Hôm nay,  

Động Vật Có Thể Hiểu Ngôn Ngữ Của Con Người Không?

11/04/202500:00:00(Xem: 479)

dong vat
Dù nhiều loài động vật có thể học cách bắt chước từ ngữ và ký hiệu do con người dạy, nhưng việc chúng thực sự hiểu ý nghĩa của ngôn ngữ hay chỉ phản ứng với các dấu hiệu xung quanh vẫn còn là một câu hỏi chưa có lời giải rõ ràng. (Nguồn: pixabay.com)

Vào đầu thế kỷ 20, một chú ngựa nổi tiếng tên là Clever Hans đã gây xôn xao cả nước Đức vì có vẻ như nó có thể hiểu tiếng Đức, biết giờ giấc và thậm chí là làm toán.
 
Tuy nhiên, khi một nhóm nghiên cứu vào cuộc, họ phát hiện ra rằng Clever Hans không thực sự hiểu được ngôn ngữ hay các con số. Thực tế, chú ngựa này chỉ phản ứng với những dấu hiệu tiềm thức (subconscious) từ cử chỉ và nét mặt của huấn luyện viên. 
 
Ngày nay, các khoa học gia vẫn đang tìm hiểu về khả năng hiểu tiếng người của động vật, nhưng trường hợp của Clever Hans cho thấy đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Vậy có loài động vật nào thực sự có thể hiểu được ngôn ngữ con người hay không?
 
Vào những năm 1960 và 1970, các nghiên cứu về khả năng giao tiếp của động vật với con người đã phát triển mạnh mẽ. Các khoa học gia nghiên cứu linh trưởng, chim, cá heo và nhiều loài khác để tìm hiểu xem chúng có thể hiểu tiếng người hay không.
 
Tuy nhiên, nhiều người hoài nghi lập luận rằng những con vật này chỉ đang bắt chước con người, giống như Clever Hans. Dù một số loài có khả năng nhận biết ngữ cảnh giao tiếp thông qua ngôn ngữ cơ thể và giọng điệu, nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy chúng hiểu ý nghĩa của từ ngữ hoặc các yếu tố phức tạp hơn trong ngôn ngữ, chẳng hạn như ngữ pháp.
 
Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây đang dần hé lộ một điều mới mẻ: một số động vật, khi được huấn luyện bài bản, có thể hiểu được một số đặc điểm nhất định của ngôn ngữ con người, chẳng hạn như âm thanh và ý nghĩa của các từ cụ thể.
 
Giáo sư nhân chủng học tiến hóa Simon W. Townsend tại Đại học Zurich cho biết: “Loài người có nhiều điểm đặc biệt, trong đó ngôn ngữ là độc đáo nhất, là thứ chỉ có ở loài người. Nhưng càng nghiên cứu, chúng tôi càng nhận thấy rằng thế giới động vật cũng có những phương thức giao tiếp rất gần gũi với ngôn ngữ của chúng ta.
 
Động vật thuộc bộ khỉ (primates) có thể học ngôn ngữ con người không?
 
Một trong những thí nghiệm nổi tiếng nhất về ngôn ngữ động vật liên quan đến Koko, một con khỉ cái thuộc loài khỉ đột đất thấp miền Tây (western lowland gorilla). Koko được dạy ngôn ngữ ký hiệu Hoa Kỳ (American Sign Language, ASL) phiên bản sửa đổi, có thể sử dụng khoảng 1,000 ký hiệu và hiểu được hơn 2,000 từ tiếng Anh.
 
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc học một số ký hiệu rời rạc không có nghĩa là Koko thực sự thành thạo ASL. Nó chưa bao giờ đạt đến mức độ giao tiếp tự nhiên như con người. Đôi khi, Koko sử dụng các ký hiệu một cách vô nghĩa, và huấn luyện viên thường phải tự diễn giải lại để tạo ra ý nghĩa hợp lý.
 
Theo nhà tâm lý học so sánh và ngôn ngữ học Michael Tomasello, con khỉ có kỹ năng ngôn ngữ giỏi nhất không phải là Koko, mà là Kanzi – một con tinh tinh đực thuộc loài tinh tinh lùn (Pan paniscus), sống từ năm 1980 đến 2025.
 
Kanzi không sử dụng ngôn ngữ ký hiệu mà giao tiếp thông qua bảng lexigram (một bảng phím có khoảng 200 biểu tượng, mỗi biểu tượng tượng trưng cho một vật thể, hành động hoặc khái niệm cụ thể trong môi trường của nó). Khi muốn diễn đạt điều gì đó, Kanzi chọn các biểu tượng trên bảng lexigram để giao tiếp với huấn luyện viên.
 
Nó dùng ký hiệu để chỉ tên người, đồ vật, hành động và địa điểm. Ngoài ra, nó cũng có những âm thanh đặc biệt để biểu thị “” và “Không.” Khi muốn yêu cầu một vật hoặc một hành động nào đó, Kanzi sẽ chọn các ký hiệu thích hợp trên bảng lexigram để bày tỏ mong muốn của mình.
 
Giáo sư Simon W. Townsend, người từng làm việc với Kanzi, cho biết: “Kanzi đã học được cách giao tiếp bằng ký hiệu, một đặc điểm thuộc hệ thống giao tiếp của một loài khác.
 
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng ngôn ngữ con người không chỉ đơn thuần là việc sử dụng ký hiệu, mà còn đòi hỏi khả năng kết hợp các ký hiệu lại với nhau để tạo thành những cấu trúc phức tạp hơn nhằm truyền tải ý nghĩa trọn vẹn – đặc điểm này gọi là cú pháp (syntax). Nếu Kanzi thực sự hiểu được cú pháp, điều đó sẽ chứng tỏ nó có hiểu biết sâu hơn về ngôn ngữ con người.
 
Các nghiên cứu cho thấy Kanzi có thể sắp xếp các ký hiệu theo trình tự hợp lý hơn so với ngẫu nhiên, nhưng một số chuyên gia vẫn thấy hoài nghi về khả năng hiểu ngữ pháp và cú pháp của nó. Nhóm nghiên cứu của Townsend tiếp tục theo dõi Kanzi đến khi nó qua đời, nhưng các phát hiện mới nhất vẫn chưa được công bố.
 
Không chỉ sử dụng lexigram, Kanzi còn có thể hiểu một số câu nói tiếng Anh. Trong một nghiên cứu năm 1993, khi nghe các câu nói mới hoàn toàn, chẳng hạn như “Đeo mặt nạ quái vật vào rồi hù Linda, Kanzi có thể thực hiện chính xác khoảng 75% các yêu cầu, tức là 3 trên 4 lần, tỷ lệ này cao hơn so với một đứa trẻ hai tuổi rưỡi. 
 
Vậy còn loài chó thì sao?
 
Hầu hết động vật không có lý do tiến hóa để chú ý đến ngôn ngữ của con người. Tuy nhiên, với hơn 14,000 năm sống cùng con người, loài chó đã phát triển một sự nhạy bén đặc biệt, giúp chúng có thể lắng nghe và phản hồi chính xác theo tín hiệu từ chủ nhân.
 
Ngay từ khi mới 8 tuần tuổi, chó con đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với giọng nói và cử chỉ của con người. Chó rất nhạy bén với âm thanh và tông giọng của con người đến mức có thể nhận ra khi câu nói bị lộn xộn. Các nghiên cứu thần kinh học còn cho thấy chó có thể hình dung từ ngữ trong tâm trí, cho thấy mức độ tiếp thu ngôn ngữ của chúng cao hơn nhiều so với những gì ta từng nghĩ.
 
Một số con “khôn” còn có thể hiểu ngữ pháp cơ bản. Thí dụ như Chaser, chú chó border collie được mệnh danh là “con chó thông minh nhất thế giới.” Chaser đã học được hơn 1,000 từ và có thể hiểu rõ các câu lệnh phức tạp. Theo một nghiên cứu năm 2011, chú chó này có thể nhận ra sự khác biệt giữa “mang vớ đến chỗ banh” và “mang banh đến chỗ vớ.
 
Năm 2024, Federico Rossano, giảng sư chuyên ngành khoa học trí tri (cognitive science) tại Đại học California, San Diego, phát hiện rằng chó không chỉ dựa vào ngữ cảnh, mà thực sự phản ứng với âm thanh của từ ngữ.
 
Trong một nghiên cứu trên 59 con chó, khi chúng nghe các từ “bên ngoài” (outside), “chơi” (play) và “đồ ăn” (food) từ một bảng nút bấm phát âm, chúng ngay lập tức chạy đến cửa hoặc tìm đồ chơi tương ứng – ngay cả khi không có dấu hiệu ngữ cảnh nào khác.
 
Rossano nhấn mạnh rằng nghiên cứu của ông không nhằm mục đích chứng minh rằng chó có thể “trò chuyện.” Gần đây, trên Instagram, một số thú cưng trở nên nổi tiếng nhờ những màn giao tiếp ấn tượng bằng bảng nút bấm phát âm. Tuy nhiên, đây không phải là điều Rossano muốn kiểm chứng. Ông đang tập trung tìm hiểu những yếu tố cơ bản trong cách chó tiếp nhận và phản ứng với ngôn ngữ.
 
Giống như các nhiều nghiên cứu khác trong lĩnh vực ngôn ngữ động vật, Rossano vẫn đang tiếp tục tìm kiếm câu trả lời cho những vấn đề chưa sáng tỏ. Ông đang muốn biết liệu chó có thể sử dụng bảng nút bấm để nói đến những người hoặc đồ vật không xuất hiện ngay lúc đó hay không, và liệu chúng có thể kết hợp các nút bấm để chỉ những thứ mà chúng chưa biết tên hay không. Nếu chó thực sự làm được những điều này, điều đó sẽ cho thấy chúng có khả năng suy nghĩ phức tạp hơn so với những giả định trước đây.
 
Thoạt đầu, Rossano không đặt nhiều kỳ vọng vào nghiên cứu này, nhưng những phát hiện sau đó đã khiến ông hoàn toàn thay đổi suy nghĩ về khả năng giao tiếp của chó. Ông kết luận: “Có lẽ chúng thông minh và sâu sắc hơn chúng ta nghĩ.

Cung Đô biên dịch
Nguồn: “Can animals understand human language?” được đăng trên trang Livescience.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Michael Gloss, 21 tuổi, con trai Phó giám đốc CIA tử trận ở Ukraine tháng 4/2024 trong khi tình nguyện chiến đấu trong quân đội Nga. Thân phụ là cựu lính chiến nói cậu con tâm thần. CIA coi sự ra đi của Michael là chuyện riêng của gia đình Gloss. - Wisconsin: FBI bắt Thẩm phán Hannah Dugan tại tòa Milwaukee vì chỉ đường cho luật sư dẫn 1 di dân lậu thoát ngõ bên hông, trong khi ICE mai phục, bố ráp
Ngày 25/4, chính quyền Trump bất ngờ thông báo sẽ tạm thời khôi phục hồ sơ của sinh viên quốc tế trong hệ thống SEVIS, cho phép họ tiếp tục duy trì tình trạng hợp pháp để học tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các viên chức di trú nhấn mạnh rằng đây chỉ là tạm thời, và họ vẫn có thể tiếp tục chấm dứt tình trạng hợp pháp này trong tương lai, bất chấp làn sóng pháp lý, theo The New York Times.
(WASHINGTON, ngày 25 tháng 4, Reuters) – Từ việc đưa ra cảnh báo không nên rời khỏi Hoa Kỳ cho đến hướng dẫn cách hoàn thành chương trình học giữa tình hình rối ren, bất ổn, nhiều trường đại học Hoa Kỳ đang chủ động hỗ trợ sinh viên quốc tế tìm cách ứng phó với chính sách di trú cứng rắn của Tổng thống Donald Trump.
Đôi khi bạn rơi vào một diễn đàn Phật pháp trên Internet, bất ngờ lại thấy tranh cãi bộ phái, rằng chuyện Nam Tông thế này và Bắc Tông thế kia , rằng chuyện Thiền Tông bên ni và Tịnh Độ bên nớ, và những chuyện tương tự... khi người này nói rằng chỉ có họ đúng và người khác hẳn phải là sai. Ngay cả đôi khi bạn mở truyền hình ra xem, cũng bất ngờ khi thấy một vị sư hay một cư sĩ Phật tử nói những chuyện tương tự. Những tranh cãi hiện ra bất kể rằng họ cùng thờ Đức Phật, cùng công nhận các pháp ấn, cùng tu pháp Bát Chánh Đạo, nhưng một khác biệt nào đó đã được xem là lệch nghĩa. Dò lại kinh điển, chúng ta thấy rằng Đức Phật nói rằng người trí sẽ không thấy gì để tranh cãi nữa, vì tâm họ đã xa lìa cõi này.
Nếu một di dân nhập cư có thể bị trục xuất mà không cần thủ tục tòa án hợp pháp, chỉ cần bị gán mác băng đảng là xong, thì có gì bảo đảm rằng điều đó sẽ không xảy ra với công dân Mỹ? Câu hỏi tưởng chừng như không tưởng này lại đang làm dấy lên làn sóng tranh luận trong giới luật gia, sau khi Trump úp mở ý tưởng trục xuất những công dân Mỹ bị kết án tội bạo lực sang El Salvador.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump được cho là đang xem xét ban hành một sắc lệnh hành pháp cho phép tích trữ các kim loại được khai thác từ đáy Thái Bình Dương. Kế hoạch này nằm trong chiến lược giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn khoáng sản quan trọng từ các nước khác, như đồng, cobalt và lithium. Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đang bàn bạc để xây dựng một “lộ trình” chung nhằm kiểm soát các hoạt động khai thác khoáng sản biển sâu (deep-sea mining) trong vùng biển quốc tế. Nếu Mỹ quyết định tiến hành kế hoạch hỗ trợ khai thác khoáng sản ở Thái Bình Dương, thì họ sẽ tự làm mà không cần xin phép Cơ Quan Quản Trị Đáy Biển Quốc Tế (International Seabed Authority, ISA), cơ quan liên quốc gia có trách nhiệm giám sát mọi hoạt động khai thác ở vùng biển quốc tế.
TQ đã chính thức thông qua kế hoạch xây dựng đập thủy điện lớn nhất thế giới, bắc ngang qua dòng sông Yarlung Tsangpo tại vùng Tây Tạng. Khi được hoàn thành và đưa vào vận hành, công trình này không chỉ là một cột mốc kỹ thuật mà còn trở thành nhà máy phát điện lớn nhất thế giới, có quy mô vượt xa bất kỳ dự án nào từng có trước đó. Tuy nhiên, đằng sau sự vĩ đại ấy là vô vàn nỗi lo. Nhiều người e ngại rằng con đập sẽ buộc cộng đồng dân cư tại địa phương phải di dời, đồng thời gây ra những tác động sâu rộng đến môi trường tự nhiên. Mối quan ngại này đặc biệt nghiêm trọng đối với Ấn Độ và Bangladesh – hai quốc gia nằm ở khu vực hạ lưu, nơi dòng sông được gọi là Brahmaputra.
Sau hàng trăm nghìn năm sống trên Trái đất, con người có thể nghĩ rằng họ đã nhìn thấy tất cả các màu sắc trong tự nhiên. Tuy nhiên, một nhóm các nhà khoa học từ Đại học Berkeley lại cho rằng điều đó chưa chắc đã đúng. Trong một thí nghiệm mới, họ đã khám phá ra một màu sắc mà trước đây chưa ai từng nhìn thấy, theo The Guardian
Chư Vị Lãnh Đạo Tôn Giáo: ● Linh Mục Rev. Ronald J. Gripshover, Jr., Chánh xứ Nhà thờ St. Lawrence The Martyr, Alexandria, Virginia ● Linh Mục Rev. Maurice Mei Akwa, Giáo xứ St. Lawrence The Martyr, Alexandria, Virginia ● Đức Ông Msgr. Patrick Dempsey, Giáo xứ St. Lawrence The Martyr, Alexandria, Virginia ● Linh Muc Rev. Sunny Joseph, Giáo xứ St. Timothy, Chantilly, Virginia ● Linh Mục Nguyễn Hữu Lễ, Auckland, Tân Tây Lan
Mời tham dự buổi thuyết trình Tư Tưởng Tích Cực Trong Bài Học Tứ Thánh Đế do gia đình Thiền Thực Nghiệm tổ chức vào ngày 4 tháng 5 năm 2025
TQ nói: Trump cố gắng gọi điện cho Tập nhiều lần, nhưng Tập không trả lời. Chưa hề có đàm phán thuế quan nào đang diễn ra giữa Mỹ-TQ như Trump nói. Mỹ phải hủy mức thuế quan đơn phương trước. - Tỷ phú Ken Fisher viết trên tờ The Telegraph: "Tôi là một tỷ phú Cộng hòa. Trump rất ngu ngốc và thuế quan của Trump vô nghĩa." - Giảng viên Đại Học Harvard: Nếu Trump học lớp của tôi, sẽ học cách không làm sụp đổ nền kinh tế.
Chương trình nhạc kịch 50 Nhật Ký Của Mẹ diễn ra vào lúc 6:30 PM ngày 26/04/2025 tại hội trường báo Người VIệt. Vào cửa miễn phí.
(WASHINGTON, ngày 23 tháng 4, Reuters) – Một ủy ban đặc biệt của Hạ viện Hoa Kỳ đã gửi trát đòi, yêu cầu ba tập đoàn viễn thông lớn của Trung Quốc phải hợp tác với cuộc điều tra về khả năng các công ty này có liên quan đến chính phủ và quân đội TQ.
(NEW JERSEY, ngày 23 tháng 4, Reuters) – New Jersey đang bị cháy rừng hoành hành ở khu vực Pinelands, gần các thành phố ven biển Đại Tây Dương. Theo Sở Cứu hỏa Rừng (Forest Fire Service) New Jersey, lửa lan rất nhanh và đây có thể là đám cháy rừng lớn nhất của tiểu bang trong gần hai thập niên qua.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.