Tại sao Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc bị cách chức?

  

Đảng CSVN ngày 17/01/2023 đã bãi nhiệm tất cả các chức vụ của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc vì “có trách nhiệm chính trị” trong vụ tham nhũng thuốc chích ngừa Covid-19 Việt Á và chuyến bay giải cứu công nhân Việt Nam ở nước ngoài tại Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao.

 

Ông Phúc sinh năm 1954 tại Quảng Nam, giữ chức Chủ tịch nước từ ngày 05/04/2021. Trước đó ông là Thủ tướng Chính phủ từ ngày 07/04/2016 đến ngày 05/04/2021.

 

Tin chính thức của Ban Chấp hành Trung ương ghi nhận ông Phúc đã có nhiều nỗ lực trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống dịch COVID-19, nhưng cũng nói: “Đồng chí chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu khi để nhiều cán bộ, trong đó có 2 đồng chí Phó Thủ tướng, 3 Bộ trưởng có vi phạm, khuyết điểm, gây hậu quả rất nghiêm trọng; 2 đồng chí Phó Thủ tướng đã xin thôi giữ các chức vụ, 2 Bộ trưởng và nhiều cán bộ bị xử lý hình sự. Nhận thức rõ trách nhiệm trước Đảng và Nhân dân, đồng chí đã có đơn xin thôi giữ các chức vụ được phân công, nghỉ công tác và nghỉ hưu.

 

Quyết định để ông Phúc nghỉ việc xảy ra 18 ngày sau khi Ban chấp hành Trung ương đảng biểu quyết cho hai Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam nghỉ việc mà không cho biết lý do.

Ông Minh, Ủy viên Bộ Chính trị, sinh năm 1959, là Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ. Ông Đam, sinh năm 1963, không giữ chức vụ rõ rệt, nhưng từng là Phó Trưởng ban Thường trực chỉ đạo phòng chống COVID-19 của Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý.

Hai ông từng được coi là “những ngôi sao sáng thân Tây phương của Việt Nam”. Riêng ông Minh từng là Bộ trưởng Ngoại giao hơn  9 năm (3/8/2011-7/4/2021. Cha của ông là cố Bộ trưởng ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch (tên khai sinh là Phạm Văn Cương). Cả hai cha con ông đều là những người “chống chính sách của Trung Cộng ở Biển Đông” khi đứng đầu Bộ Ngoại giao.

 

PHỨC TẠP HƠN

Như vậy, việc tìm người thay ông Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội đảng lần thứ XIV đầu năm 2026 sẽ có những khó khăn mới.  Trước đây, ông Nguyễn Xuân Phúc từng được coi là ứng viên sáng giá nhất để giữ chức Tổng Bí thư. Nay ông Phúc không còn nữa thì cơ hội sẽ về tay ông Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội, sinh năm 1957 ở Nghệ An. Kế đến là Thủ tướng Phạm Minh Chính, sinh năm 1958 tại Thanh Hóa. Ngoài ra dư luận cũng nhắc đến các ông Nguyễn Xuân Thắng, sinh ngày 18 tháng 2 năm 1957 tại Nghệ An. Ông Thắng là Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Người thứ ba được nhắc đến là ông Phan Đình Trạc (sinh năm 1958 tại Nghệ An), Trưởng ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Sau cùng là hai ông Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, sinh năm 1957 tại Hưng Yên, và Võ Văn Thưởng, Bí thư thường trực Trung ương đảng, sinh năm 1970 tại Hải Dương, nhưng lớn lên ở Vĩnh Long. Có tin nói ông Thưởng là con bà vợ kế của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt.

AI LÀM CHỦ TỊCH NƯỚC?

 

Nhưng trước hết, là việc chọn người giữ chức Chủ tịch nước thay ông Nguyễn Xuân Phúc. Theo thông lệ thì đương kim Phó Chủ tịch nước, bà Võ Thị Ánh Xuân sinh ngày 08 tháng 1 năm 1970 tại xã Thới Sơn, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang sẽ có nhiều cơ hội kế vị ông Phúc. Nhưng nếu ông Vương Đình Huệ được chọn thì chức danh Chủ tịch Quốc hội phải có người thay thế. Việc tranh chức Tổng Bí thư đảng, vì vậy, sẽ gay gắt hơn giữa các địa phương.

 

Kinh nghiệm cho thấy nếu Tổng Bí thư là người Bắc thì Chủ tịch Quốc hội hay Chủ tịch nước là người miền Nam, Thủ tướng sẽ là người miền Trung. Nhưng chưa bao giờ có Tổng Bí thư đảng là người miền Nam. Hai ông gốc miền Nam Nguyễn Minh Triết và Trương Tấn Sang từng giữ chức Chủ tịch nước.

ĐIỀU KIỆN CHỦ TỊCH NƯỚC

Theo Quy định 214-QĐ/TW ngày 02/01/2020 thì ứng viên Chủ tịch nước phải: “Bảo đảm đầy đủ các tiêu chuẩn chung của Uỷ viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng thời, cần có những phẩm chất, năng lực: Có uy tín cao, là trung tâm đoàn kết trong Trung ương, Bộ Chính trị, trong toàn Đảng và nhân dân. Có năng lực nổi trội, toàn diện trên các mặt công tác, nhất là lĩnh vực đối nội, đối ngoại, an ninh, quốc phòng; hiểu biết sâu, rộng về công tác tư pháp. Là trung tâm đoàn kết các lực lượng xã hội và các cộng đồng dân tộc trong, ngoài nước. Quyết liệt trong lãnh đạo, điều hành theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được phân công. Đã kinh qua và hoàn thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ bí thư tỉnh uỷ, thành uỷ hoặc trưởng ban, bộ, ngành Trung ương; tham gia Bộ Chính trị trọn một nhiệm kỳ trở lên; trường hợp đặc biệt do Ban Chấp hành Trung ương quyết định.”

VIỄN ẢNH MỜ MỊT

Vì vậy, tất  cả những diễn biến vừa kể xảy ra trước kỳ họp thứ 7 dự trù vào tháng 6/2023, giữa nhiệm kỳ của khóa đảng XIII để bỏ phiếu tín nhiệm các chức lãnh đạo chủ chốt trong đảng và chính phủ đã phát sinh nhiều lời đồn thổi kẻ lên người xuống khó kiểm chứng. Sau đó, tại kỳ họp thứ 8, Trung ương đảng sẽ bàn về các báo cáo Kinh tế, Chính trị và Xã hội của khóa XIII sẽ trình ra Đại hội đảng XIV, dự trù trong năm 2015,và Danh sách dự kiến cho Ban Chấp hành Trung ương đảng khóa XIV.

Trong khoảng thời gian này, trong nội bộ đảng sẽ diễn ra không khí “chạy hàng” sôi nổi, mặc dù Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tuyên bố quyết liệt chống “chạy chức, chạy quyền” để bảo đảm sự trong sạch và công khai trong sinh hoạt đảng.

 

– Phạm Trần

(01/023)