Trong bức tranh xám xịt của nhà Trường Việt và học sinh Việt đó, loé lên một ánh sáng: Trường Tây. Theo thói quen của người Trung Hoa -- Mỹ, Uùc, Pháp, Anh gì -- cũng là Tây hết. Có lẽ do các nước đi đánh chiếm các nước Á châu, lấy làm thuộc địa, là người đến từ Tây Phưong, chánh yếu là Tây Aâu. Nên người Hoa có chữ "Bạch Quỉ" để chỉ lục quốc đến Trung Hoa gây Chiến Tranh Nha Phiến và dựa vào đó đòi lấy đất của Trung Hoa làm nhượng địa. Người Việt, nhứt là ở Miền Nam, thuộc địa trực trị, Pháp quốc hải ngoại, ít dùng chữ Pháp mà dùng chữ Tây để chỉ người Pháp thực dân. "Bảnh như Tây", "sướng như Tây", "ngang như Tây" là một vài tục ngữ.
Phải công tâm nhìn nhận, Đệ nhứt và đệ nhị Cộng hoà dù quân nhân, công chức còn nhiều do Tây để lại, chánh khách và công chức cao cấp học từ Tây Aâu, Bắc Mỹ về, tinh thần quốc gia dân tọc của chế độ rất cao. Vấn đề giáo dục theo chương trình Tây và Tàu là điều chánh phủ thời nào cũng rất dè dặt và kiềm soát kỹ. Trường Tây trường Mỹ chánh yếu để phục vụ cho người ngoại quốc thực sự ở VN, chớ khó mà tự do "chiêu sinh" như thời CS bây giờ. Vã lại chương trình quốc gia giáo dục công lập hoàn toàn miển phí, bằng Tú Tài 2 của VNCH đi Pháp, đi Mỹ có thua gì Băc II, GED để vào Đại học đâu mà phải chạy vại vào trương Tây, trường Mỹ chi cho mệt.
Hoàn toàn khác với thời CS, tốt nghiệp trung học rồi, sang Mỹ coi như phải học lại kiến thức phổ thông tốn 30 tín chỉ, tính ra hai mùa rưởi, học toàn thì 12 tín chỉ đối với một sinh viên VN du học chí thú và cố công. Thế cho nên Báo Tuổi Trẻ, tiếng nói của Thành đoàn Thanh niên CS Hồ chí Mình, ngày 30 tháng 10, năm 2004 có đi một phóng sự dài về cái mốt thời thượng, là học Trường Tây trong nước. Học phí của Trường Tây thiệt như British International School. Kinderworld, chương trình Tây thiệt, giáo chức đa số Tây thiệt, và giá cũng Tây thiệt. Sơ sơ chỉ từ 5.000 đến 10.000 Mỹ kim một nên học thôi! Còn trường Tây Lai như trường Quốc tế Thái văn Lung, Ngô thời Nhiệm, mổi tháng học cũng Tây, sơ sơ chỉ 1 triệu 600 tiền Đồng của CS Hà nội tương đương hơn 100 Mỹ kim, chưa tính tiền xe đưa rước. Ở một đất nước 80% nhân dân còn sống bàng nghề nông, lợïi tức đồng niên chỉ trên 400 Đô la, Trường Tây quả thực là một món quà quá sang trọng, qua mắc, chỉ những cán bộ có chức có quyền và những người ăn theo mới dám nghĩ tới.
Nhưng các trường Tây thiệt và Tây lai vẫn đầy ấp vì phụ huynh học sinh trí thức và trung lưu hết chịu nổi Trường Việt . Đây là tâm sự của những ngưòi gởi con đi học Trương Tây ấy. Trích báo Tuổi Trẻ và lời người trong cuộc: Chị Lê kể "Hai vợ chồng chị cũng học và sống ở Nga 10 năm…Nhưng thấy con bị bắt buộc học như con vẹt [ở trường Sư phạm Thực hành Nhà Nước], cứ đi học về là ngồi vào bàn học mãi, sợ nó không còn là nó nữa, nên chúng tôi nghĩ "dù phải bán nhà" cũng phải làm.."là cho con đị học Trường Tây.” Anh Quang hai vợ chồng làm việc cho một công ty cỗ phần nói, "Con tôi học lớp 4 Trường Tiểu học Quốc tế Thái văn Lung, học phí mỗi tháng 1 triệu 600 ngàn cộng thêm tiền xe đưa rước khoảng 500 đến 600 ngàn nữa.[coi như 200 Đô/ tháng]. Nhưng từ ngày cháu học trưòng này, chúng tôi khỏi chạy tới chạy lui lo cho con đi học, và khỏi phải lo lắng đến phát sốt mỗi đầu năm học, mỗi kỳ thi vì chuyện học hành của con. Điều mà tôi đau khổ nhứt là chuyện học thêm của tụi nhỏ, đứa nào học giỏi cách mấy cũng phải học thêm; nếu không học thêm là không ổn. Năm nó học lớp 9, chỉ tiền học thêm ba môn toán, lý hoá, mỗi tháng đã mất 900.000 Đồng. Còn bây giờ, mức học phí của cô con gái Anh mỗi tháng 1 triệu 6 và chấm hết." Còn một người bạn già của người viết bài này kể, mỗi tháng vợ chông Oâng bạn ấy hưởng trợ cấp SSI Mỹ gần 1400 Đô la, Chín đưa cháu nội ở Mỹ học trường công không tốn một cent, được ăn trưa miển phí và có đưa có xe đưa rước không tốn tiền nữa. Nhưng hai ông bà mỗi tháng phải dè xẻn gởi về Việt Nam cho ba dưá cháu ngoại còn kẹt ơ VN 50 Đô, mà vẫn không đủ tiền cho ba đưá học trường Nhà Nước.
Hiện tượng Trường Tây thịnh hành, Trường Việt chịu hết nổi ở Saigon và Hà nội sẽ dẫn đến nhiều biến tướng. Trường Tây không phải là đáp số của việc "đổi mới" chương trình giáo dục, mà trở thành một bài toán hại nhiều hơn lợi ở tấm mức quốc gia. Tính dân tộc của nền giáo dục quốc gia, chương trình quốc gia giáo dục bị biến chất.. Học sinh sẽ bị phân cựïc trầm trọng thành hai giai cấp nghèo giàu rõ rệt qua trường ốc.. Học sinh Trường Tây sẽ bế tắc khi vào đại học công lập trong nước-trừ ra gia đình phóng lao phải theo lao là cho con đi du học. Vằ làm 80% dân số VN thêm đau đớn phận nghèo với học sinh con em mình ở Trường Việt quá thiếu thốn về phương tiện và quá lạch hậu về chưong trình.