Phạm Gia Đại
Sáng ngày 24 tháng Tư năm 2018, Tòa Thượng Thẩm Landgericht tại Berlin, Cộng Hòa Liên Bang Đức, đã mở phiên đầu tiên xét xử vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh. Theo phía Đức, Trịnh Xuân Thanh đã bị bắt cóc đem về Việt Nam, bị đưa ra tòa án tại Hà Nội, bị kết án và tống giam. Tại Việt Nam, vụ án này coi như đã xong, nhưng với Cộng Hòa Liên Bang Đức, bây giờ mới chỉ là khởi đầu. Phiên tòa trong các ngày 24, 25 tháng 4, và 7, 8, 15, 17 tháng 5, còn kéo dài cho đến cuối tháng 8, và có thể kéo dài đến 4 tháng, sẽ xử các bị can liên hệ đến vụ bắt cóc. Địa điểm của các tòa án xử vụ này đã được công khai phổ biến cho công chúng và cơ quan truyền thông tham dự, nhưng phút cuối vẫn có thể thay đổi.
Đài truyền hình Đức RBB phát bản tin Tòa Thượng Thẩm Berlin bắt đầu xét xử nghi phạm mật vụ Việt Nam Nguyễn Hải Long. Theo AFP, Nguyễn Hải Long đã bị bắt tại Prague, Cộng Hòa Séc ngày 12 tháng 8 năm ngoái và được giải giao ngay về Đức. Theo cáo trạng ông Long chính là người đã thuê và lái chiếc xe đến một công viên ở thủ đô Berlin để đồng bọn thực hiện hành vi bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh trên lãnh thổ nước Đức hồi cuối tháng 7 năm 2017. Ông Long bị xét xử với hai tội danh: làm việc cho tình báo ngoại quốc, và hỗ trợ hành vi bắt cóc. Với hai tội này, ông Long có thể ngồi tù đến 20 năm.
Đài này cũng cho rằng, việc đưa nghi phạm mật vụ Việt Nam ra xét xử sẽ tác động rất mạnh đến quan hệ ngoại giao hai nước CHLB Đức – Việt Nam trong thời gian tới. Luật sư Stephan Bonell của nghi can Nguyễn Hải Long, khi trả lời phóng viên báo chí, đã bác bỏ tất cả cáo buộc, và đòi hỏi thân chủ của ông phải được trắng án. Ông còn lên tiếng nếu cần thiết có thể mời bà Thủ Tướng Đức Angela Merkel ra tòa để cho biết vì sao không thi hành việc dẫn độ mà phía VN yêu cầu. Với tư cách người bị hại, Trịnh Xuân Thanh đã được bào chữa bởi Bà Luật sư Petra Schlagenhauf đại diện tại phiên tòa.
Tường thuật tại chỗ ngay sau phiên tòa đầu tiên, Thoibao cho biết trong phiên tòa khai mạc sáng ngày 24 tháng 4, ông Lienhardt Weiß, đại diện của Viện Công Tố Liên Bang Đức đã đọc bản cáo trạng dầy 70 trang, nhưng ông Lienhardt Weiß chỉ đọc những phần liên quan đến bị cáo Nguyễn Hải Long. Điều này cho thấy Đức có đầy đủ các bằng chứng qua giấy tờ, băng video, và cả nhân chứng nữa về diễn tiến của vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, kể cả các cuộc điện đàm giữa Nguyễn Hải Long và Trung Tướng Đường Minh Hưng. AFP cho biết, Đường Minh Hưng đã có đến 100 cuộc điện đàm để chỉ huy việc bắt cóc. Và với các chứng cớ nêu trên, nghi can trong tổ chức bắt cóc Nguyễn Hải Long (đang ngồi tại tòa trong phòng riêng có kính chống đạn) có thể bị kết án lên đến 10 năm tù chỉ riêng vì tội họat động mật vụ cho tình báo ngoại quốc trên lãnh thổ Đức.
Nghi phạm mật vụ Nguyễn Hải Long chính là người đến khác sạn Sylter Hof để trả phòng và lấy hành lý cho Trung tướng Đường Minh Hưng. Còn ông Đào Quốc Oai, cậu của Nguyễn Hải Long, chính là người chở Trung Tướng Đường Minh Hưng từ Berlin về Praha bằng chiếc xe thể thao Porsche hạng sang ngay sau khi Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc. Đào Quốc Oai, sau đó bị động đã trốn về Hải Phòng, VN. Đào Quốc Oai và cũng như Trung Tướng Đường Minh Hưng (được cho là từ VN qua Đức để tổ chức vụ bắt cóc), đều có thể đã nhận được lệnh bắt giữ của Đức bất cứ lúc nào nếu hai can phạm này đặt chân đến Đức hay Châu u. Ngoài ra còn có Lê Anh Tú thuê xe từ Cộng Hòa Séc lái qua Đức, và Vũ Quang Dũng cũng qua Đức để tham gia vào vụ bắt cóc. Nhóm bắt cóc đã sử dụng nhiều đường hàng không từ VN qua Đức và trở về trong đó có hãng Hải Nam của China và Aeroflot của Nga. Nguồn tin từ Séc cho biết thêm, có lẽ phía Việt Nam đã chuyển từ 10 đến 20 triệu Euro để chi cho trả cho toàn bộ chiến dịch bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh cũng như các khoản phí khác. Hiện nay cảnh sát Séc đang truy tìm ông Đào Quốc Oai. Cảnh sát điều tra Đức cho biết, họ cũng đang có mối quan tâm đến nhân vật bí ẩn này và sẵn sàng làm rõ nếu ông Oai quay trở lại châu u.
Ngày 25 Tháng 4, phiên tòa thứ hai sẽ diễn ra tại Tòa Thượng Thẩm, và sẽ có các nhân chứng ra trước tòa khai báo về việc họ mục kích lúc Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc, trong đó có 1 người Pháp, 3 người Đức và 1 người Thổ Nhĩ Kỳ. Đặc biệt nhân chứng Thổ Nhĩ Kỳ này đã lái xe rượt theo chiếc xe bắt cóc, nhưng khi vào trung tâm thành phố vì đèn đỏ nên đã bị mất dấu. Điểm đáng chú ý là các nhân chứng không những chứng kiến, trông thấy mà còn lấy máy điện thoại Handy ra chụp cảnh bắt cóc Trịnh Xuân Thanh cùng với cô nhân tình Đỗ Thị Minh Phương lúc buổi sáng đi dạo trong công viên Tiergarten và chụp ảnh chiếc xe bắt cóc, kể cả biển số xe. Trả lời câu hỏi của phóng viên báo chí: “Tại sao mật vụ Việt Nam để lộ quá nhiều dấu vết như thế”, bà luật sư Schlagenhauf của Trịnh Xuân Thanh nói: "Mật vụ Việt Nam tin chắc rằng, không ai chú ý đến vụ bắt cóc này và sau đó cũng chẳng ai quan tâm đến nó làm gì. Nhưng phía Việt Nam đã nhầm lẫn lớn". Bà cũng cho biết cô Minh Phương, 26 tuổi tình nhân của Trịnh Xuân Thanh, cũng chỉ là một nạn nhân, và không là thành viên trong tổ chức bắt cóc.
Ngay trước phiên tòa xét xử nghi phạm mật vụ Việt Nam Nguyễn Hải Long diễn ra ở Berlin hôm 24.4.2018, nguồn tin từ Cộng Hòa Séc cho biết, “đã có từ 10 đến 20 triệu Euro được phía Việt Nam chuyển sang thông qua văn phòng MoneyGram của ông Nguyễn Hải Long trong khu chợ Sapa của người Việt tại Séc”.
Cho đến nay, nhà nước cộng sản VN vẫn bác bỏ cáo buộc bắt cóc trên lãnh thổ Đức, và khẳng định ông Trịnh Xuân Thanh đã về nước đầu thú, và ông Thanh hiện đang thụ án tù chung thân vì liên quan đến một số đại án tham nhũng. Theo RFA, Thủ tướng cộng sản Nguyễn Xuân Phúc đã mời Đại sứ Đức tại Việt Nam Christian Berger tới gặp hôm 3.4.2018 ở Hà Nội, cũng có thể vì vụ xử án này sắp diễn ra tại Đức.
Nhìn lại quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt- Đức, cộng sản Việt Nam trong tháng 8 và tháng 9, 2017 đã bị Chính phủ Đức trục xuất 2 cán bộ ngoại giao, đình chỉ quan hệ đối tác chiến lược và hủy bỏ Hiệp định miễn Visa cho hộ chiếu ngoại giao. Sau hơn 40 năm quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Đức đột nhiên trở nên căng thẳng chưa từng có từ vụ việc Việt Nam cho đặc nhiệm đột nhập lãnh thổ Đức, cùng Đại sứ quán nước này tại Berlin tổ chức bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ngay giữa ban ngày tại thủ đô nước Đức hôm 23.7.2017. Sau vụ bắt cóc giữa đường phố ban ngày và gần Dinh Thủ Tướng, Chính phủ Đức đã từng cân nhắc áp dụng thêm các biện pháp cứng rắn như trục xuất ông Đại sứ Đoàn Xuân Hưng, đình chỉ Bảo hiểm Hermes của Chính phủ Đức là bảo hiểm xuất khẩu cho các nhà đầu tư Đức- với số tiền là 847,4 triệu Euro, và đình chỉ Hiệp định Hàng không với Việt Nam. (Tin Tổng Hợp)