Trong Tam Quốc Chí, khi giao trọng trách cho Quan Vân Trường trấn thủ Kinh Châu, Khổng Minh có hỏi ông tướng này như sau:
– Nếu Tào Tháo kéo quân tới đây, tướng quân làm sao?
– Tôi sẽ đánh nó.
– Còn Đông Ngô kéo quân tới đây thì tướng quân làm sao?
– Tôi sẽ choảng nó luôn.
Khổng Minh ngửa mặt than rằng, “Thế thì mất Kinh Châu rồi!” Sau đó Khổng Minh nhỏ nhẹ khuyên Quan Vân Trường phải nhẫn nhục và theo kế “Đông hòa Tôn Quyền, bắc cự Tào Tháo”. Quả nhiên Kinh Châu giữ yên một thời gian dài nhờ thế Ngô-Thục liên minh.
Vào thời kỳ Chiến Tranh Lạnh, Liên Bang Xô-Viết và Hoa Lục kết chặt thành một khối gây khốn đốn cho Hoa Kỳ và Đồng Minh. Dưới sự cố vấn của “con cáo già ngoại giao” Kissinger, Tổng Thống Nixon đã theo chính sách “Đông hòa Tôn Quyền, bắc cự Tào Tháo”, hòa dịu với Hoa Lục để chia rẽ khối cộng sản. Quả nhiên khối công sản suy yếu và đưa tới sự sụp đổ của Liên Bang Xô-Viết năm 1991.
Ngày nay, sau 30 năm tạm gọi là yên bình dưới “cây gây chỉ huy” của Mỹ, thế “Tam Quốc” lại tái xuất hiện do sự trỗi dậy quá mạnh của Trung Hoa và sự phục hồi của một nước Nga với quá khứ hùng mạnh, tranh giành ảnh hưởng với Mỹ tại Trung Đông vốn là khu vực “độc quyền của Mỹ”. Hiện nay Nga tạo ảnh hưởng lên Thổ Nhĩ Kỳ nằm trong NATO và là đồng minh lâu đời của Mỹ, liên kết với Ba Tư, nắm vững tình hình ở Syria và tạo ảnh hưởng không nhỏ lên vùng Đông Nam Á với sách lược “Hướng Đông” và một số nước ở Nam Mỹ.
Trước tình thế ngôi vị “võ lâm chí tôn” của mình có thể bị lung lay, Hoa Kỳ áp dụng sách lược của Quan Vân Trường, đối đầu với cả hai cường địch cùng lúc. Chiến lược để đối phó với Nga-Hoa là: Về mặt kinh tế, phối hợp với Âu Châu ban hành lệnh cấm vận nghiệt ngã lên hai quốc gia này. Về mặt quân sự, Tổng thống Biden đã cố gắng hàn gắn lại sự rạn nứt với NATO, thiết lập “Bộ Tứ Kim Cương” bao gồm Mỹ-Nhật-Ấn Độ-Úc và một NATO ở Phương Đông bao gồm Mỹ-Anh-Úc để đối phó với Trung Quốc. Còn đối với Moscow, dùng NATO để tiến dần về biên giới Nga qua mũi nhọn Ukraine. Đối với Hoa Lục, Hoa Kỳ dùng Đài Loan như một ngọn giáo đâm ngay vào cạnh sườn Trung Hoa khiến tình hình trở nên vô cùng căng thẳng và chiến tranh có nguy cơ nổ ra không biết lúc nào. Chiến lược ủng hộ Đài Loan độc lập có từ thời Donald Trump.
Theo tin tức tình báo và không ảnh ngày 26/11/2021, việc Nga tập trung gần 100,000 quân và chiến cụ gần biên giới Ukraine khiến Hoa Kỳ và Âu Châu lo ngại về một cuộc xâm lăng giống như Crimea năm 2014. Các nhà phân tích cho rằng nếu Nga có làm thế là vì không muốn mất Ukraine hoặc Ukraine gia nhập NATO.
Vào ngày 7/12/2021, trong cuộc đối thoại kéo dài hai tiếng đồng hồ qua hệ thống truyền hình, ông Biden đã cảnh báo ông Putin là Hoa Kỳ và đồng minh Âu Châu sẽ phản ứng rất mạnh nếu sự tập trung quân của Nga ở biên giới Ukraine nhằm mục đích xâm lăng. Sau đó khối G-7 nói rằng Âu Châu sẽ ban hành lệnh cấm vận về kinh tế và tài chính khủng khiếp nếu Nga tấn công Ukraine. Còn ông Putin nói rằng việc Ukraine liên minh với NATO là mối đe dọa về an ninh cho Nga và việc Ukraine gia nhập NATO hay cho NATO triển khai hỏa tiễn tại đây là điều không thể chấp nhận được. Vào ngày 15/12/2021, bộ ngoại giao Nga đã trao cho Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Karen Donfried bản đề nghị về bảo đảm an ninh cho Nga trong dịp Bà Donfried viếng thăm Moscow.
Để đối phó với cái mà Bắc Kinh gọi là “Những lời lẽ gây hấn (aggressive) của Mỹ và NATO”, vào ngày 15/12/2021, ông Putin và ông Tập Cân Bình đã có cuộc hội thoại qua màn hình. Trong dịp này ông Putin đã ca ngợi mối bang giao Nga-Hoa như là một mẫu mực (model). Còn ông Tập Cận Bình đã cáo buộc “Những thế lực quốc tế đã nhân danh dân chủ, nhân quyền gây rối với Nga và Trung Hoa và chà đạp thô bạo lên luật pháp quốc tế.”
Rõ ràng như ban ngày, hai cường quốc Nga-Hoa đã đâu lưng với nhau để đối phó với Mỹ. Và Mỹ đã theo sách lược đối đầu cùng lúc với hai đại cường. Với sức mạnh quân sự ưu việt và các liên minh quân sự hùng mạnh bao trùm khắp thế giới, Mỹ tin rằng có thể cùng lúc “Bắc cự Tào Tháo và đông choảng luôn Tôn Quyền” giống như học thuyết “Hai Cuộc Chiến” được đưa ra dưới thời ông Obama. Theo học thuyết này thì Mỹ sẽ một thắng và một hòa. Một thắng ở đây không biết Mỹ thắng ai? Có thể là thắngTrung Hoa. Và một hòa đây có thể là Nga. Hòa có nghĩa là hai bên cùng tổn thất.
Theo tôi nghĩ, với bầu không khí bài Hoa và bài Nga đang hừng hực ở nước Mỹ, ông Biden cũng chẳng còn lựa chọn nào khác ngoài con đường hiểm nguy. Bởi nếu hòa dịu với Nga hay Hoa Lục lập tức sẽ bị đối thủ gán ngay cho tội “hèn với giặc” và có thể bị kết tội phản quốc. Thế nhưng không phải tất cả đều nghĩ như vậy. Vào ngày 12/8/2021, Fox News đã đưa ra lời bình luận: “Khắp Âu Châu tin rằng sẽ là hành động khiêu khích và nguy hiểm nếu đưa Ukraine gia nhập liên minh quân sự Tây Phương (NATO) và việc nhận thêm một quốc gia đang chia rẽ và bất ổn sẽ đóng góp rất ít cho an ninh của Âu Châu và Tây Phương.”
Theo Fox News, điều này có nghĩa là Hoa Kỳ không nên vì Ukraine mà chấp nhận lao vào một cuộc chiến vô cùng hiểm nguy và có thể biến thành đại chiến hay chiến tranh nguyên tử.
Còn trong một bài bình luận đăng trên The Guardian ngày 5/10/2021, cựu Trung Tá Daniel L Davis đã từng phục vụ trong chiến dịch Bão Tố Sa Mạc năm 1991, cuộc chiến Iraq, năm 2009 và Afghanistan từ 2005-2011, nói rằng: “Hoa Kỳ phải né tránh cuộc chiến với Trung Quốc về Đài Loan với mọi giá phải trả” vì Hoa Kỳ không thể thắng và cuộc chiến tranh quy ước sẽ cuốn hút thành cuộc chiến nguyên tử. Trong trường hợp Hoa Lục tiến chiếm Đài Loan bằng vũ lực, Hoa Kỳ nên đứng ngoài và lãnh đạo một cuộc tẩy chay toàn cầu hầu bảo đảm an ninh cho Hoa Kỳ và cho thế hệ mai sau.
Theo tôi nghĩ, việc Ukraine gia nhập NATO cũng giống như Đài Loan đòi độc lập. Nếu Đài Loan độc lập, Bắc Kinh bằng mọi giá sẽ tấn công Đài Loan. Còn Ukraine gia nhập NATO thì bằng mọi giá Nga sẽ tấn công Ukraine rồi mọi chuyện tính sau. Thế sự muôn đời là: Các nước nhỏ thì không có “vòng đai an ninh” do đó các “ông kẹ” muốn đánh, muốn chiếm lúc nào cũng được. Thế nhưng các “ông kẹ” thì phải có “vòng đai an ninh” tức vùng trái độn để bảo đảm an ninh cho mình, giống như con sư tử hay con cọp nó phải có một lãnh thổ riêng. “Rừng nào cọp nấy”. Bất cứ con nào xâm phạm vào lãnh thổ của nó thì một là nó chết, hai là kẻ xâm nhập phải chết. Chưa biết bộ tham mưu của ông Biden và các chiến lược gia Hoa Kỳ tính sao trong những ngày tháng sắp tới. Xin chờ hồi sau phân giải.
– Đào Văn Bình
(California, 16/12/2021)