Thành Phố Westminster Chống Lại Đạo Luật “Tiểu Bang Trú Ẩn”: Góc Nhìn Từ Một Người Việt Tị Nạn

Buổi họp bỏ phiếu quyết định thành phố Westminster tham gia vào nhóm các thành phố thuộc Quận Cam chống lại đạo luật “Tiểu Bang Trú Ẩn” của California vào chiều tối ngày 11/04 là một sự kiện rất đặc biệt. Những ai đã đến tham dự buổi họp này sẽ có được kinh nghiệm về sự đụng độ giữa các nhóm tả khuynh-hữu khuynh, đã từng xảy ra vào năm ngoái ở các tiểu bang miền Đông, làm xáo trộn tình hình chính trị của nước Mỹ.
Ở một thành phố nhỏ tương đối hiền hòa, đa sắc tộc, là nơi có Little Saigon thủ đô của Người Việt tị nạn như Westminster, những gì đã xảy ra là hiếm thấy. Cảnh tượng hai phe biểu tình chống và ủng hộ “Tiểu Bang Trú Ẩn” la ó, công kích lẫn nhau xảy ra từ bên ngoài đến tận bên trong phòng họp. Có thể ghi nhận là sự đối đầu giữa hai màu đỏ - vàng. Màu đỏ của những chiếc mũ đỏ với dòng chữ “Make America Great Again”, và những chiếc khăn vàng quấn trên cổ, trên cánh tay của những người mang biểu ngữ “người tị nạn không phải là tội phạm”. Cũng có thể ghi nhận là sự đối đầu giữa trắng - vàng, khi đại đa số những người chống là người Mỹ trắng, còn đa số những người ủng hộ là người Việt da vàng. Cũng có thể là sự đối đầu giữa già –trẻ, khi nhiều người chống là những người lớn tuổi, còn nhiều người ủng hộ là giới học sinh, sinh viên gốc Việt. Có các em học sinh trung học gốc Việt tham gia biểu tình, lên phát biểu trong cuộc họp để ủng hộ việc bảo vệ di dân.
Cả hai phía đều đưa ra những luận điểm bảo vệ quan điểm của mình khá thuyết phục. Đó là nét đẹp của nền chính trị Hoa Kỳ, khi mà vấn đề nào cũng được nhìn từ nhiều góc cạnh. Ai cũng có điểm đúng, điểm sai, nên lắng nghe từ nhiều phía. Nước Mỹ hùng mạnh một phần cũng nhờ sự dân chủ, bình quyền này.
Thành phố Westminster đã bỏ phiếu chống lại đạo luật “tiểu bang trú ẩn”. Nhưng chuyện ai thắng, ai thua vẫn chưa ngã ngũ. Bởi vì quá trình kiện tụng giữa liên bang và tiểu bang chung quanh đạo luật này sẽ còn kéo dài. Chuyện thắng thua sẽ phải lên đến Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ giải quyết. Thành phố Westminster cũng sẽ không tham gia vụ kiện, vì sợ tốn chi phí của cư dân. Do đó, quyết định của thành phố chỉ mang tính “biểu tượng”. Trong quyết định mang tính “biểu tượng” đó, có hai nghị viên gốc Việt bỏ phiếu chống lại đạo luật.
Như đã nói trên, chuyện đúng sai của đạo luật này là một vấn đề phức tạp, đang còn tranh cãi giữa những nhà làm luật chuyên nghiệp trên toàn cõi Hoa Kỳ. Trong phạm vi của bài viết này, người viết chỉ thu gọn góc nhìn vấn đề của một người Việt tị nạn. Bởi vì người viết cũng là một di dân gốc Việt hợp pháp vào Hoa Kỳ.
Một luận điểm của hầu hết những người lên phát biểu chống lại đạo luật “Tiểu Bang Trú Ẩn”, đó là họ muốn mọi người tôn trọng luật pháp tại Hoa Kỳ. Tiểu bang chống lại liên bang là vi hiến. Thị trưởng Trí Tạ cũng nói thành phố Westminster phải được điều hành bằng luật pháp, chứ không thể bằng tình thương. Hoàn toàn đồng ý. Nhưng luật nào? Luật liên bang? Luật tiểu bang? Luật thành phố? Luật pháp Hoa Kỳ có một điểm đặc biệt, đó là mỗi thành phố, mỗi tiểu bang có luật riêng, chứ không chỉ có luật liên bang áp dụng cho toàn quốc. 100 năm sau ngày nội chiến Hoa Kỳ kết thúc, người da đen vẫn chưa được thực sự bình đẳng với người da trắng cũng bởi đặc điểm này. Cho dù người da đen đã có quyền hiến định, nhưng các tiểu bang Miền Nam đã đưa ra áp dụng những luật lệ riêng của mình, để tiếp tục phân biệt đối xử với người da đen, không cho họ quyền đi bầu, không cho họ được đi học chung trường với người da trắng. Đó là các loại luật như Equal but Seperate (bị tách riêng nhưng vẫn bình đẳng), Poll Taxes (phải đóng thuế mới được đi bầu), Literacy Tests (phải biết đọc biết viết mới được đi bầu), Grandfather Clause (thế hệ ông đi bầu mới được đi bầu)… Phải đến khi ông tổng thống Cộng Hòa Lyndon Johnson ký Đạo Luật Civil Rights Act vào năm 1964, người da đen mới được bình đẳng như ngày hôm nay.
Một thí dụ nữa về sự khác biệt giữa luật thành phố và liên bang, rất gần gũi với Người Việt Tị Nạn, đó chính là hình ảnh là Cờ Vàng vẫn tung bay ở các thành phố đông đảo người Việt sinh sống, trong đó có thành phố Westminster. Chính quyền CSVN sau nhiều cố gắng chống phá, đã đành bất lực nhìn là Cờ Vàng vẫn cứ tồn tại trên đất Mỹ. Đó là do mỗi thành phố ở Hoa Kỳ có luật lệ riêng, không nhất thiết phải theo liên bang. Ở những nơi chốn ngoại giao, cờ đỏ CSVN được phép xuất hiện. Nhưng ở những thành phố có đông cư dân người Việt sinh sống, lá cờ này làm người dân gốc Việt trong thành phố cảm thấy bất an, vì nó tượng trưng cho bạo lực, độc tài. Với lý do này, thành phố cho phép cư dân cộng đồng Người Việt Tị Nạn sử dụng lá cờ Vàng của mình, biểu tượng cho sự Tự Do. Thành phố có quyền làm như vậy, mà luật liên bang cũng không thể can thiệp.

Nói như vậy để thấy, lấy lý do “tôn trọng pháp luật” để không ủng hộ luật “Tiểu Bang Trú Ẩn” là không thuyết phục lắm.
Thị trưởng Trí Tạ kể lại kêu chuyện ông là một người di dân theo diện đoàn tụ. Chú (bác) của ông vượt biên, sau đó bảo lãnh gia đình ông sang định cư ở Hoa Kỳ, hoàn toàn hợp pháp. Do đó ông ủng hộ di dân hợp pháp, chứ không ủng hộ di dân bất hợp pháp. Trường hợp của ông là một thí dụ chính xác. Nhưng trường hợp của chú (bác) của ông, và những người vượt biên khác thì sao? Họ khởi điểm đều là di dân bất hợp pháp! Trở lại những năm tháng đau buồn của dân tộc Việt Nam bắt đầu từ cuối thập niên 1970s, khi mà hằng triệu người lũ lượt ra đi để trốn chạy thảm họa cộng sản. Chính quyền CSVN gọi họ là “những đứa con phản quốc”. Cộng đồng quốc tế chưa có quốc gia nào công nhận họ là “di dân hợp pháp” cả. Phải đến khi hàng trăm ngàn người Việt đến tạm cư tại các trại tị nạn Mã Lai, Nam Dương, Phi Luật Tân…, hằng trăm ngàn người khác bỏ mạng sống trên biển, thì quốc tế mới nhận ra đó là thảm họa nhân đạo! Từ đó, các hội nghị quốc tế mới nhóm họp, tìm cách giải quyết thảm họa này, bằng cách chia nhau ra để tiếp nhận người tị nạn, sau khi đã thanh lọc, xác định họ đủ qui chế tị nạn. Lúc đó, lấy qui định nào để các quốc gia Úc, Canada, Châu Âu… đón nhận những người Việt tị nạn? Chỉ là lòng nhân đạo! Riêng đối với Hoa Kỳ- quốc gia đồng minh đã bỏ rơi Miền Nam Việt Nam, gián tiếp tạo nên thảm họa- đã đón nhận nhiều người Việt hơn. Và Mỹ còn bắt đầu chương trình ODP (ra đi có trật tự), để ngăn cản người Việt đừng tìm cách bỏ nước ra đi bất hợp pháp. Hàng triệu người Việt thuộc các diện HO, bảo lãnh đoàn tụ… đã lần lượt sang Mỹ, trong đó có thị trưởng Trí Tạ.
Kể lại chuyện xưa, để thấy rằng những người Việt di dân bất hợp pháp đã làm nền tảng cho những người di dân hợp pháp sau này. Một trong những điểm khác nhau giữa “người Việt di dân bất hợp pháp” thời đó, và những người di dân Trung Nam Mỹ “bất hợp pháp” ngày nay, đó là người Việt không có biên giới chung với Hoa Kỳ và các quốc gia tiếp nhận khác. Vì vậy, người Việt đã phải trốn chạy sang các quốc gia láng giềng để tạm dung, và chờ đợi được qui chế tị nạn. Nếu vào thời điểm đó, Mã Lai, Nam Dương, Phi Luật Tân đều đồng loạt đuổi tất cả những thuyền nhân Việt Nam ra biển vì họ là “di dân bất hợp pháp”, thì không biết ngày nay cộng đồng người VIệt ở hải ngoại sẽ ra sao? Và thảm họa nhân đạo về người tị nạn Việt Nam sẽ còn khủng khiếp đến mức nào?
Hoa Kỳ, một quốc gia có chủ quyền lãnh thổ (như những người chống di dân đã đưa ra) có toàn quyền ngăn chận, hoặc hạn chế những di dân này. Điều này tùy theo hoàn cảnh quốc gia trong từng giai đoạn, tùy theo quan điểm của chính phủ cầm quyền… Nhưng chỉ đứng trên quan điểm một người Việt tị nạn, mà chống lại “người di dân bất hợp pháp” là không ổn. Có lẽ vì vậy, mà các bạn trẻ Việt Nam đã dùng biểu ngữ “người tị nạn không phải là tội phạm”, hay “không giấy tờ không phải là tội phạm”. Những người ủng hộ “Tiểu Bang Trú Ẩn” đã dùng từ “undocumented” thay cho từ “illegal” đối với những di dân bị cho là “bất hợp pháp”.
Nhắc đến các bạn trẻ sinh viên học sinh Việt Nam có mặt trong ngày hôm đó, một người lớn tham dự đã thốt lên lời cảm phục. Các em đã dũng cảm đối đầu với những người Mỹ trắng lớn tuổi có quan điểm khác biệt với mình. Có em học sinh trung học cũng mạnh dạn vào trong phòng họp nói lên chính kiến của mình. Nếu các em sinh sống ở một tiểu bang khác, một thành phố khác, nơi mà môi trường sống không đa sắc tộc, đa văn hóa như vùng Little Saigon, chưa chắc các em đã trưởng thành đến như vậy. Chỉ tiếc là các em đã không thành công ở thành phố Westminster lần này. Nhưng hành động của các em đã trở thành “biểu tượng” cho cộng đồng Người Việt Tị Nạn ở vùng Little Saigon. Và chưa chắc các em đã chịu dừng ở mức “biểu tượng”. Các em còn trẻ. Sau này, các em sẽ tham gia vào chính trường, sẽ đi bầu và ra ứng cử. Lúc đó, các em có thể tham gia vào việc gây ảnh hưởng đến luật pháp của thành phố, của tiểu bang California, của Hoa Kỳ.
Đã gần nửa khuya, rời thị sảnh Westminster. Đi ngang qua Tượng Đài Chiến Sĩ Việt Mỹ chỉ cách đó một góc đường. Thấy lá Cờ Vàng, “biểu tượng” của Người Việt Ti Nạn vẫn tung bay trên thành phố Westminster. Người viết bài này- một người di dân hợp pháp- chợt nhủ thầm, nếu có phải có một sự chọn lựa dù chỉ mang tính “biểu tượng”, thì đó sẽ là sự lựa chọn đứng về phía người di dân, cho dù là họ hợp pháp hay chưa hợp pháp. Bởi vì, đó chính là “căn cước tị nạn” của chính mình…

Dân Việt

• Cựu Phụ Tá TT Scaramucci:Trump Tệ Hơn Cả Kỳ Thị
• Mỹ Hứa Tái Thiết Ngôi Làng Bị Dội Bom Nhầm
• Quốc Tế Lần Đầu Công Nhận 1 Trung Tâm Kiểm Phẩm Vn
• Hoa Hồng Đà Lạt Khan Hiếm, Sốt Giá Trước Ngày 8/3