Baó Mỹ: TT Clinton có thể đưa ra lời xin lỗi trong hình thức nào đó; Sẽ công khai bênh vực nhân quyền, có thể ghé thăm 1 tiệm cà phê Internet…
(Tổng hợp) - Nguồn tin Kyodo từ Washington tối thứ tư 25-10 thuật lời các giới chức Bạch Cung cho biết Tổng Thống Clinton sẽ viếng thăm Việt Nam từ 16 đến 20-11 ngay sau cuộc họp Thượng đỉnh APEC tại Brunei.
Báo San Jose Mercury News sáng thứ năm 26-10 đăng bản tin rất dài và nhiều chi tiết về cuộc viếng thăm, do Văn phòng của báo từ Hà Nội gửi về với tựa đề "Chương trình viếng thăm nhậy cảm - Sự vươn tới của Clinton có thể sát đến xin lỗi".
Bài báo mở đầu bằng một loạt những câu hỏi: Liệu Clinton có xin lỗi về cuộc chiến tranh Việt Nam" Liệu ông có đi thăm "Khách sạn Hilton", nơi các tù binh Mỹ bị tra tấn" Liệu ông có thăm lăng Hồ Chí Minh" Liệu ông có công khai nói trước công chúng Việt Nam về những vi phạm nhân quyền, những thất bại của chủ nghĩa cộng sản, việc Hà Nội hạn chế dân chúng sử dụng Internet"
Các nhà ngoại giao và các học giả Mỹ về Việt Nam vẫn nghĩ không chắc Clinton lại có thể đưa ra một lời xin lỗi công khai rõ rệt về chiến tranh, vì hành động này sẽ gây phẫn nộ cho nhiều chiến sĩ đã tham chiến ở Việt Nam cũng như các đoàn thể cựu chiến binh Mỹ, phần lớn vì ông đã không tham gia cuộc chiến, và trong thời kỳ là sinh viên Clinton đã phản kháng chiến tranh. Nhưng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ McNamara đã gọi cuộc chiến Việt Nam là "môt thảm kịch" và "một sự sai lầm khủng khiếp", nên việc Clinton đưa ra một hình thức xin lỗi nào đó cũng là điều không thể hoàn toàn không có.
Bản tin viết Clinton có thể dùng chuyến đi này để công khai khuyến khích những phần tử ôn hòa, những lực lượng thân Tây phương trong nội bộ chính quyền và đảng CSVN. Đại hội đảng sẽ họp vào mùa Xuân sang năm, hiển nhiên Mỹ muốn bẩy những phần tử cứng rắn ra khỏi guồng máy nắm quyền chóp bu của chế độ.
Clinton sẽ họp công khai với từng người của Tam đầu chế là Chủ tịch Nhà nước Trần Đức Lương, Thủ tướng Phan Văn Khải và Tổng bí thư Lê Khả Phiêu.
Về việc viếng thăm lăng Hồ Chí Minh, các cố vấn chính trị của Clinton có thể khuyên ông bỏ hẳn chuyện này. Mặc dù Hồ là nhân vật được đảng thờ phụng ở Việt Nam, nhưng ông ta bị phần lớn những người Mỹ gốc Việt đả kích coi như hung thần. Lăng Hồ sẽ bị đóng cửa khi Clinton đến Hà Nội để các nhà khoa học Nga bảo trì xác ướp của Hồ Chí Minh. Nhưng Nguyễn Quang Tấn, Trưởng ban Quản lý lăng nói với Mercury News rằng mọi cuộc viếng thăm riêng tư có thể dàn xếp được bất cứ lúc nào.
Clinton có thể đến thăm cà-phê Internet
Trong các đề tài thảo luận giữa Clinton và các nhà lãnh đạo Hà Nội sẽ có việc thực thi thương ước Mỹ-Việt. Thương ước này chưa được Quốc Hội Mỹ phê chuẩn, nhưng trong đó đã không có những lãnh vực rất quan trọng cho kinh doanh Mỹ, chẳng hạn như lãnh vực dệt tơ sợi và vận tải hàng không. Các chuyên gia thương mại và kinh doanh Mỹ ở Việt Nam đang vận động mạnh để đưa vấn đề này vào chương trình nghị sự của Clinton. Ngoài ra chủ yếu còn có vấn đề tìm người Mỹ mất tích, Clinton sẽ đi thăm một nơi đào tìm di hài lính Mỹ.
Người ta tin rằng Clinton sẽ đi thăm một quán cà-phê Internet, nơi đây ông sẽ nói chuyện một số giới trẻ Việt Nam. Sự phát triển Internet ở Việt Nam rất chậm vì nhà cầm quyền kìm lại, nhất là vì phí tổn truy cập (lên lưới) rất cao, tiền phôn cũng khủng khiếp, may điện toán lại có ít và đường phôn còn thiếu nhiều.
Chính quyền VNCS kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng Internet. Tất cả những công ty làm dịch vụ lên luới đều là xí nghiệp quốc doanh. Chế độ sử dụng kỹ thuật "bức tường lửa" để cản trở người lên lưới, cấm vào khoảng 1,000 trang nhà cứ điểm trên lưới, lấy lý do chính trị và văn hóa.
Clinton sẽ công khai nói về nhân quyền
Các tổ chức nhân quyền và nhiều đoàn thể khác đã thúc ép Clinton làm áp lực với các nhà lãnh đạo CSVN về các vụ đàn áp nhân quyền và tôn gíao, mặc dù không chắc Hà Nội có chịu để Clinton đến gặp bất cứ người nào trong các lãnh tu phản kháng nổi tiếng tranh đấu cho nhân quyền và tự do tôn giáo. Phần lớn những người này đã bị chế độ cô lập, bị công an theo dõi sát hay bị giam lỏng tại gia.
Giáo sư Chính trị học Zachary Abuza và cũng là một chuyên gia về Việt Nam của Đại học Simmons College ở Boston nói: "Clinton sẽ nói về nhân quyền, cả công khai trước dân chúng và trong chỗ riêng tư. Sau tình hình cuộc viếng thăm của bà Albright, nhà cầm quyền VN chắc phải tin là có chuyện này".
Tuy nhiên hiện vẫn chưa rõ Clinton có đi thăm nhà pha Hỏa lò cũ của Hà Nội không. Nơi đây các tù binh Mỹ gọi là "Khách Sạn Hilton" đã từng giam giữ và tra tấn các tù binh như Đại sứ Peterson và Thượng nghị sĩ McCain.
Mặt khác vẫn còn một điểm kẹt là vụ thuốc khai quang da cam.
Clinton sẽ ghi được một sự phá vỡ bế tắc quan trọng nếu có chính thức công bố hai bên hợp tác trong chương trình khảo sát song phương về hậu quả của chất độc này. Các phụ tá của Clinton nói vấn đề sẽ được thảo luận.
Send comment
