Pháo Bông
(Chân-Quê: sưu tầm và biên-soạn)
Nhiều người trong chúng ta lầm tưởng rằng Pháo-Bông chỉ có trong ngày lễ Độc-Lập Hoa-Kỳ (July 4th). Thực ra, nguồn gốc pháo bông đã có từ 2000 năm trước ở Trung-Hoa.
Huyền-Sử ghi lại rằng có một đầu bếp Trung-Hoa thời ấy, trong lúc nấu ăn khi nêm chất muối-đá (saltpeter)-không phải là muối-biển- vào thức ăn bị tràn lên bếp hồng khiến phát ra những tia lửa rất đẹp. Sau đó họ cũng khám phá thêm là những thuốc súng nếu được đốt trong ống tre khi cháy sẽ nổ to và đẹp hơn nhiều.
Pháo Viên (Pháo Thẻ) được sản xuất sau đó trong thời đại “Song Dynasty” (960-1279) bởi một nhà Sư tên “Li Tian”, sống gần thành-phố “Liu Yang” trong tỉnh “Human”; những viên pháo này làm từ thuốc súng trong các cây măng . Pháo được dùng trong những ngày Tết của người Á-Châu nhằm mục-đích xua đuổi ma-quỷ với tiếng nổ lớn và màu sắc rực rỡ sáng chói. (Ánh sáng tượng trưng cho Thần-Linh diệt trừ bóng tối của âm-khí, tà ma).
Đến thế-kỷ thứ 15, Pháo là hình-thức mừng cổ-truyền trong những ngày lễ mừng chiến-thắng của quân-đội và từng tràng pháo nổ bắt đầu được dùng để khai-mạc trong các tiệc Cưới.
Một giả-thuyết khác cho rằng pháo bông cũng đã được phát-minh từ nước Ấn-Độ và Ả-Rập (Arabia).
Trong khi đó thì “Marco Polo” là người được ghi công đã mang thuốc súng vào Âu-Châu ở thế-kỷ thứ 13.
Năm 1400, trung-tâm nhà máy làm pháo bông đầu tiên được thành-lập ở thành-phố Florence, nước Ý.
Đến năm 1553, pháo bông được biểu diễn lần đầu trong buổi diễn hành dành cho bà Anne Boleyn, Hoàng-Hậu thứ nhì của vua Henry thứ 8 (VIII); cũng là Thân-Mẫu của Nữ-Hoàng Elizabeth I (đệ Nhất) nước Anh.
Trong một quãng thời gian dài của năm 1700, Pháo-Bông dần dà được phổ-biến trong giới Hoàng-Tộc ở Âu-Châu, vua nước Pháp Louis XV (thứ 15) – (1715-1774) đã truyền lệnh cho triển lãm về pháo bông ở Versailles.
Một ông Hoàng, tên Peter I, còn có tên gọi là Peter the Great (1672-1725) người có công phát-triển Hoàng-Tộc nước Nga, đã cho bắn pháo bông suốt 5 tiếng đồng-hồ để mừng sinh-nhật con trai cưng của ông thời bấy giờ.
Cùng thời gian đó, ở thuộc-điạ Hoa-Kỳ (American Colonies) pháo bông bắt đầu được dùng để đánh dấu niềm vui của những lễ-hội.
Năm 1800, Trung-Hoa giao-thiệp mở đầu cho Pháo-Bông được nhập cảng vào Hoa-Kỳ qua người Hong-Kong làm trung-gian. Vài năm sau 1990, Pháo-Bông được phép nhập cảng trực tiếp vào Hoa-Kỳ từ Trung-Hoa không qua bất cứ trung-gian nào.
Năm 2004, lần đầu tiên Disneyland dùng pháo bông bằng sức ép của không khí thay vì thuốc súng. Để giảm bớt khói mù và Disneyland cũng tăng cường thêm tiếng nhạc vui phát ra từ các loa phóng thanh trong các buổi bắn Pháo-Bông cho thêm phần linh-động và hấp-dẫn. ( Disneyland được xây cất đầu tiên ở thành-phố Anaheim, California. USA trong vòng 1 năm bắt đầu từ ngày 21, tháng 7 năm 1954 với kinh-phí khoảng 17 Triệu 500 ngàn đô-la).
Như một tập-quán tiền lệ, bây giờ Pháo-Bông được dùng trong ngày 4, tháng 7 hằng năm tại Hoa-Kỳ để mừng lễ Độc-Lập. Pháo-Bông cũng được dùng ở Liên-Hiệp-Anh (United Kingdom) trong ngày lễ mang tên “Guy Fawkes Day” mùng 5, tháng 11. Pháo-Bông còn được bắn lên mừng lễ Độc-Lập của Pháp “Bastille Day” vào ngày 14, tháng 7 (Dương-Lịch) hằng năm. Hiện nay trong ngày đầu năm Tết Âm-Lịch của người Trung-Hoa và Việt-Nam tại các thành-phố lớn luôn có bắn Pháo-Bông.
Theo ký-giả Peter Cohan của trang báo điện-tử “Daily Finance”, bài báo đăng tải lúc 1giờ chiều ngày 3, tháng 7, 2010. Sau khi phỏng-vấn các chuyên-gia nghiên cứu về kỹ nghệ Pháo-Bông tại Hoa-Kỳ. Ông cho biết trung bình một tỉnh nhỏ tốn khoảng hơn 10 ngàn đô-la cho việc bắn pháo bông. Số tiền tăng lên vài triệu rồi đến hàng trăm triệu cho các thành-phố lớn, bao gồm tiền trả cho những dịch vụ của thành-phố như Cảnh-Sát bảo vệ an-ninh và dọn dẹp đường phố sau lễ Độc-Lập Hoa-Kỳ.
Pháo mang niềm vui đến cho mọi người trong ngày 4, tháng 7 Dương-Lịch hằng năm tại Hoa-Kỳ. Tuy nhiên, nó mang lại hậu-quả không lường cho những người xử dụng. Theo thống-kê sơ khởi của Sở-Cứu-Hỏa Tiểu-Bang Hoa-Kỳ; có đến 45% trẻ em dưới 15 tuổi bị thương khi đốt pháo và chiếm đến 72% là Nam-giới của mọi lứa tuổi.
“The Consumer Product Safety Commission” (CPSC); tạm dịch là “Cơ-Quan Bảo-Vệ-An-Toàn Cho người Tiêu-Thụ” đã đưa ra những luật-lệ cho những nhà làm thương-mại bằng nghề bán pháo bông. Đó là phong pháo phải có dán nhãn hợp-pháp của nơi sản-xuất và chỉ dẫn rõ ràng cách xử dụng an-toàn cho người tiêu-thụ. Pháo chỉ được phép cháy trong vòng ít nhất 3 giây; không được quá 9 giây.
Một số thành-phố hiện nay CẤM tuyệt-đối người dân không được đốt pháo trong ngày lễ Độc-Lập vì sự an-toàn của cư-dân Hoa-Kỳ.
Ước mong rằng người Việt-Nam ly hương chúng ta sẽ có những ngày cuối tuần mừng lễ Độc-Lập Hoa-Kỳ thật bình-an và hạnh-phúc. “Chân-Quê” chúng tôi cũng sẽ mang âm-nhạc đến các trung-tâm điều-dưỡng tại quận Cam trong dịp lễ này. Ước mong mọi người trong chúng ta có những giây phút tĩnh-lặng để cầu nguyện cho Vong-Linh Tiền-Nhân, những Anh-Hùng đã Vị-Quốc-Vong-Thân, xây dựng và bảo vệ cho nền Độc-Lập của Hiệp-Chủng-Quốc Hoa-Kỳ. Xin Ơn-Trên đổ tràn Hồng-Ân, che chở cho các Chiến-Sĩ Hoa-Kỳ hiện ở ngoài trận-mạc được an-bình và sớm có ngày trở về đoàn-tụ cùng gia-đình vui hưởng lễ Độc-Lập 4, tháng 7.
Chân-Quê (California 3, tháng 7, 2010).