểu như “nhà nước quân chủ mà dân chủ”nhưng không biết tại sao quân chủ mà dân chủ hoặc hiểu đã quân chủ thì không dân chủ, tất cả đều sai lầm và ngộ nhận!

- Hai là cùng nhau tìm hiểu cặn kẽ hơn mô hình tổ chức cai trị dân chủ, chính thể dân chủ để không còn phải e dè, sợ trả thù, sợ bị loại bỏ, sợ hổn loạn vì tranh đoạt quyền lực chính trị bởi mọi động thái biến chuyển trong chính thể dân chủ đều được kiểm soát, giám sát, điều chỉnh kịp thời trong khuôn khổ luật pháp. Những biến động hổn loạn trong những ngày sắp tới, có hay không có đều do biết chuẩn bị, tìm thấy lối ra, quyết đoán và cương quyết.Chẳng hạn như quyết tâm từ bỏ chủ nghiã Marx- Lenin, thay tên đảng, huỷ bỏ điều bốn hiến pháp đầy tự tin của cộng sản Việt Nam như là bước khởi đầu cho việc xây dựng thể chế chính trị dân chủ, nhà nước của dân, do dân, vì dân ngắn nhất, ít thiệt hại nhất cho đất nước, con người Việt Nam.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Vài giờ sau khi Donald Trump dành chiến thắng cuộc bầu cử 2024, các tìm kiếm trên Google liên quan đến 4B – một “phong trào nữ quyền” ở Hàn Quốc nổi tiếng vào giữa đến cuối những năm 2010 – tăng vọt tại Hoa Kỳ. “B” là cách viết tắt của từ “No (비)” nghĩa là “Không,” theo tiếng Hàn Quốc. Phong trào 4B là một phong trào gồm bốn “Không”: Không tình dục (No sex); Không hẹn hò (No dating); Không cưới đàn ông (No marrying men); Không con (No children). Thành viên chính của phong trào 4B là các phụ nữ trẻ trên Instagram và TikTok.
Cuộc chiến tại Ukraine vẫn đang tiếp tục leo thang. Trong nhiều tháng, tình hình chiến sự diễn ra theo chiều hướng không mấy thuận lợi cho Ukraine. Khoảng cuối tháng 11/2024, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã quyết định cho phép Ukraine sử dụng hệ thống phi đạn chiến thuật tầm xa Atacms do Hoa Kỳ cung cấp. Đây là lần đầu tiên Kyiv được phép sử dụng loại phi đạn này để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
Theo mục đích ban đầu của Hiến pháp Hoa Kỳ, các tổng thống chỉ đóng vai trò là người thi hành pháp luật chứ không phải là hoàng đế có thể tự ý ra quyết định trong mọi việc. Nhưng theo thời gian, Quốc hội dần trao quyền lực cho nhánh hành pháp (tức là cho Tổng thống) nhiều hơn; và các tòa án, với tư cách là nhánh quyền lực thứ ba của chính phủ, cũng chấp nhận điều đó. Sự thay đổi thể hiện rõ nhất trong chính sách thương mại của Hoa Kỳ.
Về địa danh ở Việt Nam, thỉnh thoảng, tôi vẫn nghe thiên hạ than phiền. Nhà báo Nguyễn Thông càm ràm: “Khi người Pháp vào xứ này, họ đem theo nền văn minh phương tây ‘khai hóa” bản địa, trong đó có văn hóa, giáo dục, ngôn ngữ. Điều không thể phủ nhận là họ đã tổ chức cực tốt bộ máy hành chính, quản lý rất rành mạch, hợp lý các vùng miền, tỉnh thành, địa phương trên cả nước. Việc phân chia một cách có hệ thống khoa học các đơn vị hành chính, tên gọi các cấp độ từng đơn vị là ví dụ rõ nhất.
Trung Quốc, Mexico và Việt Nam hiện dẫn đầu thâm thủng mậu dịch với Hoa Kỳ với con số ấn tượng của mỗi nước vào năm 2023 là $279, $152, và $105 tỷ USD. Mexico và Việt Nam là hai nước hưởng lợi nhiều nhất trong chiến tranh thương mại Mỹ-Trung nhờ làm trạm trung chuyển cho Trung Quốc đầu tư sản xuất hay dán nhãn rồi xuất cảng sang Hoa Kỳ để tránh thuế Trump 1.0.
Nếu một năm trước, ai đó nói với tôi rằng Trump sẽ thoát tất cả tội trạng kể cả đại hình, tôi sẽ cười và nghĩ “ở Mỹ, không ai đứng trên luật pháp.” Rất nhiều người tôn trọng hiến pháp Hoa Kỳ cũng có niềm tin ấy. Nhưng giờ đây, kể cả khi Jack Smith có làm “Câu Tiễn” hay muốn “lùi một bước, tiến ba bước” thì hệ thống tam quyền phân lập của nền dân chủ Hoa Kỳ đã chết dưới thời Trump 2.0.
Kể từ khi Nga tấn công Ukraine vào năm 2022, chính giới phương Tây và các chuyên gia an ninh tranh luận sôi nổi về vấn đề liệu Nga có đe dọa khối NATO và khởi chiến chống châu Âu không. Cho dù đến nay, một cuộc tấn công như vậy chưa xảy ra, nhưng dựa theo tinh thần hiếu chiến và khả năng tiến hành chiến tranh của Nga tại Ukraine, chính giới và công luận cho là Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ thử thách sức mạnh quân sự của phương Tây bằng cách tấn công vào một trong các quốc gia ở sườn phía đông của khối NATO. Theo các kịch bản được suy diễn thì diễn biến có thể sẽ hình thành trong 5 đến 8 năm tới.
Nếu bạn để dành một ngày nghỉ hoặc ít nhất, nửa buổi không làm gì, chỉ để suy nghĩ về bản thân. Hãy tự hỏi, sống trong xã hội, trong đất nước, trong nhân loại, bạn thuộc về thiểu số hay đa số? Quan niệm của bạn tương tựa quan niệm chung của đám đông hay bạn có quan niệm sống khác, thường xuyên không đồng điệu hoặc bất mãn với quan niệm tiêu chuẩn mà đám đông tin tưởng?
Cuộc bầu cử năm 2024 đánh dấu một thất bại nặng nề cho Đảng Dân chủ, với việc mất gần bảy triệu cử tri so với năm 2020. Ngay cả ở những thành trì mạnh như California và New York, Kamala Harris cũng mất hàng trăm nghìn cử tri ở các thành phố lớn nhất. Chiến dịch tranh cử của Harris có thể được coi là một thất bại, nhưng câu hỏi đặt ra là: Tại sao lại như vậy? Cuộc tranh luận về nguyên nhân hiện đang diễn ra gay gắt.
Nhà báo Thái Hạo xem chừng rất buồn lòng vì một câu nói của giáo sư Hoàng Ngọc Hiến (“cái nước mình nó thế”) nên lớn tiếng than phiền: “Sự trì trệ, hỏng hóc ... của một quốc gia, một tổ chức hay một cá nhân, tất thảy đều có nguyên nhân của nó. Vấn đề là phải tìm ra, chỉ ra, phân tích ra, dám nhìn thẳng vào sự thật và khuyết điểm mà sửa chữa hoặc làm lại, chứ không phải buông một câu ‘cái nước mình nó thế’ rồi xong
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.