Sau biến cố 11 tháng 9, làng báo hải ngoại có sự đóng góp độc đáo của tay biếm họa VAL. Người ta còn nhớ một nhận xét rất "biếm họa" "Có Trần Trường mới có Etcetera, có Osama mới có VAL". Dù sao kể từ những thời điểm đó trên mặt báo có sự đóng góp thường trực của những bức biếm họa, chúng góp phần không nhỏ làm tờ báo phong phú hơn và cũng đẹp hơn.
Xuất thân từ trường Mỹ thuật Sài Gòn, VAL tên thật là Vũ Hoàng Lân, đã tham gia vẽ biếm họa cho tờ Tuổi Trẻ Cười vào những năm 1987-91. Anh cho biết dưới sự kiểm duyệt gắt gao, các họa sĩ biếm họa phải biết "lách" để có thể đưa tác phẩm của mình tới được người coi. Sau khi đến được Hoa Kỳ, bận rộn với đời sống mới và nhất là cần thời gian để hội nhập và tìm hiểu về môi trường mới, nên trong 10 năm liền VAL đã không vẽ một bức hí họa nào. Khi xẩy ra vụ khủng bố 911, VAL bị "shocked", anh trằn trọc suốt đêm suy nghĩ về biến cố này. VAL thấy có nhu cầu dàn trải những suy tư của anh trên mặt giấy, và như thế VAL quyết định cầm lại "cây bút săét".
Với lượng thông tin thời sự nhận được mỗi ngày, anh thấy có nhu cầu trao đổi suy nghĩ của mình với người khác. Mặc dù rất bận rộn với công việc riêng -một graphic designer chuyên nghiệp, VAL vẫn dành thì giờ để trình bầy những suy nghĩ của anh trên các bản vẽ. Anh cho biết qua www.vietbao.com/hihoa (VAL có biếm họa thường xuyên trên Vietbao Online), anh thường xuyên nhận được ý kiến của bạn đọc, và những đóng góp này cũng là những chất liệu cho sự hình thành những tác phẩm kế tiếp (Bạn để ý thấy tác phẩm nào VAL ký tên chung với một tác giả khác thường là vào trường hợp này).
Như đã nói ở trên người vẽ biếm họa thường đi sát với thời sự, đụng chạm trực tiếp đến các vấn đề tế nhị, những đề tài nóng bỏng. Họ không tránh khỏi có lúc bị gán cho những lập trường hay nhãn hiệu không phải của họ. VAL nhận xét "Giống như người làm báo, tôi không "take side". Đời sống luôn luôn có những vùng xám, không đen hẳn, cũng không trắng hẳn. Không có gì hoàn toàn xấu, cũng không có gì hoàn toàn tốt; chỉ có cái tốt hơn, có cái xấu hơn. Là người vẽ biếm họa lúc nào tôi cũng muốn cười, cười chuyện xấu, cười chuyện tốt. Thấy ngứa mắt là nói, là vẽ, là xoáy vào. Mà nói chung con người là như vậy." Những tác phẩm gần đây liên quan đến cuộc chiến tại Iraq của VAL cho thấy rõ lập luận đó (xin vào trang web Việt Báo nêu trên). Xem lại toàn bộ những bức hí họa của anh trong suốt thời gian qua, ta không thể dễ dàng gán cho anh ủng hộ hay phản đối cuộc chiến. Vượt lên trên bất cứ "nhãn hiệu" nào, VAL xoáy vào cái trớ trêu, cái nghịch lý luôn luôn hiện diện trong mọi sự kiện, mọi hoàn cảnh. Và anh làm điều đó rất dí dỏm, rất con người.
Khác với hội họa thuần túy, họa sĩ biếm họa phải bắt ngay nét đặc thù của vấn đề hay cá tính của một nhân vật, rồi cường điệu lên tới mức tối đa, vì vậy tranh biếm họa thường để lại những ấn tượng sấu sắc và lâu dài cho nguời xem. Qua những bức hí họa, chúng ta luôn luôn nhớ mãi cái nét riêng biệt nơi cái mũi của ông Nixon, cái gọng kính của ông Kissinger, cái khăn rằn của ông Arafat, và với Saddam Hussein của VAL Weekend nhớ tới bộ râu mép và cái mũ beret...
Cái thói quen phân tích và cường điệu đó không biết sẽ ảnh hưởng thế nào khi người họa sĩ quay lại với lối vẽ hội họa thuần túy. Đây là một câu hỏi lý thú, một kinh nghiệm rất đặc biệt mà VAL đã đặt ra cho chính mình. Trong thời gian đầu khi mới tới Hoa Kỳ VAL vẽ một số tranh sơn dầu và mầu nước, thời gian gần đây anh chỉ vẽ biếm họa. VAL dự tính sẽ có lúc quay lại với hội họa, nơi anh có thể tìm hiểu thêm về nội tâm của con người mình. Chúng ta mong rằng sẽ có lúc được thấy những tác phẩm hôïi họa của anh trong một tương lai gần đây, và dĩ nhiên cũng mong vẫn tiếp tục được coi những bức biếm họa của người hoạ sĩ trẻ dí dỏm và tài năng này.
Vài trang web bạn có thể vào coi tranh của VAL:
http://www.vietbao.com/hihoa
http://www.editorialcomics.com
http://www.lenduong.net
http://www.hannamquan.com
http://www.geocities.com/hihoabandat
http://www.peacemuseum.org
http://www.buzdesign.com
Gửi ý kiến của bạn
