Ủy ban Hành động vì nhân quyền Kăm Pu Chia thông cáo nói cảnh sát Miên đã dùng dùi cui điện cưỡng ép, trục xuất dù những người Thượng đó không có hành vi bạo động. Và kết luận việc cảnh sát lôi những người Thượng đang than khóc lên xe chứng tỏ rằng đây không phải là một vụ hồi hương tự nguyện, và những người bị trả về VN có thể gặp nguy cơ bị ngược đãi.
Tổ Chức Refugees International (quốc tế về người tị nạn) tại Washington, Ôïng Lionel Rosenblatt, nói đã yêu cầu Phnom Penh đừng đưa những người Thượng rớt thanh lọc về lại Việt Nam cho đến khi có một Ủy Ban Quốc Tế cứu xét lại trường hợp của những người này. Campuchia không đồng ý và đã cưỡng bức hổi hương như trên. Ông lo ngại, "chúng tôi vẫn muốn quốc tế giám sát trường hợp của họ, để đảm bảo an toàn cho họ."
Như đã biết số 100 người này năm trong số 700 người đã băng rừng, lội suối, vượt biên sang Campuchia, xin tỵ nạn chánh trị sau hai cuộc nổi dây vì CS tịch thu đất cho người Bắc Việt vào ở để trộn dân và cho quân đội làm kinh tế quốc phòng và vì CS Hà Nội không cho đồng bào Thượng này theo đạo Tin Lành tại gia mà CS không thừa nhận.
Và Mỹ có ý kiến ngay sau đó. Thông tấn xã Pháp AFP đánh đi từ Washington cho biết phó phát ngôn viên bộ ngoại giao Mỹ, ông Adam Ereli, nói chính phủ Mỹ quan tâm về vụ cưỡng bách hồi hương và đã bày tỏ sự phản đối với cả chính phủ Kăm Pu Chia lẫn Việt nam. Ông cho biết thêm, Hoa kỳ tỏ ra thất vọng vì những người Thượng đó bị trả về nước trước khi một chương trình theo dõi do nhân viên quốc tế đảm trách được thực hiện ở vùng Tây Nguyên và trước khi những giải pháp khác có thể được cứu xét cho những người đó. Chính phủ Mỹ đã thúc giục chính phủ ở Hà nội nhanh chóng để cho các nhân viên giám sát quốc tế được theo dõi tình trạng của những người Thượng hồi cư ở vùng Tây Nguyên.
Việc cưỡng bức hồi hương 100 đồng bào Thượng ở Miên về VNCS, như đã thấy hầu hết các cơ quan truyền thông quốc tế đều có loan tin. Không bao lâu sau, đài VOA, tiếng nói của Mỹ loan tin chính phủ Hoa kỳ bày tỏ quan tâm đối với việc ấy. Mỹ là nước lên tiếng đầu tiên và sớm nhứt về vụ này. Điều đó chứng minh bên cạnh vấn đề nhân đạo có tánh cách chung, Mỹ còn nặng tình đồng đội trong lực lượng biên phòng trong Chiến tranh VN và tình đồng đạo Tin Lành là đạo hai phần ba dân số Mỹ đang tín ngưỡng. Hy vọng Mỹ bằng cách này hay cách khác sẽ can thiệp, sẽ giúp cho hàng ngàn đồng bào Thượng được đi định cư, như đợt trước Mỹ đã nhận hàng ngàn người, số lượng lớn nhứt sau khi chương trình thuyền nhân VN chấm dứt.
Trong việc cưỡng bức hồi hương đồng bào Thượng ở Miên trả về VNCS này, nhà cầm quyền Hà Nội tỏ ra rất kín tiếng, không can dự vào. Nhưng nhiều dấu chỉ độc lập cho thấy nhiều nghi ngờ có áp lực của CS Hà Nội đối với nhà cầm quyền Miên. Các cơ quan truyền thông quốc tế , thông tín viên tìm đủ mọi cách moi tin, phỏng vấn người đại diện cho Ủy Hội Quốc tế Người Tỵ Nạn cũng như người có liên quan của CS Hà Nội. Các cơ quan từ thiện, nhân quyền đòi hỏi đi Tây Nguyên VN để tìm hiểu sự tình xem người Thượng hồi hương có bị trả thù, trù dập hay không. Còn Mỹ thì nói trắng ra Mỹ đã phản đối với nhà cầm quyền Miên lẩn CS Hà Nội, "chánh phủ Mỹ đã thúc giục chính phủ ở Hà nội nhanh chóng để cho các nhân viên giám sát quốc tế được theo dõi tình trạng của những người Thượng hồi cư ở vùng Tây Nguyên." Điều đó chứng minh vấn đề người Thượng là một yếu tố làm vấn đề nhân quyền VN, vấn đề tự do tôn giáo VN đã bất lợi lại thêm bất lợi thêm cho CS Hà Nội trên phương diện quốc tế. Đặc biệt đối với Mỹ và CS Hà Nội vấn đề người Thượng càng gay cấn hơn. Mỹ khó mà làm lơ vụ người Thượng vì lý do gắn bó sâu sắc trong Chiến tranh VN và với đạo Tin Lành bây giờ. Chính cuộc nổi dậy của người Thượng chống CS không cho theo đạo Tin Lành tại gia là giọt nước tràn để Bộ Ngoại Giao Mỹ đồng ý đề nghị của Ủy Hội Quốc tế Tôn giáo của Mỹ đã đề nghị mấy năm, đặt chế độ CS Hà Nội vào sổ bìa đen "cần phải quan tâm đặc biệt". Và CS Hà Nội hiện đang cần Mỹ để vào Tổ chức Thương mại Thế giới, hóa giải áp lực bành trướng Bắc Kinh.
Tiếng nói của Mỹ trong vụ người Thượng ở Miên kỳ này cũng như kỳ 1000 người suýt bị trả về kỳ trước, sẽ là tiếng nói quyết định. Nước Mỹ có hơn hai trăm năm chục triệu người, thêm 1000 người nữa như đã chấp nhận cho định cư 1000 trước đây, chỉ là một chuyện nhỏ như thêm một hạt muối vào biển thôi.. Nhưng Mỹ được tiếng là nước có tình, dân có nghĩa, bạn bè không quên, đồng minh không bỏ, đồng đạo không từ nan.