Hôm nay,  

Con Đường Tơ Lụa Mới

5/20/201500:00:00(View: 6271)

Những mục tiêu ngầm của Trung Quốc

Kinh tế không là động lực duy nhất của dự án xây dựng Con đường tơ lụa trên biển thế kỷ XXI của Trung Quốc. Bắc Kinh muốn ngăn chận ảnh hưởng của Hoa Kỳ tại châu Á, để trở thành trung tâm của một thị trường với khoảng ba tỷ dân bao phủ lên các vùng từ Đông Nam Á đến Ấn Độ, sang cả Trung Á và Châu Phi. «Chơi» với Trung Quốc được lợi những gì và trước mắt Bắc Kinh đang dùng những lá bài nào để chiêu dụ các quốc gia từ Á sang u tham gia vào dự án này?

RFI: Công du Kazachstan vào tháng 9/2013, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đề nghị thành lập một «vành đai của con đường tơ lụa», nối liền Châu u, Trung Quốc với Trung Á. Đây sẽ là một thị trường với hơn ba tỷ dân. Một tháng sau đó, tại Indonesia, lãnh đạo Bắc Kinh một lần nữa đã trở lại với ý tưởng lập «Con đường tơ lụa trên biển của thế kỷ XXI».

Vào đầu tháng 11/2014 Trung Quốc tổ chức Hội trợ triển lãm quốc tế con đường tơ lụa trên biển thế kỷ XXI tại thành phố Đông Quản, tỉnh Quảng Đông và đã được 42 quốc gia hưởng ứng. 25 nước trong số đó trực tiếp liên quan đến dự án đã được ông Tập Cận Bình đề xướng. Cùng lúc, tại Thượng đỉnh của Diễn đàn Kinh tế Á châu Thái Bình Dương APEC- Bắc Kinh, Chủ tịch Tập Cận Bình thông báo đầu tư 40 tỷ đô la để làm sống lại con đường giao thương nổi tiếng trong lịch sử, nối liên Á- u. Bắc Kinh cũng thông báo là đã có 25 quốc gia muốn tham gia trực tiếp vào dự án này.

Bắc Kinh không chỉ bỏ ra 40 tỷ đô la để làm sống lại con đường giao thương huyền thoại đó. Cũng chính Trung Quốc đã có sáng kiến cùng với bốn nền kinh tế đang trỗi dậy khác là Brazil, Nga, Ấn Độ và Nam Phi thành lập Ngân hàng phát triển BRICS với số vốn ban đầu là 100 tỷ đô la, mà trong trong đó 41 tỷ là do Bắc Kinh bỏ ra. Gần đây hơn là dự án thành lập Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng Á Châu, AIIB cũng với 100 tỷ đô la vốn.

Ngược dòng thời gian, Con đường tơ lụa trên đất liền đã từng bước hình thành vào quãng 140 năm trước Công Nguyên, dưới thời Hán Vũ Đế. Đó là tuyến đường nối liền thành phố Tây An, Trung Quốc với Antioche của Thổ Nhĩ Kỳ, gần biên giới với Syria, xuyên ngang qua Trung Á và Iran. Thế còn, Con đường tơ lụa trên biển, thì lại xuất phát từ Quảng Châu, hướng về các nước Đông Nam Á và kéo dài sang đến bờ đông Châu Phi.

Nhưng rồi, chính sách khép kín của triều đại nhà Minh - thế kỷ thứ XV- sự hình thành của Đế chế Ottoman sau khi thành Byzance thất thủ năm 1453, những trục lộ giao thông hàng hải được khai mở vào thế kỷ XVI từng bước đẩy con đường tơ lụa có từ hơn 1.500 năm vào quên lãng.

Mãi đến đầu năm 2011 dự án nối liền tuyến đường xe lửa giữa Trung Quốc với Châu u mới khơi lại ý tưởng của một con đường giao thương Âu Á mới, bao gồm cả một tuyến đường trên bộ và trên biển. Tuy nhiên theo các nhà quan sát, «Con đường tơ lụa mới» thực ra đã nhen nhúm hình thành từ trước đó ít nhất 20 năm, do khối lượng dầu hỏa trung chuyển từ Trung Đông sang Trung Quốc ngày càng lớn và Trung Quốc thì từ những năm 1990 đã trở thành «cơ xưởng sản xuất của thế giới», và rồi hàng hóa của Trung Quốc đã tràn ngập địa cầu.

Từ năm 2013, dự án con đường tơ lụa mới của Trung Quốc đã từng bước được hình thành với mục tiêu không hề che giấu của Bắc Kinh là nâng tổng trao đổi mậu dịch của các bên liên quan đang từ 400 tỷ đô la năm 2012 lên thành 1.000 tỷ vào năm 2020.

Nhằm đạt được mục tiêu đó, Bắc Kinh không để lãng phí thời gian. Trung Quốc đã bắt tay vào việc xây dựng đường cao tốc 213 cây số, nối liền thành phố Kashgar –Tân Cương với Erkeshtam của xứ Kirghizistan. Tổng chi phí dự án lên tới 630 triệu đô la. Con đường cao tốc này sau đó sẽ mở rộng và tiếp sang Ouzbekistan, Tadjikistan, Turkmenistan, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ. Song song với dự án đường cao tốc đó, Trung Quốc còn phát triển hai đề án khác, cũng để mở cửa cho Trung Quốc đến gần với Châu Âu. Dự án thứ nhất xuyên ngang Kazakhstan và Nga, trong khi lộ trình thứ nhì dự trù hướng tới Kazakhstan nhưng xuyên qua lòng Biển Caspi.

Quay lại với khu vực Đông Nam Á, một nhà báo Malaysia làm việc tại Bắc Kinh, nhận định, Malaysia có tới 40% dân số là người Hoa, có tranh chấp lãnh thổ trên biển với Trung Quốc, nhưng Malaysia cần xuất khẩu sang Trung Quốc và mua hàng hóa của nước này, cho nên, Kuala Lumpour đã đặc biệt tỏ ra kín tiếng trên hồ sơ Biển Đông.

Singapore, cũng là nơi có tới 65% dân cư là người Hoa, cho nên từ rất nhiều năm qua, đảng cầm quyền đã luôn «khéo léo đi dây trong quan hệ với Trung Quốc và Hoa Kỳ». Nhiều quốc gia trong vùng Đông Nam Á thì đã ký các hiệp định quan hệ đối tác với Bắc Kinh.

Công du Pakistan vào hạ tuần tháng 4/2015, ông Tập Cận Bình đã hứa hẹn 46 tỷ đô la đầu tư vào quốc gia Nam Á này.


Trả lời ban Việt ngữ, chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa tại Hoa Kỳ trước hết trở lại với ý tưởng về một con đường tơ lụa mới đã được Chủ tịch Trung Quốc đề cập tới lần đầu tiên cách nay hai năm.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Ông Tập Cận Bình loan báo từ Thượng đỉnh APEC vào cuối năm 2013 và từ đó cứ vài ba tháng Bắc Kinh lại cung cấp thêm chi tiết về “Con Đường Tơ Lụa Mới”.

Trước hết, nó gồm có khái niệm “Nhất Đới - Nhất Lộ”. Đới là vành đai, ở đây là đường lộ vận từ các tỉnh miền Tây Trung Quốc qua Trung Á, Nam Á, tới Tây Á, Trung Đông và Âu Châu. Còn Lộ ở đây là đường thủy vận, từ các hải cảng Trung Quốc đến Nam Dương quần đảo qua Ấn Độ Dương tới Hồng hải và Trung Đông.

Thứ hai, nó giải quyết một yêu cầu sinh tử cho Bắc Kinh là phát triển hạ tầng cơ sở cho các tỉnh bị khóa trong lục địa của Trung Quốc và không có đường thông thương ra ngoài nên là khu vực lạc hậu nhất. Các tỉnh đó là Tân Cương, Thanh Hải, Cam Túc, Ninh Hạ, Thiểm Tây, Tứ Xuyên, Vân Nam và Quảng Tây cùng thành phố Trùng Khánh có hơn 30 triệu dân. Bắc Kinh trù tính bỏ ra khoảng 100 tỷ đô la cho hơn 50 dự án sẽ thực hiện ở khu vực nội địa này và sẽ nối kết với Con đường Tơ lụa trên đất liền và ở ngoài biển.

Vì họ vừa quảng cáo vừa tính tiền nên thế giới lúng túng không hiểu là kế hoạch Tơ Lụa này trị giá bao nhiêu tiền và nhắm vào những gì. Chúng ta nên nhìn thấy ba chuyện mà Trung Quốc đang tính toán. Một là khai thông khu vực lạc hậu bên trong, hai là mở đường qua Tây Vực và Trung Á để tiến tới Trung Đông và u Châu, ba là phát triển mạng lưới hàng hải từ quần đảo Nam Dương – Indonesia - qua Thái bình dương, Ấn Độ dương và vào tới Hồng hải, xuống tới Đông Phi.

RFI: Một cách cụ thể, Trung Quốc dự kiến chi ra bao nhiêu tiền cho dự án Con đường tơ lụa mới đó, và đã thuyết phục được những ai rồi?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Chúng ta cần phân biệt ba bốn chuyện thì mới hiểu ra sự thể. Bắc Kinh nói đến 40 tỷ cho Con đường Tơ lụa, thật ra trù tính nhiều hơn vậy.

Trước hết là khoảng 100 tỷ đô la cho hơn 50 dự án bên trong lãnh thổ Trung Quốc để giải quyết nạn thất quân bình nội bộ của họ. Bên ngoài lãnh thổ thì có ít ra một chục dự án công tư hỗn hợp và liên doanh giữa song phương hay đa phương với 11 quốc gia khác. Các dự án này gồm có bốn hải cảng, ba thiết lộ, hai ống dẫn khí và một xa lộ, đều là dự án có tính chất chiến lược về kinh tế lẫn an ninh.

Cho các dự an quy mô này, Bắc Kinh đã dự chi ngân sách trị giá hơn 240 tỷ đô la của mình trong những năm sắp tới, chưa kể 100 tỷ của Tân ngân hàng Phát triển BRICS và 100 tỷ của Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng Á châu AIIB đang được thành lập với sự tham gia của 57 quốc gia.

RFI: Đâu là những mục tiêu ngầm của Bắc Kinh?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Có bốn mục tiêu chính thức được Tập Cận Bình nói ra, rồi khóa họp mới đây của Quốc hội Bắc Kinh xác nhận. Đó là

1. Tự do chuyển dịch tài hóa và cải thiện việc sung dụng tài nguyên

2. Phối hợp và hội nhập chính sách kinh tế với các nước

3. Tăng cường mạng lưới kết nối Âu-Á-Phi và các mặt biển phụ cận

4. Khai thác tiềm năng của thị trường, khuyến khích đầu tư và tạo ra việc làm

Chính thức thì Bắc Kinh muốn chiêu dụ các nước Á châu cùng tham gia thực hiện các dự án này vì quyền lợi và nhu cầu xây dựng của Á châu, được ước tính khoảng một ngàn tỷ đô la một năm.

Còn mục tiêu thật của họ là mở rộng ảnh hưởng của đồng bạc Trung Quốc trong luồng giao dịch và đầu tư với các nước Châu Á. Sâu xa hơn vậy là mục tiêu tăng cường sức mạnh kinh tế với các nước đối tác. Thứ ba là dùng quyền lợi kinh tế mua chuộc các nước để hợp thức hóa sự xuất hiện của Trung Quốc như một cường quốc hải dương, trong đó có cả việc hợp thức hóa hành vi chiếm đóng của Trung Quốc ngoài Đông Hải. Và sau cùng là mục tiêu đẩy lui ảnh hưởng của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc, Ấn Độ.

RFI: Tính cách khả thi của kế hoạch «Con đường tơ lụa thế kỷ XXI»?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Xưa nay Bắc Kinh làm các dự án hạ tầng đều «lỗ chỏng gọng». Lý do bên trong vì các chính quyền địa phương vay tiền làm ẩu. Với bên ngoài thì lý do là các doanh nghiệp Trung Quốc thường làm bậy, có tiêu chuẩn an toàn thấp và rủi ro tín dụng cao, nên 90% là mất tiền.

Người ta tính ra là từ 2005 đến 2014 đã có ít ra 130 dự án thất bại, mất cỡ 200 tỷ đô la, bằng một phần ba của tổng số đầu tư ra ngoài. Cũng vì vậy, Bắc Kinh cần sự góp sức của các xứ khác để chia sẻ rủi ro và nâng cao khả năng quản lý dự án. Nhưng rủi ro vẫn còn vì khi có nhà nước là lại có nạn “ỷ thế làm liều”, thuật ngữ bảo hiểm và kinh tế gọi là “moral hazard”.

Và thật ra nhiều quốc gia khác cũng e ngại âm mưu bành trướng của Bắc Kinh nên chưa chắc là họ đã mua dải lụa của Trung Quốc để tự thắt cổ sau này!

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Những người đấu tranh cho quyền hợp pháp của di dân có trong Tu chính án thứ Tư và thứ Năm của Hiến Pháp, vui mừng gọi phán quyết của chánh án liên bang hôm thứ Sáu 11/7 là “chiến thắng.” Chánh án Maame E. Frimpong ra phán quyết các cảnh sát di trú ở Nam California phải tạm dừng việc bắt giữ, tra hỏi di dân chỉ dựa vào chủng tộc hoặc ngôn ngữ Tây Ban Nha. Nhưng Jaime Alanís Garcia, 57 tuổi, người làm việc ở nông trại Glass House Farms, quận Ventura 10 năm, đã không có cơ hội vui với chiến thắng tạm thời này. Với ông, và gia đình ông, tất cả đã quá muộn. ICE đã thực hiện cuộc đột kích quy mô lớn ở nông trại Glass House Farms gần Camarillo, quận Ventura hôm thứ Năm 10/7. Đoạn video ghi lại cảnh những chiếc xe bọc thép có chữ Police rượt đuổi theo nhóm nông dân tháo chạy hoảng loạn. Càng chạy, xe càng lao tới, bất kể có người đang cố bám vào đầu xe để chặn bánh xe lăn. Súng hơi, đạn cay mù mịt trên cánh đồng từng rất yên ả với những cây cà chua, dưa leo, và cây cannabis có giấy phép.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đe dọa áp đặt mức thuế cao hơn nữa đối với hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU), đặc biệt là dược phẩm. Thông qua các vòng đàm phán mới, EU hiện đang nỗ lực tìm cách ngăn chặn nguy cơ này. Tuy nhiên, triển vọng đạt được thỏa thuận vẫn rất mong manh, trong khi mức thiệt hại kinh tế dự kiến đối với EU có thể lên đến khoảng 750 tỷ đô la, một con số khổng lồ.
Rạng sáng thứ Bảy, tại Rafah, một em bé 12 tuổi – chưa xác định tên – bị bắn chết ngay tại chỗ hôm 12 tháng 7, khi em đang cố len lỏi tiến lên rào sắt để nhận phần lương thực cho gia đình. Cùng hôm đó, hơn ba mươi người khác gục xuống giữa bụi cát và khói đạn, trong lúc chen chúc tại điểm phát thực phẩm của một tổ chức mang tên Gaza Humanitarian Foundation (GHF).Trước đó, tại trại Nuseirat, sáu trẻ em – có em chỉ độ sáu tuổi – trúng pháo kích thiệt mạng khi đang hứng nước vào ca. Trong tay các em không có đá, không có súng… chỉ có chiếc bình nhựa, vài mẩu bánh mì chưa kịp đem về nhà. Giữa cảnh Gaza bị phong toả hoàn toàn, dân chúng đói khát, bệnh tật, kiệt sức… thì chính phủ Hoa Kỳ chọn rót ba mươi triệu Mỹ kim cho GHF – một tổ chức tư nhân, lập ra vội vã, không kinh nghiệm, không kế hoạch, không kiểm toán, không ai giám sát.
Có một câu hỏi đã ám ảnh tôi suốt gần mười năm: Làm sao mà một nửa nước Mỹ nhìn Donald Trump mà không thấy ông ta đáng ghê tởm về mặt đạo đức? Một người luôn nói dối, gian lận, phản bội, tàn nhẫn và tham nhũng một cách công khai như vậy mà hơn 70 triệu người vẫn chấp nhận ông ta, thậm chí còn ngưỡng mộ. Việc gì đã khiến cả một xã hội trở nên chai lì về mặt đạo đức như vậy? Để tôi kể cho bạn nghe một câu chuyện. Câu chuyện này, phần lớn dựa trên tư tưởng của nhà triết gia đạo đức Alasdair MacIntyre, một người mới qua đời vào tháng Năm vừa rồi, thọ 94 tuổi. Ông là một trong những nhà trí thức lớn hiếm hoi dám đào tận gốc sự suy đồi đạo lý của thế giới Tây phương, và của nước Mỹ hiện nay.
Donald Trump không giống như các vị tổng thống tiền nhiệm. Ông từng úp mở chuyện tái tranh cử nhiệm kỳ thứ ba, khiến không ít đối thủ phải giật mình. Nhưng trước mắt, Trump đang phải đối mặt với một quy luật lịch sử đã từng làm khó các vị Tổng thống khác: lời nguyền nhiệm kỳ hai. Từ trước đến nay, có đến 21 Tổng thống Mỹ bước vào nhiệm kỳ hai, nhưng không một ai đạt được thành tựu tương đương như giai đoạn đầu tiên. Thành tích nhiệm kỳ hai thường tụt dốc – từ thiếu sức sống, mờ nhạt cho đến những giai đoạn đầy biến động hoặc thậm chí thảm khốc. Người dân không còn hài lòng, tổng thống bắt đầu mệt mỏi, và không còn hướng đi rõ ràng cho tương lai.
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.