Lời Tựa lần xuất bản đầu (1951).
Chưa bao giờ tương lai của chúng ta lại mập mờ đến như thế, chưa bao giờ chúng ta lại lệ thuộc đến như thế vào những quyền lực chính trị; chẳng thể nào tin cậy, rằng chúng sẽ tuân thủ qui luật "lợi cho mình nhưng đừng hại cho người"; những sức mạnh thuần chỉ là điên rồ, nếu xét theo tiêu chuẩn những thế kỷ khác. Tuồng như thể nhân loại tự phân ra, một bên là những kẻ tin ở sự toàn năng của con người (những kẻ tin rằng mọi sự đều khả dĩ nếu người ta biết cách tổ chức quần chúng thực hiện theo đường lối đó), một bên là những kẻ mà sự bất lực đã trở thành kinh nghiệm chủ chốt trong đời họ.
(còn tiếp)
Weder demVergangenen anheimfallen noch
dem Zukunftigen. Es kommt darauf an, ganz gegenwartig zu sein.
K. Jaspers
Chớ đắm đuối hoài vọng quá khứ, hoặc tương lai.
Điều quan trọng là hãy trọn vẹn ở trong hiện tại.
Karl Jaspers. (1)
Hai thế chiến trong một thế hệ - phân cách nhau là một chuỗi không dứt những chiến tranh và cách mạng địa phương, tiếp theo sau không hòa ước cho kẻ thua mà cũng chẳng thảnh thơi cho kẻ thắng - đã kết thúc trong cảnh thập thò của cuộc Thế Chiến Thứ Ba giữa hai cường lực thế giới còn lại. Khoảnh khắc thập thò này giống như sự bình lặng dấy lên sau khi mọi hy vọng vừa chết. Chúng ta không còn hy vọng tái lập thật rốt ráo cái trật tự thế giới cũ với tất cả truyền thống của nó, hoặc tái phục nguyên khối quần chúng năm châu, bị ném vào cuộc hỗn mang do bạo động chiến tranh và cách mạng gây nên, và cuộc hủy diệt dần những gì còn sót lại. Ở trong những điều kiện phức biệt nhất, những hoàn cảnh dị biệt nhất, chúng ta theo dõi cùng những hiện tượng cứ thế phát triển: hiện tượng bán xới trên một qui mô chưa từng có trước đây, và hiện tượng mất gốc chưa bao giờ tới độ sâu như vậy.
Chưa bao giờ tương lai của chúng ta lại mập mờ đến như thế, chưa bao giờ chúng ta lại lệ thuộc đến như thế vào những quyền lực chính trị; chẳng thể nào tin cậy, rằng chúng sẽ tuân thủ qui luật "lợi cho mình nhưng đừng hại cho người"; những sức mạnh thuần chỉ là điên rồ, nếu xét theo tiêu chuẩn những thế kỷ khác. Tuồng như thể nhân loại tự phân ra, một bên là những kẻ tin ở sự toàn năng của con người (những kẻ tin rằng mọi sự đều khả dĩ nếu người ta biết cách tổ chức quần chúng thực hiện theo đường lối đó), một bên là những kẻ mà sự bất lực đã trở thành kinh nghiệm chủ chốt trong đời họ.
(còn tiếp)
NQT chuyển ngữ.
(1) Bản dịch tiếng Pháp của Michèlle-Irène Brudny, trên tờ Văn Học Pháp:
Ne céder ni à la nostalgie du passé ni à celle du futur. Ce qui importe, c'est d'être pleinement dans le présent.
Gửi ý kiến của bạn
