- So về niên kỷ, thì huynh nhiều tuổi hơn. Vậy sao không kết nghĩa đệ huynh cho tình thêm gắn bó"
Thiếu niên từ tốn đáp:
- Đệ thuộc hàng dân dã, trong khi huynh xuất thân từ dòng dõi thế gia. Mần răng cân xứng"
Cẩn Am cười vang nói:
- Là người. Quý ở cái tình cái nghĩa. Chớ nào phải ở cái lợi cái danh. Sao đệ lại chấp vào cái… hư nhiều đến thế"
Thiếu niên lí nhí đáp:
- Chim cùng lông thì bay cùng đàn. Lẽ tự nhiên thường ra vẫn thế. Nay huynh tự ý bỏ đàn của mình, để kết bạn với se sẻ bồ câu, thì đệ nhứt định phải choàng tay ra đón.
Rồi giới thiệu là người ở Kim lăng, tên là Tuấn Cửu, đoạn kéo nhau vào quán lẩu kế bên để hàn huyên cho sướng. Qua ngày mai, Am đến nhà trọ của Cửu để đáp tình chủ khách, thời thấy thư phòng gọn gàng, bếp sạch như lau, bèn ngạc nhiên hỏi:
- Nhà không có nô bộc, lại thiếu cả tiểu đồng, mà ngăn nắp được như ri. Thiệt khiến cho huynh phải nổi lên điều thắc mắc!
Cửu dõi mắt nhìn vào trong, rồi chậm rãi đáp:
- Những gì huynh nhìn thấy, là… công trình muội của đệ. Chớ tự sức lực của bản thân, đệ không thể ngon lành y như thế!
Đoạn quay mặt vào trong. Lớn tiếng nói:
- Tố Thu. Mau ra hành lễ với đại ca, và phải nhớ mang chung trà ra để huynh đây tỏ lòng hiếu khách.
Rồi một thiếu nữ khoảng mười sáu tuổi bước ra, tóc chấm ngang vai, trắng nõn trắng nà, tay bưng tách trà mời khách, khiến Am mới liếc nhìn đã rúng động tâm can. Thảng thốt nói:
- Nội trợ ngon lành, lại thùy mỵ đoan trang, thêm hiền ngoan ít nói. Thiệt là phước đức cho ai được cùng muội kết chữ phu thê, dài lâu gắn bó.
Thu nghe vậy, bỗng nở nụ cười tươi. Nhỏ giọng hỏi rằng:
- Sao đại ca lại thêm chữ… ít nói vào ở trong đó, là nghĩa làm sao"
Am mừng rỡ đáp:
- Sức mạnh của người phụ nữ nằm ở chỗ… nói nhiều. Nay bớt đi một chút. Lẽ nào không khoái mà tin được hay sao"
Từ đó thường qua lại với nhau, tưởng như thân yêu còn hơn ruột thịt, đôi khi Am muốn Cửu ngủ lại chỗ trọ của mình, nhưng Cửu nhất mực từ chối, lại còn nói với Am rằng:
- Em đệ đang còn nhỏ, ở một mình không tiện. Nếu lỡ xảy ra chuyện gì, thì trước mặt của tông môn. Mần răng ăn nói"
Ngày nọ, Am tính chuyện về quê, mới gọi Cửu đến mà nói rằng:
- Hiền đệ ở xa quê hàng nghìn dặm, không có lấy một tiểu đồng đần đỡ sớm hôm, mà hai anh em lại yếu ớt thì làm sao sống nổi" Chi bằng về Thuận thiên với huynh. Ở đó có căn nhà nhỏ, có thể ở tạm. Chẳng hay ý đệ thể nào" Cứ tình thiệt tỏ ra. Chớ đừng bụng, miệng, khác nhau mà lòng huynh đau xót!
Cửu tươi hẳn mặt mày. Sảng khoái đáp:
- Cung kính không bằng tuân mệnh. Tuy nhiên, trước khi theo huynh về Thuận thiên, đệ muốn mời huynh một bữa. Trước là đáp tạ ơn sâu, sau nghĩa đệ huynh mới trào dâng chắc cú.
Mấy hôm sau, Cửu tự thân mời Am sang nhà mình trò chuyện. Am với tay xách chai rượu với con khô. Cửu gạt tay đi, nói:
- Tố Thư đã sửa soạn chén rượu nhạt và mồi. Xin huynh để lại đây. Đừng thất ý nó!
Đoạn kéo Am qua nhà. Lúc tới nơi, Tố Thư chạy ra thăm hỏi, rồi quay vào bếp. Một lát bưng hai xị bách nhật ra, cùng dĩa cua rang muối. Am lật đật đứng dậy, đỡ lấy mâm cơm, lại mau miệng nói:
- Để muội phải vất vả như vầy. Ai mà yên tâm được"
Tố Thư cười đi vào. Lát sau lại mang ra hai mâm đồ ăn nữa. Lúc ấy, Am mới nghiêm mặt hỏi rằng :
- Anh, tuấn tú phong nhã. Em, công dung ngôn hạnh có thừa, mà vẫn chưa vợ chưa chồng, là cớ làm sao"
Cửu lặng người đi một chút, rồi nặng nhọc đáp:
- Cha mẹ đột ngột mất đi, khiến cửa nhà sa sút, nên chuyện trăm năm chậm trễ là vì duyên cớ đó.
Am lại nói:
- Vợ ta là Hàn thị, mà dòng họ Hàn nội ngoại rất đông. Ta sẽ cố tìm cho hiền muội một tấm chồng xứng đáng.
Lúc ấy Tố Thư đang ở sau rèm, nghe đến chuyện hôn nhân, bèn khe khẽ bước ra. Ngập ngừng nói:
- Một tấm chồng xứng đáng, là nghĩa làm sao"
Am cẩn trọng đáp:
- Là trước giờ rước dâu, phải treo trong phòng ngủ hai câu: Thứ nhất. Vợ không bao giờ sai. Thứ hai. Nếu nghĩ rằng vợ sai, thì phải đọc lại câu thứ nhất. Đơn giản là vậy, nhưng hạnh phúc trăm năm, lại nằm im trong đó.
Mấy ngày sau huynh muội lên đường. Lúc đi đến Quế sơn, chẳng may con ngựa của Am gặp rắn liền nhảy dựng lên, khiến Am rơi tòm xuống đất, đến độ gãy cả tay, nên Tuấn Cửu phải cõng Am tìm đại phu cho sớm. Từ đó cho đến lúc về tới Thuận thiên, Am phải tập làm mọi chuyện với bàn tay trái. Đã vậy còn nói với Cửu rằng:
- Huynh từ ngày lọt lòng mẹ đến nay, có hai tay mà xài. Thét rồi tưởng đó là chuyện đương nhiên. Chẳng màng chi để ý. Bây giờ… liệt mất một em, mới hiểu thấu được ơn điển của Trời cao ban phát.
Tố Thu đang ngồi sắc thuốc bên cạnh, nghe chuyện hơi kỳ kỳ, bèn ráng ngửng cổ lên. Thắc mắc nói:
- Đại ca có thế tán rộng đôi hàng cho muội hiểu được chăng"
Am gật gật mấy cái, rồi chậm rãi đáp:
- Có tay để xài, có chân để đi, trông thật bình thường, nên chẳng mấy khi ưu ái nó cho đúng phần đúng sức. Chừng trục trặc xảy ra, mới hiểu được sự quý giá thì có phần hơi muộn. May mà đại ca còn có thể chuộc lại sơ sót của mình. Chớ lỡ… như cánh vạc bay, thì thiệt không biết sẽ nuối tiếc thế nào đây nữa"
Tố Thu từ nhỏ bị bệnh đậu mùa, may mà không vết thẹo, nhưng trí óc vì đó mà chậm lụt ra, thành thử tuy nghe nhưng chưa hiểu rõ ngọn nguồn, bèn chăm bẳm nói:
- Muội nhờ đại ca tán rộng, mà đại ca tán… hẹp kiểu này, thì trước là ấm ức trong tâm. Sau hiểu biết cũng kém phần thông suốt!
Am! Ngước mắt nhìn lại, thấy Tố Thu mồ hôi nhễ nhại bên bếp lò, bèn động mối thương tâm. Trong bụng nghĩ thầm: "Không biết, mà nhận mình không biết, rồi còn cố sức để học hỏi điều hay, thì so với hạng tự phụ kiêu căng, cũng là hơn lắm!". Nghĩ vậy, liền phấn khích đáp:
- Ta bị gãy tay. Tuy rằng công việc thường ngày hơi lộn xộn, nhưng chỉ mười bữa mấy trăng, thì tất cả sẽ trở về chốn cũ. Còn có những việc. Vì quan tâm không đủ, săn sóc không đầy, đến một lúc mất đi, thì vĩnh viễn không bao giờ lấy lại được. Nghĩ xa hơn một chút, như Lý tưởng của đời người. Lỡ sơ suất bị lạc điệu bay đi. Chừng tỉnh thức nhìn lại, thì trước là hoàn cảnh đã đổi thay, sau tuổi tác không còn ủng hộ, thì cho dù có thang thuốc đầy bàn, hoặc lò đặt chung quanh, cũng không thể nào cứu đặng. Hiểu được như thế, nên từ nay ta tâm nguyện: Sẽ yêu quý những gì ta đang có. Dẫu vui buồn hay nhọc cực tấm thân, thì cũng hết sức mở lòng ra đón đợi. Chớ nhất quyết không tà tà như trước, để mai này phải hối hận rồi… đau, thì cả kiếp ni uổng đi nhiều đó vậy!
Lúc về đến Thuận thiên, Cẩn Am sai dọn nhà riêng cho ở, còn sai một nữ tỳ đến phục dịch. Vợ của Am là Hàn thị, rất mến Tố Thu, nên thường mời hai anh em lên ăn cùng mâm cho tình thêm tươi mát.
Ngày nọ, Cửu vào núi bẫy chim bị rắn độc cắn. Lúc khiêng được về đến nhà thì đã sùi bọt mép. Biết là qua không khỏi, Cửu mới nắm tay của Am mà nói rằng:
- Hai chúng ta tình như ruột thịt, nhưng không phải họ hàng. Đệ tự nghĩ sắp chết đến nơi, nên gắng sức thốt ra điều tâm nguyện: Tố Thư nay đã lớn, lại được chị thương yêu. Huynh hãy nhận nó làm lẽ cho đời thêm ấm áp.
Am nghiêm mặt đáp:
- Tuy rằng không thân thuộc họ hàng, nhưng đã coi nhau như tình máu mủ. Lẽ nào làm vậy mà coi được hay sao"
Cửu, từ nào tới giờ cứ nghĩ đến câu: "Con chim sắp chết cất tiếng bi ai, con người sắp chết nói lời nói phải.", mà nay lại bị từ chối cái rầm, bèn máu dội về tim. Đau đớn nói:
- Tẩu tẩu đối với Tố Thư tình thâm nghĩa mặn. Nay chung một mái nhà, thì lẽ ra huynh phải mừng vui mới đúng. Sao lại không vô"
Am đảo mắt một vòng. Khi chắc chắn là chẳng có ai, bèn nhỏ giọng nói:
- Tình thâm nghĩa nặng là khi còn người dưng. Chớ một mai chung một tấm chồng, thì chẳng những tình cảm mất đi, mà không khéo lại sinh thù hằn ra nữa. Vả lại, tẩu tẩu đối với mọi chuyện đều lấy lượng bao dung ra mà xử. Duy có chuyện phu thê thì một ly còn không chịu nhịn. Huống hồ tiêu nửa ông chồng, thì lẽ nào không… dao kéo mà tin được hay sao"
Rồi nhìn thẳng vào mắt của Cửu. Tha thiết nói:
- Chuyện trăm năm của muội. Huynh hết dạ lo toan. Đệ cứ yên tâm mà về nới chín suối!
Lúc tang lễ đã xong. Am mới gọi Thu đến mà nói rằng:
- Trước kia ta muốn tìm chồng cho muội ở chỗ thế gia, nhưng Tuấn Cửu không chịu. Nay Cửu đã về với tổ tiên, thì ý muội thế nào" Cứ tình thiệt tỏ ra để đại ca bàn, binh cho đúng!
Tố Thu ngượng ngùng đáp:
- Huynh thác chưa được trăm ngày mà tính chuyện phu thê. Làm sao em dám"