Vào ngày 12/5, cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an tiến hành khởi tố và bắt tạm giam nhà báo Nguyễn Việt Chiến (Báo Thanh Niên), và nhà báo Nguyễn Văn Hải (Báo Tuổi Trẻ) về tội "lợi dụng chức vụ và quyền hạn trong khi thi hành công vụ" (điều 281 Bộ Luật Hình sự) trong việc đưa tin bài về vụ tham nhũng tại Ban quản lý các dự án 18 (PMU18).
Trước khi bị đưa đến nơi tạm giam, nhà báo Nguyễn Việt Chiến vẫn khẳng khái: "Tôi không có tội gì, tôi chỉ có tội duy nhất là tội tích cực chống tham nhũng." Báo Thanh Niên tuyên bố là: "... hoàn toàn ủng hộ và sẽ đứng bên cạnh nhà báo Nguyễn Việt Chiến trong cuộc đấu tranh này."
Theo báo Tuổi Trẻ: "Quyết định khởi tố bị can cho rằng hai nhà báo Nguyễn Văn Hải và Nguyễn Việt Chiến đã đưa những thông tin sai sự thật về vụ án Bùi Quang Hưng và Bùi Tiến Dũng cùng đồng bọn phạm tội tổ chức đánh bạc và đánh bạc; vụ án Cố ý làm trái qui định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, đưa nhận hối lộ, tham ô tài sản tại Ban Quản lý dự án 18."
Cũng theo tờ báo này: "... từ tháng 5-2007, khi quá trình điều tra các vụ án tiêu cực liên quan đến PMU18 do Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội (C14, Bộ Công an) thụ lý bước vào giai đoạn kết thúc, hàng chục phóng viên của các báo từ Trung ương đến địa phương đã bị mời lên cơ quan An ninh điều tra để trả lời câu hỏi về việc lấy thông tin từ đâu, kiểm chứng như thế nào đối với các thông tin mà cơ quan chức năng cho rằng sai sự thật."
Cũng như hơn năm trăm tờ báo khác, báo Thanh Niên và Tuổi Trẻ hoạt động từ sự chỉ đạo và quản lý trực tiếp bởi nhà nước. Khi xảy ra vụ PMU18 vào tháng 1/2006, các phóng viên đã không thể tự đặt điều để tố giác tham nhũng, mà chỉ khai thác thông tin khi các cơ quan chức năng đã chính thức khởi tố. Cùng thời gian đó, vấn đề PMU18 đã được nhiều giới chức lãnh đạo trong bộ máy nhà nước chính thức lên tiếng khích lệ và biểu hiện đồng tình. Do đó, sự kiện các nhà báo Việt Nam mạnh dạn đưa tin là hợp lý và hợp pháp. Trên thế giới ngày nay, không nước nào có luật pháp qui định rằng các thông tin báo chí phải hoàn toàn chính xác và trung thực mới được đưa lên mặt báo. Qui ước phổ thông là nếu báo chí đưa tin sai sót thì phải chính thức đính chính và xin lỗi. Còn việc điều tra xem tính trung thực các dữ kiện của vụ án thế nào, những người liên can có tội hay không, là trách nhiệm của cơ quan Tư pháp, chứ không phải của báo chí.
Trong vụ án PMU18, việc bắt giữ ông Bùi Tiến Dũng, Nguyễn Việt Tiến và một số người liên hệ là quyết định của Viện Kiểm Sát, sau khi cơ quan điều tra đã có đủ dữ kiện và thời gian cần thiết để đề nghị khởi tố. Cho nên, nếu nói rằng do ảnh hưởng của các bài báo mà VKS phải có quyết định khởi tố những người liên hệ là hoàn toàn sai; và do đó, việc qui trách nhiệm cho báo chí, cụ thể là cho hai phóng viên báo Thanh Niên và Tuổi Trẻ là một điều phi lý và bất công.
Việc bắt giam phóng viên Nguyễn Việt Chiến và Nguyễn văn Hải là một vết thương dân quyền lớn cho sinh hoạt báo chí ở Việt Nam. Nó hoàn toàn phi lý, đi ngược lại quyền tự do báo chí qui định trong Hiến pháp hiện hành. Nó khẳng định rằng, một khi có nhu cầu chính trị bất thường, báo chí nhà nước, hay báo chui của phong trào đối lập, vẫn có thể có cùng chung số phận như nhau.
Trường hợp ký giả Trương Minh Đức ở Kiên Giang bị kết án 5 năm tù giam vào cuối tháng 3/2008, Nguyễn Thanh Phong ở Long An bị kết án 3 năm tù vào tháng 4/2007, vì đã có những nỗ lực lên tiếng tố giác tham nhũng; và trường hợp một số Bloggers hiện bị truy tố, sách nhiễu và bảo vệ chủ quyền quốc gia trong vài tháng qua; cũng đều nằm trong tình huống này.
Thực tế cho thấy rằng những phóng viên, công dân nào có can đảm nói lên sự thật, dám mạnh dạn tố giác tham nhũng, bất công, tiêu cực... sẽ phải đối đầu với hiểm hoạ bị nhà nước truy tố, cáo buộc là vi phạm Điều 258, 263 hay 281 của Bộ Luật Hình sự. Trong hoàn cảnh oái oăm đó, ngay cả những cán bộ điều tra cao cấp vẫn có thể trở thành nạn nhân; điển hình của vụ việc này là
Thiếu tướng Phạm Xuân Quắc, nguyên là Cục trưởng Cục Cảnh sát Điều tra về trật tự xã hội (C14) thuộc Bộ Công an, người từng trực tiếp chỉ đạo điều tra các cáo buộc tham nhũng tại Ban Quản lý Dự án PMU18; và Thượng tá Đinh Văn Huynh Trưởng phòng 9/C14.
Quyết định bắt giam hai phóng viên đấu tranh chống tham nhũng có uy tín này, thêm một lần nữa, chứng tỏ sự phi lý và vô hiệu của hệ thống Tư Pháp ở Việt Nam hiện nay. Nó khẳng định sự mâu thuẫn của luật pháp trong hiến pháp, và giữa luật pháp với báo chí.
Nếu tin cựu Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Việt Tiến, bị cáo trong vụ PMU18, được Viện Kiểm Sát Nhân dân Tối cao đình chỉ điều tra và trả tự do khiến dư luận sững sờ, thì nay những người đưa thông tin, điều tra vụ án này lại bị truy tố đã làm cho dư luận bàng hoàng, sửng sốt. Vai trò công lý ở Việt Nam ngày nay có hay không" Nếu có, nó ở đâu và có thuộc quyền sở hữu của riêng nhà nước chăng"
Nhìn lại một số biến cố báo chí trong những năm gần đây, dư luận không khỏi băn khoăn, bức xúc.
Vào cuối tháng 3/2008, ông Nguyễn Anh Tuấn, cũng bị mất chức Tổng Biên Tập Vietnamnet vì đã để cho tờ báo điện tử do ông trách nhiệm điều hành có nhiều bài viết liên quan đến Hoàng Sa, Trường Sa, ngay trong thời gian xảy ra các cuộc biểu tình của sinh viên thanh niên Việt Nam, phản đối Trung Quốc xâm chiếm lãnh hải.
Bài báo "Sức mạnh đồng thuận Việt Nam: Nhìn từ Hoàng Sa -Trường Sa" của tác giả Minh Anh được đăng trên trong web của VietnamNet ngày 10-12-2007, một ngày sau cuộc biểu tình lần đầu tiên của giới trẻ Việt Nam ở Hà Nội và Sài Gòn, đã trở thành nguyên nhân mâu thuẫn giữa báo chí và nhà nước, cho dù báo Tuổi Trẻ cũng là một cơ quan báo chí do nhà nước quản lý.
Bốn năm trước đó, ngày 4 tháng 3 năm 2005, cơ quan an ninh điều tra Bộ công an đã đề nghị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố phóng viên Nguyễn Thị Lan Anh (Báo Tuổi trẻ TP.HCM) theo tội danh "chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước".
Nội vụ là phóng viên Lan Anh đã đăng bản tin nêu nội dung công văn số 3497/YT/QLD ngày 19-5-2004 của Bộ trưởng Bộ Y tế Trần Thị Trung Chiến về việc "Đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch đầu tư làm đầu mối với các bộ, ngành, tổ chức thanh tra, kiểm tra toàn diện Công ty Zuellig Pharma Việt Nam", công ty được cho là lũng đoạn thị trường thuốc, gây tăng giá làm hại người nghèo.
Cơ quan điều tra xác định về hình thức, công văn trên của Bộ Y tế thuộc danh mục tài liệu bí mật nhà nước, do vậy đã khởi tố phóng viên Lan Anh. Điều may mắn cho người nữ phóng viên này là nội vụ liên quan đã được dư luận đặc biệt quan tâm và đồng tình ủng hộ mạnh mẽ nên đến ngày 22/4/2005, việc điều tra đã phải được đình chỉ.
Nói chung, những bài này bị lãnh đạo nhà nước cho rằng không phù hợp với quan điểm chính trị của nhà nước Việt Nam và phải có biện pháp trừng phạt, dù được dư luận quần chúng trong nước đồng tình, hoan nghênh. Có phải chăng nguyên nhân dẫn đến các mâu thuẫn là do quan điểm và quyền lợi chính trị của đảng CSVN"
Trong hoàn cảnh một xã hội mà các quyền tự do căn bản của con người chỉ được công nhận trong Hiến pháp như là một thứ trang trí dân chủ cho bộ máy nhà nước độc đảng, những người làm nhiệm vụ truyền thông, báo chí phải viết lách trong tình trạng hiểm nghèo, chẳng khác nào như một tay viết, còn một tay đã để sẵn trong còng. Song trong quá trình đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng và tiêu cực, người ta thấy đã có không ít nhà báo đã không e ngại bước gần đến ranh giới của nhà giam để sẵn sàng mở rộng đường cho công lý.
Kết luận một bài báo của tờ Thanh Niên đáng để cho dư luận suy gẫm về tình trạng quyền tự do báo chí bị vi phạm nặng nề ở Việt Nam: "Thật đáng tiếc, trong khi Đảng, Chính phủ kêu gọi chống tham nhũng và đánh giá cao vai trò của báo chí trong công cuộc chống tham nhũng thì hai phóng viên "nhiệt huyết, có nghề" của hai tờ báo có uy tín đã bị bắt."
Trong tiến trình dân chủ hoá đất nước và làm tốt xã hội, thực thi các quyền tự do căn bản của con người là một điều vô cùng quan trọng; đặc biệt là quyền tự do ngôn luận và báo chí.
Đã đến lúc để những người có nhiệt huyết với đất nước, xã hội ở các đảng phái chính trị khác nhau, kể cả trong hàng ngũ đảng CSVN, phải được nhận diện và hậu thuẫn như là những người bạn đồng hành đáng quí! Trong ý nghĩa đó, Đảng Vì Dân ủng hộ tinh thần nhà báo Nguyễn Việt Chiến, nhà báo Nguyễn Văn Hải và tất cả những người đang trực diện đấu tranh với nạn độc tài, tham nhũng và bất công đang xảy ra trong nước.
Hy vọng rằng đây cũng là dịp để được nghe tiếng nói của công tâm từ những người đang có trách nhiệm trong bộ máy nhà nước Việt Nam hiện nay./.
Gửi ý kiến của bạn
