Hôm 29-11-2013, Bà Farida Shaheed, Báo Cáo Viên Đặc Biệt LHQ về Quyền Văn Hoá,
đã mở cuộc họp báo để công bố các nhận xét tổng quát về chuyến thị sát kéo dài
12 ngày ở Việt Nam.
“Cốt yếu là”, bà nhấn mạnh, “Việt Nam cần cân nhắc mở rộng không gian cho người
dân đưa ra quan điểm của họ và đảm bảo rằng người dân có thể đóng góp tri thức
của mình, bao gồm tri thức truyền thống, vào sự phát triển của đất nước”.
Bà Shaheed đã nhắc đến Giáo Xứ Cồn Dầu một cách cụ thể:
“Tôi cũng quan ngại trước những trường hợp đời sống và văn hóa của cộng đồng địa
phương hoặc cộng đồng thiểu số đã bị các chương trình phát triển phá vỡ hoàn
toàn. Ví dụ, tôi được biết rằng người dân ở giáo phận Cồn Dầu ở Đà Nẵng đã và vẫn
đang tiếp tục bị cưỡng chế khỏi mảnh đất họ đã sống lâu đời để dọn đường cho một
dự án nhà ở tư nhân lớn. Tôi hy vọng rằng chính phủ sẽ kịp thời can thiệp để giải
quyết trường hợp cụ thể này. Nhìn chung hơn, tôi khuyến nghị Chính phủ đảm bảo
việc công nhận sở hữu tập thể đối với đất đai cho những cộng đồng có ước muốn
giữ và phát triển nếp sống truyền thống của họ, thường là dựa vào nông nghiệp,
vào rừng, chăn nuôi hay đánh cá.”
Bà Shaheed cũng bày tỏ mối quan tâm về chính sách của nhà nước đối với các dân
tộc thiểu số Tây Nguyên:
“Một ví dụ khác là về Cồng chiêng. Nhiều cộng đồng ở khu vực miền Trung và Tây
Nguyên vẫn đang chơi Cồng chiêng và đã được UNESCO công nhận là di sản văn hoá
phi vật thể. Cồng chiêng được coi là một nhạc cụ linh thiêng và quý giá, chỉ được
đem ra chơi vào những dịp đặc biệt. Tuy nhiên ngày nay Cồng chiêng còn được đem
ra biểu diễn theo yêu cầu của khách du lịch ở một số nơi, và rõ ràng điều này
đã làm mất đi tầm quan trọng văn hoá ban đầu của sinh hoạt này.”
Bà Shaheed cũng nêu lên quan ngại về điều 88 trong Bộ Luật Hình:
“Trong các cuộc thảo luận của tôi với chính quyền, ví dụ, tôi đã nêu ra những
trường hợp bị kết tội theo điều 88 Bộ luật Hình sự do tiến hành tuyên truyền chống
lại Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.”
Từ nhiều tháng trước chuyến đi Việt Nam của Bà Shaheed, BPSOS đã phối hợp với
nhiều nhóm ở hải ngoại và trong nước để soạn các tài liệu về vi phạm quyền văn
hoá đối với các dân tộc bản địa Khmer Krom, Tây Nguyên, Chăm, và Hmông; đối với
các tôn giáo như Cao Đài và Phật Giáo Hoà Hảo; và đặc biệt là đối với Giáo Xứ Cồn
Dầu. Các tài liệu này đã được nộp cho Bà Shaheed trước ngày bà ta lên đường đến
Việt Nam.
Ngày 8 tháng 11 BPSOS đã tổ chức buổi gặp gỡ giữa một thành viên của phái đoàn
của Bà Shaheed với những nhà tranh đấu thuộc nhiều thành phần khác nhau đang
lánh nạn ở Thái Lan.
Buổi họp báo của Bà Shaheed bắt đầu lúc 10 giờ sáng và tổ chức ở văn phòng Chương
Trình Phát Triển LHQ, 29 Phan Bội Châu, Hà Nội. (Nguồn:
http://machsong.org/)