WASHINGTON – Tối Cao Pháp Viện (TCPV) Hoa Kỳ đã đưa ra một số phán quyết quan trọng trong nhiệm kỳ hiện tại, bắt đầu từ tháng 10 năm ngoái, và dự kiến sẽ giải quyết những vụ còn lại vào cuối tháng 6, bao gồm các tranh chấp liên quan đến các hoạt động tuyển sinh đại học có tính phân biệt chủng tộc, kế hoạch xóa nợ sinh viên của Tổng thống Joe Biden và quyền LGBT.
Đây là tổng hợp một số phán quyết mà TCPV đưa ra trong nhiệm kỳ này, theo Reuters.
Về quyền được bỏ phiếu
Ngày 8 tháng 6, các vị thẩm phán TCPV đã trao chiến thắng vẻ vang cho các cử tri gốc da đen trong vụ kiện thách thức bản đồ bầu cử do Đảng Cộng Hòa vẽ ở Alabama. Vụ kiện cho rằng tiểu bang này đã vi phạm đạo luật cấm phân biệt chủng tộc trong bầu cử, đồng thời mở đường cho một khu vực thứ hai với Hạ Viện đa số hoặc gần đa số cử tri người gốc da đen. TCPV quyết định không hủy bỏ thêm các biện pháp bảo vệ trong Đạo luật Voting Rights Act như đã từng làm trong hai phán quyết chính trong thập niên qua.
Về thẩm quyền trong bầu cử
Ngày 27 tháng 6, TCPV đã bác bỏ một học thuyết pháp lý (legal theory) được ủng hộ bởi đa số bảo thủ nhằm trao cho các cơ quan lập pháp tiểu bang quyền thiết lập các quy tắc bỏ phiếu, và vạch ra ranh giới các khu vực bầu cử cho các cuộc bầu cử liên bang thông qua việc ngăn chặn tòa án tiểu bang được quyền xem xét các hoạt động của họ. Phán quyết này chống lại các nhà lập pháp tiểu bang của Đảng Cộng Hòa, bắt nguồn từ một cuộc chiến pháp lý về việc vẽ bản đồ 14 khu vực bầu cử của North Carolina.
Về quy định liên quan đến môi trường
Ngày 25 tháng 5, TCPV đã đưa ra một phán quyết phức tạp để hạn chế quyền lực của Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường (Environmental Protection Agency – EPA) trong việc quy định các vùng đất ngập nước. Phán quyết này có lợi cho cặp vợ chồng ở Idaho, đã đệ đơn thách thức EPA về quyền phát triển đất đai của riêng họ. Nó có liên quan đến quy định gây tranh cãi về “các vùng nước của Hoa Kỳ” mà các nhà phê bình cho rằng đã dẫn đến việc EPA đưa ra quy định quá đà và đôi khi vượt quá thẩm quyền đối với các vùng đất tư nhân.
Liên quan đến cơ quan thực thi di trú
Ngày 23 tháng 6, TCPV đã bật đèn xanh cho chính quyền Biden tiến hành các hướng dẫn cho phép cơ quan thực thi di trú chuyển hướng chống lại các mối đe dọa an toàn công cộng. Phán quyết mang lại chiến thắng cho tổng thống Đảng Dân Chủ trong cuộc chiến pháp lý với Texas và Louisiana. Các hướng dẫn phản ánh sự cân chỉnh lại chính sách di dân của Biden kể từ sau cách tiếp cận cứng rắn của cựu tổng thống Donald Trump. Chính sách của chính quyền Tổng Thống Joe Biden chỉ trục xuất di dân bị coi là gây nguy hiểm nhiều nhất cho an ninh công cộng hoặc di dân bị bắt ở biên giới.
Về luật chống khuyến khích nhập cư bất hợp pháp
Cũng trong ngày 23 tháng 6, TCPV ra phán quyết giữ nguyên một luật liên bang chống khuyến khích nhập cư bất hợp pháp. Luật này quy định một người khuyến khích nhập cư bất hợp pháp là phạm tội, không xâm phạm các biện pháp bảo vệ quyền tự do ngôn luận theo hiến pháp. Một tòa án cấp thấp hơn đã hủy bỏ luật này vì nhận thấy luật này quá rộng, có thể hình sự hóa quyền tự do ngôn luận được bảo vệ bởi Tu Chính Án Số 1 của Hiến Pháp Hoa Kỳ.
Những biện pháp bảo vệ các công ty Internet
Ngày 18 tháng 5, TCPV đã phán quyết giữ nguyên các biện pháp bảo vệ pháp lý dành cho các công ty Internet và truyền thông xã hội, từ chối dọn đường cho các nạn nhân bị các nhóm chiến binh tấn công kiện các công ty này theo luật chống khủng bố. Trong cả hai vụ kiện, gia đình của những nạn nhân bị giết bởi các tay súng Hồi Giáo ở nước ngoài đã đệ đơn kiện để buộc các công ty Internet phải chịu trách nhiệm pháp lý vì sự hiện diện của các nhóm chiến binh trên nền tảng của họ hoặc vì đã gợi ý nội dung mà các nhóm này đăng tải.
Việc nhận con nuôi người bản địa
Ngày 15 tháng 6, TCPV đã giữ nguyên các quy định liên bang đã tồn tại hàng thập niên, nhằm ưu tiên cho người bản địa trong việc nhận con nuôi trong các cơ sở chăm sóc trẻ em người bản địa. Tòa án nhận thấy rằng các nguyên đơn, bao gồm cả bang Texas, không có tư cách pháp lý để thách thức các phần của luật mà họ cho là phân biệt chủng tộc đối với những người không phải là người bản địa.
Liên đoàn lao động
Ngày 1 tháng 6, TCPV đã tạo điều kiện cho chủ lao động dễ dàng khởi kiện khi xảy ra các cuộc đình công khiến cho tài sản bị hư hại, phá hủy. Phán quyết này có lợi cho một công ty sản xuất bê tông ở Washington trong vụ kiện thách thức công đoàn đã đứng ra đại diện cho các tài xế xe tải của công ty sau khi họ tham gia cuộc đình công.
Thẩm quyền của cơ quan liên bang
Ngày 14 tháng 4, TCPV đã tạo điều kiện dễ dàng hơn để đệ đơn các vụ kiện thách thức quyền kiểm soát của các cơ quan liên bang. Các phán quyết có lợi cho Axon Enterprise Inc trong vụ kiện với Federal Trade Commission, và một kế toán viên Texas trong vụ kiện với Securities and Exchange Commission.
Các vụ truy tố tham nhũng
Ngày 11 tháng 5, TCPV đã hạn chế khả năng theo đuổi các vụ án tham nhũng của các công tố viên liên bang, lật ngược bản án trong vụ kiện Joseph Percoco, cựu phụ tá của cựu Thống đốc New York Andrew Cuomo, và cựu giám đốc điều hành công ty xây dựng Louis Ciminelli.
Luật cấm rình mò
Ngày 27 tháng 7, TCPV đã hủy bỏ bản án trong vụ kiện một người đàn ông ở Colorado đã gửi một loạt tin nhắn Facebook cho một nữ nhạc sĩ trong suốt 2 năm trời. Đây là một vụ kiện liên quan đến vấn đề quyền tự do ngôn luận theo Tu Chính Án Số 1 của Hiến pháp. Tòa án phán quyết rằng các công tố viên tiểu bang đã không chứng minh được người đàn ông này nhận thức được “bản chất đe dọa” trong các tin nhắn gửi đi. Như vậy, TCPV đồng ý rằng Tu Chính Án Số 1 chỉ định rõ rằng đưa ra các mối đe dọa trực tuyến là một hành vi bị cấm, nhưng yêu cầu công tố viên phải chứng minh được bị cáo đã có ý định coi thường rủi ro đáng kể trong việc gây tổn hại về tinh thần cho người khác.
Vụ kiện tác phẩm của Andy Warhol
Ngày 18 tháng 5, TCPV phán quyết Andy Warhol đã thua cuộc trong cuộc chiến bản quyền với nhiếp ảnh gia nổi tiếng Lynn Goldsmith. Phán quyết trong vụ kiện này cho rằng tác phẩm Orange Prince 1984 của Andy Warhol đã vi phạm quyền của nhiếp ảnh gia Lynn Goldsmith, vì tác phẩm được dự định sử dụng cho mục đích thương mại, do đó không thể được miễn trừ sử dụng hợp pháp.
Vấn đề đánh thuế tài sản
Ngày 25 tháng 5, TCPV đã ra phán quyến ngăn chính quyền tiểu bang và địa phương tịch thu và bán nhà của những người chưa đóng đủ thuế nhà đất, vì cho rằng hành vi này là vi hiến. Phán quyết này có lợi cho một cụ bà 94 tuổi trong vụ kiện với cơ quan thuế ở Minnesota.