Tin Tức Là Cốt Yếu

Tin Tức Là Cốt Yếu

Vi Anh
Muốn hay không muốn truyền thông đại chúng đang đóng vai trò lớn không thể chối cãi được trong cuộc sống của thời đại này. Để một bên quảng cáo tràn ngập trên các loại hình truyền thông đập vào mắt vào tai mỗi người một ngày không biết bao nhiêu lần, còn có tin tức, thông tin, nghị luận, và giải trí có thể nói quá phong phú đến nổi thừa mứa nữa. Để từ đó thử phân tích tin tức là một thứ giải trí hay là một nhu cầu công ích cốt yếu.
Tin tức trong phạm vi bài này khác nghĩa với chữ "thông tin" (information) mà báo chí trong nước thường dùng để chỉ "tin tức" (news). Cái này cũng dễ hiểu vì trong chế độ CS, báo chí là cơ quan thông tin, tuyên truyền của Đảng Nhà Nước. Thông tin của Đảng Nhà Nước đưa ra cứ thế mà đăng, sửa một ý là có thể bị kỷ luật, làm gì, cần gì có chuyện phối kiểm, "xác minh". "Tin tức" (news) theo truyền thông tự do là những sự kiện, sự việc vô tư, độc lập mà nhà báo có nhiệm vụ phải phối kiểm nguồn tin, đối chiếu thực tế; còn "thông tin" (information) chỉ là điều một cơ quan đoàn thể nào đó đưa ra, phổ biến theo ý  hướng của tổ chức ấy mà thôi.
Một, khảo nghiệm của đại học cho biết người Mỹ là người dùng truyền thông nhiều nhứt. Dùng hai phần ba thời gian thức để vô Internet, xem TV, nghe nhạc, hay nói điện thoại. Vừa vào Internet vừa làm việc khác như xem truyền hình, nghe nhạc, xem thư. Đó là kết quả do Trung tâm nghiên cứu của Đại học Indiana làm một cuộc khảo sát khoa học và công phu. Mỗi người đồng ý cho khảo nghiệm được gắn một máy đặc biệt ghi nhận cứ 15 giây một lần những hoạt động suốt 12 tiếng đồng hồ một ngày, tổng cộng 5.000 giờ, với 400 cư dân đồng ý cho khảo nghiệm ở vùng Trung Tây nước Mỹ. Kết quả cho biết trung bình một người Mỹ sử dụng 30% thời gian thức để tiếp cận với truyền thông và 20% để làm việc. Theo nhận xét của Giám đốc Trung Tâm là Ô Michael Bloxham, tham khảo truyền thông có nghĩa thí dụ như xem TV, nghe radio, đọc báo. Kết quà này không có gì đáng ngạc nhiên, nó xác nhận khuynh hướng chung rất phù hợp với những khảo nghiệm những năm trước đây; nó cũng xác nhận vai trò rộng lớn của truyền thông trong đời sống của người Mỹ.
Khảo nghiệm cũng cho biết trong việc tiếp cận truyền thông đại chúng, có hai loại người. Loại thứ nhứt xem truyền hình trung bình 240 phút (4 giờ đồng hồ) một ngày. Loại thứ hai xem computers 135 phút (2 giờ 15 phút) một ngày. Loại hai xem những gì trình bày, loan tải trên mạng qua Internet, như điện thư, điện tín khẩn, báo chí, nhạc. Và có một điều ngạc nhiên đầy thích thú là thời gian xem computers theo khảo nghiệm bằng với thời gian nghe nhạc mỗi ngày, nghe từ nhiều thứ máy, như radio, nhạc phát từ nhiều chương trình trên mạng.
Và càng thích thú hơn, có người vừa tiếp cận truyền thông vừa làm việc khác. TV là loại hình truyền thông người ta vừa xem vừa làm việc khác nhiều nhứt. Khảo nghiệm kết luận dù thời gian tiếp cận với computers ngày càng tăng, nhưng loại hình truyền thông người ta dành thời giờ cho nhứt vẫn là TV.
Ở âu châu, phân tích  của Michel Schifres đăng trên báo le Figaro ngày 23-12-09 cho biết trước những bước nhảy vọt của Internet, webs, người ta tưởng nó sẽ làm truyền hình, báo chí  sụp đổ. Nhưng khảo nghiệm và thăm dò cho thấy truyền hình vẫn còn một tương lai sán lạn, báo chí ít sán lạn hon nhưng không chết như người ta suy luận. Thời gian trung bình của một người xem truyền hình là 3 giờ 8 phút mỗi ngày. Khảo nghiệm này có tính toàn cầu, được làm trên 76 nước. Mỗi năm thì thời gian này càng tăng, mỗi năm tăng lên 60 giây. Người ở các nước phát triễn ít hâm mộ truyền hình hơn người của các nước đang phát triễn.
Hai, tiếp cận với truyền thông chánh yếu để giải trí và biết tin tức. Vậy tin tức là một trò giải trí hay một nhu cầu vì công ích. Theo Jim Lehrer, một người đáng kính dẫn chương trình của truyền hình PBS, được mời chất vấn ứng cử viên tổng thống nhiều lần, khẳng định tin tức không phải là một thư giải trí, mà là một nhu cầu công ích. Cơ quan truyền thông vì thế không phải là nơi làm kỹ nghệ giải trí. Nhưng Victoria Corderi, người dẫn chương trình Dateline của Truyền hình hình NBC nói ngược lại, tin tức là một thứ giải trí.
Bất đồng ý kiến này có lý do. Truyền thông đại chúng bây giờ so với 20 năm trước phát triển thành nhiều loại, báo chí, phát thanh, truyền hình, websites, blogs, v.v. Khán thính giả rộng đường thông tin nghị luận, nhưng cũng có thể tạo cho mình một ốc đảo quan điểm lập trường, cái gì thích thì nghe nhìn, cái gì không thích thì bỏ qua. Và khuynh hướng này thấy rõ ở Quốc Hội, tả là tả, hữu là hữu, không thỏa hiệp. Điều này không tốt cho chánh quyền dân chủ là chánh quyền cần thỏa hiệp và kềm chế lẫn nhau. Vậy tin tức đúng là một nhu cầu công ích để người nghe nhìn có dữ kiện để so sánh, nhận định, tự chọn cho mình một quyết định. Chính vì vậy hơn bao giờ hết, trong thời đại này, tin tức vô tư, trung thực, chính xác, kịp thời là một nhu cầu công ích để tạo niềm tin - là cần thiết hơn bao giờ hết.
Nhưng càng ngày truyền thông càng tỏ ra không thành công với thiên chức đó. Nhiều xì căn đan xảy ra do chính nhà báo gây ra, trong những tờ báo lớn như USA Today, New York Times, và hệ thống truyền hình lớn. Nếu đà này tiếp diễn chắc chắn niềm tin của quần chúng sẽ bị xói mòn. Nhưng truyền thông đại chúng cũng gặïp vô vàn khó khăn do thời đại gây ra. Nhiều bàn tay đang trói chặc truyền thông. Độc giả báo ngày càng bớt. Quảng cáo là nguồn lợi lớn nhứt cho đời sống vật chất của truyền thông. Thêm vào đó một người chỉ cần có một máy quay phim, đóng một số tiền nhỏ mua vùng trên Internet là có thề làm ra vô vàn tin tức.
Chính trong cảnh vàng thau lẫn lộn đó, tin tức đúng hơn lúc nào tỏ ra vô cùng thiết yếu, như nhu cầu công ích vậy. Đúng theo nghĩa truyền thống là vô tư, độc lập, trung thực, chính xác và kịp thời. Quần chúng cần những thứ đó để biết sự thật. Do vậy tin tức không thể là một trò giải trí. Tin tức là tin tức. Nó có thể tốt, làm vui với người, phe đảng này, nhưng xấu, làm bực người, phe đảng khác. Nhưng cái giá trị cốt yếu của nó là sự thật. Bóp méo sự thật dù một chút thôi để làm vừa lòng phe đảng nào đó, như một thứ giải trí là không còn là tin tức nữa.
Có nhiều người nói truyền thông tiếng Việt của Mỹ như RFA, VOA, của Pháp như RFI, của Anh như BBC và nhiều đài phát thanh, phát hình, báo chí của người Việt hải ngoại sao nhiều tin "xấu" của CS Hà nội quá, liệu có trung thực không. Câu trả lời giản dị là một người ác, một chế độ ác  sống nhờ tuyên truyền giả dối và dùng khủng bố nhà nước để  củng cố tuyên truyền, thì làm sao có nhiều dữ kiện, sự kiện, sự thật tốt để có tin tức tốt được. Tin tức "xấu" trong nước là do CS Hà nội, chớ không do truyền thông tiếng Việt hải ngoại.

• Đứa Con Hoang
• Làm cho tình hình Hồng Kông ổn định
• Thợ TQ Chống Chủ Nhật Bản Xây Mui Cao Oc Hình Mặt Trời
• Sinh Hoạt Cộng Đồng