Nhưng khi bạn bước vào sân trường đại học, gần như bất kỳ đại học nào trên thế giới, thì được nghe giảng về Thuyết Tiến Hóa (Evolution), có khi còn gọi là thuyết Darwin, nhà khoa học nghiên cứu và khai sáng ra cách giải thích này, thì con người là một động vật thuộc một chuỗi dài tiến hóa từ loài linh trưởng (chúng ta tránh kiểu nói thẳng thừng, dễ xúc phạm: con người là từ khỉ vượn mà ra)...
Vậy thì dạy cho trẻ em ra sao" Dạy cho học trò ra sao trong khi cả thế giới đang học thuyết tiến hóa" Chuyện như dường chỉ xảy ra ở Hoa kỳ thôi.
Cuộc tranh luận này đang được gợi lại giữa bầu không khí sôi sục của những người tin nghĩa đen từng chữ trong Kinh Thánh, khi họ không muốn con của họ phải học cái lý thuyết khoa học kỳ dị của Darwin -- hiển nhiên, nghe không thơ mộng tí nào khi được học rằng tổ tiên loài người từ một động vật tương cận với khỉ đột, dù là có một khoảng ngắt đoạn (missing link) còn chưa xác minh được.
Gần 80 năm sau khi phiên tòa lừng danh “Monkey Trial” (Vụ Án Khỉ) trong đó nhà giáo John Scopes của tiểu bang Tennessee bị kết án là đã giảng dạy thuyêùt tiến hóa, điều vi phạm luật tiểu bang lúc đó... và bây giờ thì 24 tiểu bang năm 2004 đều xuất hiện các vận động để thay đổi cách dạy thuyết tiến hóa.
Vì bộ luật liên bang No Child Left Behind (Không Để Em Nào Lọt Sổ) buộc các tiểu bang duyệt xét các tiêu chuẩn khoa học trong 2 năm tới, cuộc tranh luận đang ngày càng căng thẳng.
Cuộc chiến thực sự đã bùng nổ rải rác nhiều nơi, trong đó có nhiều học khu [trung học] cũng như các hội đồng giáo dục cấp tiểu bang có trách nhiệm soạn thảo chính sách cho tất cả các học khu trong tiểu bang.
Thử kể vài điển hình như sau:
-- Tại phía tây Wisconsin, Học Khu Grantsburg bây giờ đã buộc phải dạy các lý thuyết điền thế của thuyết tiến hóa.
-- Tại Ohio, hội đồng giáo dục tiểu bang đã thông qua bản văn khuyến khích giảng dạy thuyết tiến hóa và cả thuyết “bản vẽ thông minh” (intelligent design), một lý thuyết nói rằng đời sống quá phức tạp tới nổi phải tin là có một “sức mạnh thông minh” nào đó đã tác động. Nói vòng vòng như thế, nhưng nên hiểu ngắn gọn là Thượng Đế.
-- Tại Kansas, một ứng viên đương nhiệm trong hội đồng giáo dục tiểu bang có lập trường “thiên khoa học” trong tháng 11 đã bị thất cử trước 1 ứng viên mà ứng viên này trước đó đã “chất vấn về thuyết tiến hóa” -- và kết quả bầu cử này đã làm nghiêng cán cân quyền lực trong hội đồng 10 người và bảo đảm là vấn đề sẽ được nêu lên hoài thôi. Cần ghi nhận, hội đồng đã ngưng giảng thuyết tiến hóa trong năm 1999, rồi phải đảo ngược quyết định đó sau 1 cuộc bầu cử sau đó. Từ đó, vấn đề này bế tắc trên hội đồng giáo dục nhiều khuynh hướng nhà thờ này.
Có điều chung cho 3 trường hợp trên: đều xảy ra tại 3 tiểu bang nghiêng ngửa, có tính quyết định cuộc bầu cử tổng thống vừa qua.
Câu chuyện không chỉ ngưng ở cổng trường. Khi bạn bước vào tiệm sách trong công viên quốc gia Grand Canyon National Park, sẽ thấy đang bán cuốn “Grand Canyon: A Different View” (Grand Canyon: Môät Cách Nhìn Khác) của tác giả Tom Vail, một người hướng dẫn du khảo ở Colorado River.
Cuốn sách này độc đáo và được chú ý hơn mọi cuốn khác nhờ cách diễn giải rằng Grand Canyon được sáng tạo trong trận đại hồng thủy thời Noah (một nhân vật trong Kinh Thánh, được Thượng Đế báo trước và cứu qua trận hồng thủy), chứ không phải được hình thành qua nhiều thiên niên kỷ xói mòn của Sông Colorado.
Cuộc chiến về thuyết tiến hóa ngày càng gay cấn khi nói tới vai trò tôn giáo trong chính phủ. Dân Mỹ thì chia rẽ chỗ này.
Cuộc thăm dò USA Today/CNN/Gallup thực hiện các ngày 19-21 tháng 11, cho thấy 48% người Mỹ nói là tôn giáo có quá nhiều ảnh hưởng chính trị trong đời sống Hoa Kỳ, và 40% nói là có quá ít.
Có nên dạy trẻ em rằng chúng ta và tất cả đời sống khác trên địa cầu đã trải qua nhiều tiến trình tiến hóa" Hay là nên dạy rằng một vị Thượng Đế râu bạc nhân từ đang đứng nhìn địa cầu xoay tròn trong một ống nghiệm khổng lồ với đủ thứ chiến tranh, căm thù, thương ghét, vân vân..." Hay là nên im lặng như đất trời miên viễn" Câu chuyện này sẽ còn nóng bỏng không thôi.