Từ khi thành lập vào năm 1945 tới nay, cuộc đánh phá mới đây ở Baghdad mà Liên Hiệp Quốc đang chịu đựïng, là cuộc đánh phá lớn nhứt từ đó đến giờ. Dù đã có một Tổng Thư ký ( TTK ) Dag Hammarsjold, một đại diện ngoại giao Folke Benadotte, 1828 lính mũ xanh chết trên đường thi hành nhiệm vụ của LHQ, tất cả không gây xúc động bằng cái chết của hàng trăm nhân viên một lượt khi phái bộ LHQ ở Baghdad vừa rồi bị tấn công bằng xe bom. Trưởng nhiệm sở, là Ô. Sergio Viera de Mello, người Ba Tây, một nhà ngoại giao nổi tiếng, một nhân vật từng giữ nhiều chức vụ cao cấp của LHQ, rất được Ô. Tổng Thư Ký tín cẩn và Ô. Phụ tá của Tổng Thư Ký là Ô. Richard Hooper, người Mỹ chuyên viên về Á rập sự vụ, đều tử thương. Phái bộ LHQ có mặt ở Baghdad đã 14 năm rồi. Sau Chiến tranh Iraq vừa rồi chỉ đóng làm công tác nhân đạo. Dù Hội Đồng Bảo An (HĐBA ) vừa thông qua nghị quyết tham gia công cuộc tái thiết, nhưng phái bộ này chưa bắt đầu thi hành công tác tái thiết. Vì vậy Ô. TTK Kofi Anan dù suốt mùa nóng làm việc quần quật ở Nữu Ước, mới đi Thụy Điển nghỉ mát, được tin phải bay về khẩn cấp để triệu tập HĐBA. 191 quốc kỳ của các nước hội viên kéo xuống, chỉ để cây cờ LHQ treo rũ để tang. Quỹ Tiền Tệ Quốc tế, Ngân hàng Thế giới ra lịnh cho nhân viên rời khỏi Baghdad.
"Lực lượng chiếm đóng trách nhiệm về luật pháp, trật tự, và an ninh trong xứ," là lời của Ô. TTK Kofi Anan gián tiếp qui trách Mỹ, nước lãnh đạo Chiến tranh Iraq. Nhân vật cao cấp nhứt của Mỹ tại Iraq, Ô. Paul Bremer, người đến ngay hiện trường ngay sau khi cuộc khủng bố xảy ra, đi trên trên đống gạch đổ nát của khách sạn Canal, nơi phái bộ LHQ trú đóng, suýt chút nữa là bị tường nghiêng sụp đè, phản ứng "LHQ có an ninh riêng cho cơ sở ." Phát ngôn viên quân sự của phái bộ LHQä, Trung úy Peter Rekers xác ngữ, "LHQ đã mướn một công ty an ninh tư để bảo vệ cơ sở này." Và theo đài CNN hầu hết các cơ sở của LHQ ở Iraq đều sử dụng bộ phận an ninh riêng. Bộ Quốc Phòng Mỹ nói rõ hơn, LHQ không muốn được "lực lượng chiếm đóng Mỹ" õ bảo vệ, không muốn tách rời với nhân dân, và từ chối mọi sự bảo vệ của quân lực Mỹ dù Hoa Thịnh đốn cảnh cáo nhiều lần cở sở của LHQ ở Baghdad là mục tiêu rất dễ bị tấn công. Và tại HĐBA, trước mặt TTK, Ngoại trưởng Powell trần tình Mỹ không thể đến bảo vệ an ninh cho cơ sở LHQ khi mà cơ sở ấy từ chối đề nghị của Mỹ. Thế cho nên chính Ô. TTK dù đau lòng vẫn thấy phái bộ LHQ ở Baghdad không xem vấn đề an ninh cơ sở là quan trọng, "Tôi không biết phái bộ ở Baghdad có từ chối sự bảo vệ của Mỹ hay không. Nếu đúng [là từ chối] đó là một sai lầm." Ông TTK Annan chỉ nói rằng quân đội Mỹ bảo vệ Baghdad thì không có quyền nói là trụ sở LHQ ngoài vòng an ninh của Mỹ, hay là nói lính Mỹ không có nhiệm vụ bảo an...
Cho đến bây giờ FBI và chuyên viên khủng bố Mỹ tin rằng đây là một cuộc đánh phá có tính toán tinh vi. Nhận định chung, tác giả có thể là quân khủng bố dính với Al Quaeda, biết kích ngoại nhập của các nước Hồi giáo Syria, Iran, hay tàøn quân, tàn đảng của Hussein. Nhưngđiều chắc chắn, đó rõ là một cuộc khủng bố từ hình thức đến nội dung vì tấn công vào người tay không, thường dân hiểu theo nghĩa đối chiếu với người quân nhân có súng, nhưng có uy tín quốc tế vì thuộc cơ quan LHQ để gây tiếng vang hầu đạt mục tiêu chánh trị chống việc Mỹ lôi kéo LHQ vào công cuộc tái thiết cho Iraq. Kết quả điều tra nội vụ nhứt định sẽ đem lại ánh sáng -- chỉ sớm muộn thôi-- vì cây kim khéo dấu cũng có ngày lòi ra.
Bây giờ "kẻ chết đã yên rồi một kiếp". Điều còn lại là người sống sót có rút được kinh nghiệm từ cái chết đó hay không. Kinh nghiệm để có thể biến đau thương thành hành động ích lợi cho văn minh nhân loại, cho an ninh và hoà bình thế giới. Có lẽ qua cuộc phá hoại khũng bố này, LHQ thấm thiá và thông cảm hơn với Mỹ vì có thấy quan tài mới đổ lệ, có nằm trong chăn mới biết chăn có rận. Thông cảm với một đất nước an bình hằng hai thế kỷ, một dân tộc làm việc cật lực để được vươn lên và được sống theo lối sống của mình. Một siêu cường thế giới bất chợt bị tấn công một cách xúc phạm vào hai kinh đô, giết hại hàng 3.000 người một lượt. Một trật tự thế giới vừa mới hình thành sau Chiến tranh Lạnh bất chợt bị xáo trộn về an ninh có thể dẫn đến sự va chạm hai nềân văn minh Tây phưong và Hồi giáo, khơi động chiến tranh tôn giáo giữa Ky tô giáo và Hồi giáo vì có một vài tổ chức và nước nhỏ không chấp nhận sự khác biệt và đa dạng, đa nguyên mà muốn áp đặt ý muốn, niềm tin riêng lên kẻ khác. Quân khủng bố chỉ một số ít người, một ít tổ chức, một vài nước đứng ngoài vòng kềm toả của luật pháp thế giới, qui chuẩn đạo đức nhân loại, thì phài làm sao" Chẳng lẻ để Aùc thắêng Thiện, Xấu thắng Tốt, Man rợ thắng Văn minh, Nô lệ thắng Tự do, Độc tài thắng Dân chủ. Mỹ là đệ nhứt siêu cường không đứng ra làm thì ai làm" Nhưng vì nhiều lý do chánh trị và quyền lợi chồng chéo nhau Mỹ bị chống đối tại HĐBA LHQ.
LHQ nhứt là HĐBA tin tưởng uy tín, uy lực của 191 nước thành viên trên thế giới hội tụ và thể hiện qua cơ cấu gọi là LHQ là lá chắn, làm cho cơ quan này bất khả xâm phạm. Nên ngay tại Iraq khi quân khủng bố Hồi giáo cực đoan, tàn dư của độc tài Hussein, biệt kích Hồi giáo ngoại nhập từ Iran, Syria, A rập Saudi hàng ngằy bắn giết Liên Quân Anh Mỹ, LHQ vẫn không muốn tự tách rời nhân dân Iraq bằng sự bảo vệ an ninh của quân lực Mỹ. Lý thuyết tự do và trung lập như thế nghe rất xuôi tai nhưng là trong lãnh vực thông thường và qui ước thôi. Đằng này đối với những người muốn dùng khủng bố để đặt mục tiêu chánh trị, dùng chiến tranh bất cân xứng để nước yếu có thể bắt bí nước mạnh, lý thuyết đó không thực tế, chỉ là những lời suông của nhà đạo đức, học gia, chánh khách ở phòng lạnh an lành thôi. Trong não trạng độc tài, cái nhìn của người khủng bố, LHQ với uy tín quốc tế mà an ninh lỏng lẻo là một mục tiêu dễ dàng nhưng hiệu quả cao. Đó là lý do chánh để khủng bố đánh vào phái bộ LHQ ở Baghdad, một cuộc đánh phá tổn thất lớn nhứt từ khi LHQ thành hình tới giờ. Đối với độc tài - độc tài dưới mọi hình thức, dựa vào chủng tộc như Đức quốc xã Nazi, dựa vào giai cấp như đảng CS, dựa vào tôn giáo như Hồi giáo cực đoan - không theo họ là kẻ thù của ho phải diệtï, chớ không có chuyện trung lập hay đối lập, thoả hiệp hay tương nhượng. Và ở một chừngmực, trước mắt độc tài khủng bố đã đạt kết quả. Ngân hàngThế giới, Quỹ Tiện tệ quốc tế như đã nói ở trên, đã di tản một phần ra khỏi Iraq. Dù TTK Kofi Anan tuyên bố không nhượng bộ bạo lực, không từ bỏ Iraq, tiếng nói của Ô. TTK chỉ là tiếng nói của một viên chức thường trực. Còn tiếng nói của HĐBA và Đại Hội đồng nữa. Nhưng người ta tin chắc, văn minh Nhân loại, an ninh trật tư của thế giới sẽ có tiếng nói quyết định sau cùng đối với quân khủng bố: "Thiện Aùc đáo đầu chung hữu báo; Cao phi viễn tẩu giả nan tàng."
"Lực lượng chiếm đóng trách nhiệm về luật pháp, trật tự, và an ninh trong xứ," là lời của Ô. TTK Kofi Anan gián tiếp qui trách Mỹ, nước lãnh đạo Chiến tranh Iraq. Nhân vật cao cấp nhứt của Mỹ tại Iraq, Ô. Paul Bremer, người đến ngay hiện trường ngay sau khi cuộc khủng bố xảy ra, đi trên trên đống gạch đổ nát của khách sạn Canal, nơi phái bộ LHQ trú đóng, suýt chút nữa là bị tường nghiêng sụp đè, phản ứng "LHQ có an ninh riêng cho cơ sở ." Phát ngôn viên quân sự của phái bộ LHQä, Trung úy Peter Rekers xác ngữ, "LHQ đã mướn một công ty an ninh tư để bảo vệ cơ sở này." Và theo đài CNN hầu hết các cơ sở của LHQ ở Iraq đều sử dụng bộ phận an ninh riêng. Bộ Quốc Phòng Mỹ nói rõ hơn, LHQ không muốn được "lực lượng chiếm đóng Mỹ" õ bảo vệ, không muốn tách rời với nhân dân, và từ chối mọi sự bảo vệ của quân lực Mỹ dù Hoa Thịnh đốn cảnh cáo nhiều lần cở sở của LHQ ở Baghdad là mục tiêu rất dễ bị tấn công. Và tại HĐBA, trước mặt TTK, Ngoại trưởng Powell trần tình Mỹ không thể đến bảo vệ an ninh cho cơ sở LHQ khi mà cơ sở ấy từ chối đề nghị của Mỹ. Thế cho nên chính Ô. TTK dù đau lòng vẫn thấy phái bộ LHQ ở Baghdad không xem vấn đề an ninh cơ sở là quan trọng, "Tôi không biết phái bộ ở Baghdad có từ chối sự bảo vệ của Mỹ hay không. Nếu đúng [là từ chối] đó là một sai lầm." Ông TTK Annan chỉ nói rằng quân đội Mỹ bảo vệ Baghdad thì không có quyền nói là trụ sở LHQ ngoài vòng an ninh của Mỹ, hay là nói lính Mỹ không có nhiệm vụ bảo an...
Cho đến bây giờ FBI và chuyên viên khủng bố Mỹ tin rằng đây là một cuộc đánh phá có tính toán tinh vi. Nhận định chung, tác giả có thể là quân khủng bố dính với Al Quaeda, biết kích ngoại nhập của các nước Hồi giáo Syria, Iran, hay tàøn quân, tàn đảng của Hussein. Nhưngđiều chắc chắn, đó rõ là một cuộc khủng bố từ hình thức đến nội dung vì tấn công vào người tay không, thường dân hiểu theo nghĩa đối chiếu với người quân nhân có súng, nhưng có uy tín quốc tế vì thuộc cơ quan LHQ để gây tiếng vang hầu đạt mục tiêu chánh trị chống việc Mỹ lôi kéo LHQ vào công cuộc tái thiết cho Iraq. Kết quả điều tra nội vụ nhứt định sẽ đem lại ánh sáng -- chỉ sớm muộn thôi-- vì cây kim khéo dấu cũng có ngày lòi ra.
Bây giờ "kẻ chết đã yên rồi một kiếp". Điều còn lại là người sống sót có rút được kinh nghiệm từ cái chết đó hay không. Kinh nghiệm để có thể biến đau thương thành hành động ích lợi cho văn minh nhân loại, cho an ninh và hoà bình thế giới. Có lẽ qua cuộc phá hoại khũng bố này, LHQ thấm thiá và thông cảm hơn với Mỹ vì có thấy quan tài mới đổ lệ, có nằm trong chăn mới biết chăn có rận. Thông cảm với một đất nước an bình hằng hai thế kỷ, một dân tộc làm việc cật lực để được vươn lên và được sống theo lối sống của mình. Một siêu cường thế giới bất chợt bị tấn công một cách xúc phạm vào hai kinh đô, giết hại hàng 3.000 người một lượt. Một trật tự thế giới vừa mới hình thành sau Chiến tranh Lạnh bất chợt bị xáo trộn về an ninh có thể dẫn đến sự va chạm hai nềân văn minh Tây phưong và Hồi giáo, khơi động chiến tranh tôn giáo giữa Ky tô giáo và Hồi giáo vì có một vài tổ chức và nước nhỏ không chấp nhận sự khác biệt và đa dạng, đa nguyên mà muốn áp đặt ý muốn, niềm tin riêng lên kẻ khác. Quân khủng bố chỉ một số ít người, một ít tổ chức, một vài nước đứng ngoài vòng kềm toả của luật pháp thế giới, qui chuẩn đạo đức nhân loại, thì phài làm sao" Chẳng lẻ để Aùc thắêng Thiện, Xấu thắng Tốt, Man rợ thắng Văn minh, Nô lệ thắng Tự do, Độc tài thắng Dân chủ. Mỹ là đệ nhứt siêu cường không đứng ra làm thì ai làm" Nhưng vì nhiều lý do chánh trị và quyền lợi chồng chéo nhau Mỹ bị chống đối tại HĐBA LHQ.
LHQ nhứt là HĐBA tin tưởng uy tín, uy lực của 191 nước thành viên trên thế giới hội tụ và thể hiện qua cơ cấu gọi là LHQ là lá chắn, làm cho cơ quan này bất khả xâm phạm. Nên ngay tại Iraq khi quân khủng bố Hồi giáo cực đoan, tàn dư của độc tài Hussein, biệt kích Hồi giáo ngoại nhập từ Iran, Syria, A rập Saudi hàng ngằy bắn giết Liên Quân Anh Mỹ, LHQ vẫn không muốn tự tách rời nhân dân Iraq bằng sự bảo vệ an ninh của quân lực Mỹ. Lý thuyết tự do và trung lập như thế nghe rất xuôi tai nhưng là trong lãnh vực thông thường và qui ước thôi. Đằng này đối với những người muốn dùng khủng bố để đặt mục tiêu chánh trị, dùng chiến tranh bất cân xứng để nước yếu có thể bắt bí nước mạnh, lý thuyết đó không thực tế, chỉ là những lời suông của nhà đạo đức, học gia, chánh khách ở phòng lạnh an lành thôi. Trong não trạng độc tài, cái nhìn của người khủng bố, LHQ với uy tín quốc tế mà an ninh lỏng lẻo là một mục tiêu dễ dàng nhưng hiệu quả cao. Đó là lý do chánh để khủng bố đánh vào phái bộ LHQ ở Baghdad, một cuộc đánh phá tổn thất lớn nhứt từ khi LHQ thành hình tới giờ. Đối với độc tài - độc tài dưới mọi hình thức, dựa vào chủng tộc như Đức quốc xã Nazi, dựa vào giai cấp như đảng CS, dựa vào tôn giáo như Hồi giáo cực đoan - không theo họ là kẻ thù của ho phải diệtï, chớ không có chuyện trung lập hay đối lập, thoả hiệp hay tương nhượng. Và ở một chừngmực, trước mắt độc tài khủng bố đã đạt kết quả. Ngân hàngThế giới, Quỹ Tiện tệ quốc tế như đã nói ở trên, đã di tản một phần ra khỏi Iraq. Dù TTK Kofi Anan tuyên bố không nhượng bộ bạo lực, không từ bỏ Iraq, tiếng nói của Ô. TTK chỉ là tiếng nói của một viên chức thường trực. Còn tiếng nói của HĐBA và Đại Hội đồng nữa. Nhưng người ta tin chắc, văn minh Nhân loại, an ninh trật tư của thế giới sẽ có tiếng nói quyết định sau cùng đối với quân khủng bố: "Thiện Aùc đáo đầu chung hữu báo; Cao phi viễn tẩu giả nan tàng."
Gửi ý kiến của bạn
