WASHINGTON – Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi đã khởi động sự nghiệp chính trị của mình với thái độ cứng rắn chống lại Trung Quốc – một nữ DB mới dám giương biểu ngữ ủng hộ dân chủ ở Quảng Trường Thiên An Môn, Bắc Kinh, trong chuyến thăm năm 1991 với các nhà lập pháp Hoa Kỳ khác, theo APnews đưa tin ngày Thứ Tư, 27 tháng 7 năm 2022.
Hơn 30 năm sau, quyết tâm đến thăm Đài Loan của bà đã tạo nên một dấu ấn ngoại giao mạnh mẽ. Nó cũng góp phần đẩy căng thẳng lên mức cao nhất ở Washington và Bắc Kinh khi các viên chức lo ngại rằng chuyến đi có thể được coi là hành động khiêu khích.
Khi Hoa Kỳ đang tìm cách cân bằng mối quan hệ với Trung Quốc, liệu Pelosi có dẫn đầu một chuyến đi tới Đài Loan hay không vẫn chưa rõ. Nhưng điều chắc chắn là quyết định của Pelosi sẽ là thời điểm xác định chính sách đối ngoại và nhân quyền đối với Hoa Kỳ và nhà lập pháp cấp cao nhất với nhiệm kỳ dài lãnh đạo Hạ viện.
Bà Pelosi từ chối tiết lộ bất kỳ tin tức mới nào về kế hoạch đến Đài Loan, nhắc lại rằng bà không nói về kế hoạch chuyến đi vì lý do an ninh. Michael McCaul, Lãnh đạo Đảng Cộng Hòa của Ủy Ban Đối Ngoại Hạ Viện, cho biết Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi đã mời một nhóm nhỏ các vị Nghị sĩ lưỡng đảng của Quốc Hội, bao gồm cả ông, đến Đài Loan cùng bà, lần đầu công khai xác nhận về chuyến thăm của bà Pelosi đến Đài Loan. Tuy nhiên, McCaul cho biết ông đã từ chối lời mời của bà Pelosi vì lịch trình cá nhân chồng chéo với chuyến thăm.
Chuyến đi được lên kế hoạch trong thời gian nghỉ của Quốc Hội vào tháng 8, nhưng ông McCaul không cung cấp ngày chính xác. Chính quyền Biden đã từ chối công khai cân nhắc về chuyến thăm, dù quân đội đang lên kế hoạch tăng cường lực lượng an ninh trong khu vực để bảo vệ bà trước bất kỳ phản ứng nào từ Trung Quốc. Trong khi các viên chức Hoa Kỳ cho biết họ không mấy lo sợ rằng Bắc Kinh sẽ tấn công máy bay của Pelosi, nhưng cũng nhận thức được rằng một hành động sai, sơ suất hoặc hiểu lầm có thể gây nguy hiểm cho sự an toàn của bà.
Tất cả diễn ra khi Tổng thống Joe Biden chuẩn bị có cuộc điện đàm với người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình lần đầu tiên sau bốn tháng, và chuyến đi của Pelosi sẽ là một vấn đề trong cuộc trò chuyện.
John Kirby, phát ngôn viên của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia cho biết: “Luôn có các vấn đề về an ninh,” nhưng từ chối nói chuyện trực tiếp về chuyến đi của bà.
Đây không chỉ là một chuyến thăm bình thường ở nước ngoài, chuyến đi của bà Pelosi sẽ biểu thị một chính sách đối ngoại xuyên suốt sự nghiệp lâu dài của bà tại Quốc Hội. Pelosi đã chỉ ra giá trị mà bà nhìn thấy trong chuyến thăm của mình khi dẫn đầu một phái đoàn các nhà lập pháp từ Hoa Kỳ. Bà nói: “Điều quan trọng là chúng tôi phải thể hiện sự ủng hộ đối với Đài Loan. Không ai trong chúng tôi nói rằng chúng tôi đến Đài Loan vì độc lập của họ. Điều đó là do Đài Loan quyết định.”
Pelosi thường xuyên có những cử chỉ thách thức Trung Quốc, bao gồm cả năm 2009 khi bà chuyển tận tay một bức thư cho Chủ tịch Hồ Cẩm Đào lúc bấy giờ, kêu gọi trả tự do cho các tù nhân chính trị.
Tại Quốc Hội, các nhà lập pháp của cả hai đảng đã cùng bàn bạc về chuyến đi Đài Loan của Pelosi. Các viên chức Ngũ Giác Đài đang chuẩn bị kế hoạch cho trường hợp bà Pelosi quyết định thực hiện chuyến thăm. Cụ thể, quân đội Hoa Kỳ sẽ gia tăng điều chuyển lực lượng và khí tài đến khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Các chiến đấu cơ, tàu chiến, thiết bị giám sát và các hệ thống quân sự khác có khả năng sẽ được sử dụng để tạo ra những lớp bảo vệ cho chuyến bay của bà Pelosi và trong thời gian bà ở Đài Loan.
Nếu chuyến thăm diễn ra, bà Pelosi sẽ trở thành viên chức cấp cao nhất của Hoa Kỳ đến Đài Loan từ năm 1997 và sẽ được tăng cường bảo vệ hơn mức thông thường.
Trong khi đó, Bắc Kinh đã nhiều lần đe dọa sẽ “có các biện pháp kiên quyết và mạnh mẽ” nếu bà Pelosi nhất quyết đến Đài Loan. Trung Quốc tuyên bố sẽ dùng mọi biện pháp để ngăn bà Pelosi đến hòn đảo. Các biện pháp có thể thông qua các phương tiện ngoại giao, kinh tế và thậm chí quân sự.
Bắc Kinh coi chuyến thăm của bà Pelosi là một động thái để “ủng hộ Đài Loan độc lập” và sẽ không “nhắm mắt làm ngơ.”
Đàm Khắc Phi, phát ngôn viên Bộ Quốc Phòng Trung Quốc cho biết: “Với tư cách nhà lãnh đạo số ba của chính quyền Hoa Kỳ, nếu bà Pelosi nhất quyết đến Đài Loan, điều đó chắc chắn sẽ tổn hại nghiêm trọng đến mối quan hệ Trung-Mỹ, cũng như quân đội hai nước. Căng thẳng ở eo biển Đài Loan cũng sẽ tiếp tục leo thang.”
Chuyên gia hải quân Lý Kiệt ở Bắc Kinh cũng cảnh báo nguy cơ xung đột vũ trang thực tế. Ông nói: “Kế hoạch thăm Đài Loan của bà Pelosi đang làm tăng nguy cơ xung đột quân sự giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ về vấn đề Đài Loan.”
Trong một diễn biến khác, một số nguồn tin cho biết vì chuyến thăm của bà Pelosi có thể trùng với ngày thành lập quân đội Trung Quốc (1 tháng 8). Bắc Kinh có thể sẽ tổ chức các cuộc tập trận gần Đài Loan vào thời điểm đó, triển khai nhiều tàu chiến và máy bay hơn.