Cá vòi voi* có bộ não đặc biệt lớn so với kích thước cơ thể và khám phá môi trường sống âm u của nó bằng cách gửi tín hiệu điện. Giờ đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng loài cá thậm chí còn có thể nhận được nhiều thông tin hơn về thế giới bên ngoài bằng cách kết nối các cơ quan cảm giác của chúng.
Hãy tưởng tượng nếu chúng ta có thể cảm nhận được khi người khác đưa tay lên một bề mặt gồ ghề hoặc chúng ta có thể nhìn qua mắt người khác.
Một nghiên cứu mới của các nhà khoa học được công bố trên tạp chí Nature đã phát hiện ra những khả năng đó từ một loài cá, cá mũi voi, hay còn được gọi là cá vòi voi, một loài cá sống ở vùng nước âm u tại vùng nhiệt đới Châu Phi.
Từ lâu người ta đã biết rằng cá mũi voi có thể theo dõi môi trường xung quanh bằng cách tạo ra một điện trường yếu xung quanh cơ thể. Các tế bào cơ được định hình lại tạo ra lượng điện cần thiết và với các tế bào cảm giác đặc biệt, cá nhận biết được điện trường thay đổi như thế nào khi có thứ gì đó xuất hiện gần đó. Bằng cách này, cá mũi voi có thể tạo ra một bức tranh chi tiết về môi trường xung quanh và phân biệt giữa kẻ thù và thức ăn, dù chúng khó có thể nhìn thấy bất cứ thứ gì trong làn nước đục.
Điểm bất lợi là cơ quan cảm giác điện này có phạm vi khá ngắn – ngắn hơn đáng kể, ngắn hơn nhiều so với tín hiệu âm thanh mà cá voi và dơi phát ra để khám phá môi trường xung quanh.
Vậy mà vấn đề đó dường như đã được giải quyết một cách tài tình trong quá trình tiến hóa. Theo nghiên cứu mới, cá mũi voi cũng có thể đọc được những thay đổi trong điện trường của các loài cá lân cận khi chúng bơi cùng nhau, có thể nói là nhìn thấy những gì những loài cá khác nhìn thấy.
”Bằng cách này, chúng có thể phát hiện các vật thể ở khoảng cách xa hơn đáng kể. Ngoài ra, khả năng xác định các loại vật thể khác nhau của chúng tăng lên khi nhận được thông tin từ các hướng khác nhau cùng một lúc”, Nathaniel Sawtell, giáo sư sinh lý học thần kinh tại Đại học Columbia, New York và là một trong những nhà nghiên cứu, cho biết.
Ông ví nó như một loại hình ảnh điện được gửi từ các hướng khác nhau với tốc độ ánh sáng. Ông cho biết thêm, cách này cũng giúp chúng tiết kiệm năng lượng vì việc gửi tín hiệu điện lấy đi khá nhiều năng lượng.
Nghiên cứu này dựa trên mô phỏng chi tiết trên máy tính, nghiên cứu hành vi ứng xử và đo lường trong các phần não của cá xử lý thông tin từ các cơ quan cảm giác điện.
Một điều thú vị là những con cá này có một trong những bộ não lớn nhất thế giới động vật nếu xét về kích thước cơ thể, ít nhất là bằng con người hoặc thậm chí lớn hơn. Nathaniel Sawtell cho biết trên hết là bộ phận xử lý thông tin từ các cơ quan cảm giác điện đã phát triển.
Svante Winberg là giáo sư sinh lý học tại Đại học Uppsala và đã dành 30 năm nghiên cứu hệ thần kinh của cá. Ông cho rằng đây là một nghiên cứu được thực hiện tốt và thú vị.
”Trước đây, người ta từng thấy những con cá này tự thay đổi tần số khi đến gần nhau để không làm nhiễu loạn điện trường của nhau. Nhưng người ta đã không nghĩ xa hơn đến việc chúng thậm chí có thể sử dụng môi trường của các loài cá khác. Đó là một khám phá thú vị và theo như tôi biết, đây là lần đầu tiên các loài động vật được chứng minh là có thể sử dụng các cơ quan cảm giác của nhau.”
Niclas Kolm, nhà nghiên cứu cá và giáo sư đạo đức học tại Đại học Stockholm, đồng ý.
”Đây là bằng chứng nữa cho thấy bộ não cá có thể tiến bộ đến mức nào và chúng có sinh học tâm trí tiên tiến như thế nào. Đó là điều ngày càng trở nên rõ ràng khi chúng ta nghiên cứu chúng nhiều hơn.”
VB
*Cá vòi voi (Gnathonemus petersii) là một loài cá nước ngọt sống ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của Châu Phi.
Đây là loài cá được gọi là loài cá có dòng điện yếu, có thể tạo ra điện trường yếu với sự trợ giúp của các tế bào cơ được tái tạo. Bằng cách cảm nhận sự thay đổi của môi trường, nó có thể tạo ra một bức tranh chi tiết về môi trường xung quanh. Chúng cũng có thể sử dụng tín hiệu điện để liên lạc.
Chiếc mõm dài như vòi có thể dùng để tìm kiếm con mồi ở phía dưới.
Gửi ý kiến của bạn
