Buổi họp bỏ phiếu quyết định thành phố Westminster tham gia vào nhóm các thành phố thuộc Quận Cam chống lại đạo luật “Tiểu Bang Trú Ẩn” của California vào chiều tối ngày 11/04 là một sự kiện rất đặc biệt. Những ai đã đến tham dự buổi họp này sẽ có được kinh nghiệm về sự đụng độ giữa các nhóm tả khuynh-hữu khuynh, đã từng xảy ra vào năm ngoái ở các tiểu bang miền Đông, làm xáo trộn tình hình chính trị của nước Mỹ.
Ở một thành phố nhỏ tương đối hiền hòa, đa sắc tộc, là nơi có Little Saigon thủ đô của Người Việt tị nạn như Westminster, những gì đã xảy ra là hiếm thấy. Cảnh tượng hai phe biểu tình chống và ủng hộ “Tiểu Bang Trú Ẩn” la ó, công kích lẫn nhau xảy ra từ bên ngoài đến tận bên trong phòng họp. Có thể ghi nhận là sự đối đầu giữa hai màu đỏ - vàng. Màu đỏ của những chiếc mũ đỏ với dòng chữ “Make America Great Again”, và những chiếc khăn vàng quấn trên cổ, trên cánh tay của những người mang biểu ngữ “người tị nạn không phải là tội phạm”. Cũng có thể ghi nhận là sự đối đầu giữa trắng - vàng, khi đại đa số những người chống là người Mỹ trắng, còn đa số những người ủng hộ là người Việt da vàng. Cũng có thể là sự đối đầu giữa già –trẻ, khi nhiều người chống là những người lớn tuổi, còn nhiều người ủng hộ là giới học sinh, sinh viên gốc Việt. Có các em học sinh trung học gốc Việt tham gia biểu tình, lên phát biểu trong cuộc họp để ủng hộ việc bảo vệ di dân.
Cả hai phía đều đưa ra những luận điểm bảo vệ quan điểm của mình khá thuyết phục. Đó là nét đẹp của nền chính trị Hoa Kỳ, khi mà vấn đề nào cũng được nhìn từ nhiều góc cạnh. Ai cũng có điểm đúng, điểm sai, nên lắng nghe từ nhiều phía. Nước Mỹ hùng mạnh một phần cũng nhờ sự dân chủ, bình quyền này.
Thành phố Westminster đã bỏ phiếu chống lại đạo luật “tiểu bang trú ẩn”. Nhưng chuyện ai thắng, ai thua vẫn chưa ngã ngũ. Bởi vì quá trình kiện tụng giữa liên bang và tiểu bang chung quanh đạo luật này sẽ còn kéo dài. Chuyện thắng thua sẽ phải lên đến Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ giải quyết. Thành phố Westminster cũng sẽ không tham gia vụ kiện, vì sợ tốn chi phí của cư dân. Do đó, quyết định của thành phố chỉ mang tính “biểu tượng”. Trong quyết định mang tính “biểu tượng” đó, có hai nghị viên gốc Việt bỏ phiếu chống lại đạo luật.
Như đã nói trên, chuyện đúng sai của đạo luật này là một vấn đề phức tạp, đang còn tranh cãi giữa những nhà làm luật chuyên nghiệp trên toàn cõi Hoa Kỳ. Trong phạm vi của bài viết này, người viết chỉ thu gọn góc nhìn vấn đề của một người Việt tị nạn. Bởi vì người viết cũng là một di dân gốc Việt hợp pháp vào Hoa Kỳ.
Một luận điểm của hầu hết những người lên phát biểu chống lại đạo luật “Tiểu Bang Trú Ẩn”, đó là họ muốn mọi người tôn trọng luật pháp tại Hoa Kỳ. Tiểu bang chống lại liên bang là vi hiến. Thị trưởng Trí Tạ cũng nói thành phố Westminster phải được điều hành bằng luật pháp, chứ không thể bằng tình thương. Hoàn toàn đồng ý. Nhưng luật nào? Luật liên bang? Luật tiểu bang? Luật thành phố? Luật pháp Hoa Kỳ có một điểm đặc biệt, đó là mỗi thành phố, mỗi tiểu bang có luật riêng, chứ không chỉ có luật liên bang áp dụng cho toàn quốc. 100 năm sau ngày nội chiến Hoa Kỳ kết thúc, người da đen vẫn chưa được thực sự bình đẳng với người da trắng cũng bởi đặc điểm này. Cho dù người da đen đã có quyền hiến định, nhưng các tiểu bang Miền Nam đã đưa ra áp dụng những luật lệ riêng của mình, để tiếp tục phân biệt đối xử với người da đen, không cho họ quyền đi bầu, không cho họ được đi học chung trường với người da trắng. Đó là các loại luật như Equal but Seperate (bị tách riêng nhưng vẫn bình đẳng), Poll Taxes (phải đóng thuế mới được đi bầu), Literacy Tests (phải biết đọc biết viết mới được đi bầu), Grandfather Clause (thế hệ ông đi bầu mới được đi bầu)… Phải đến khi ông tổng thống Cộng Hòa Lyndon Johnson ký Đạo Luật Civil Rights Act vào năm 1964, người da đen mới được bình đẳng như ngày hôm nay.
Một thí dụ nữa về sự khác biệt giữa luật thành phố và liên bang, rất gần gũi với Người Việt Tị Nạn, đó chính là hình ảnh là Cờ Vàng vẫn tung bay ở các thành phố đông đảo người Việt sinh sống, trong đó có thành phố Westminster. Chính quyền CSVN sau nhiều cố gắng chống phá, đã đành bất lực nhìn là Cờ Vàng vẫn cứ tồn tại trên đất Mỹ. Đó là do mỗi thành phố ở Hoa Kỳ có luật lệ riêng, không nhất thiết phải theo liên bang. Ở những nơi chốn ngoại giao, cờ đỏ CSVN được phép xuất hiện. Nhưng ở những thành phố có đông cư dân người Việt sinh sống, lá cờ này làm người dân gốc Việt trong thành phố cảm thấy bất an, vì nó tượng trưng cho bạo lực, độc tài. Với lý do này, thành phố cho phép cư dân cộng đồng Người Việt Tị Nạn sử dụng lá cờ Vàng của mình, biểu tượng cho sự Tự Do. Thành phố có quyền làm như vậy, mà luật liên bang cũng không thể can thiệp.
Dân Việt