Không biết vụ Mỹ hăm dọa đánh Iraq có lợi gì không, nhưng ngay lúc này khối Ả rập đã bỏ túi trước mối lợi về Palestine. Mỹ đã có một hành động ngoại giao ngoạn mục và bất ngờ khi đưa ra Hội Đồng Bảo An LHQ một nghị quyết tán thành việc thành lập quốc gia Palestine và kêu gọi ngừng bắn ngay tức khắc ở Trung Đông. Nghị quyết đã được 14 trong 15 nước hội viên hội đồng này hồ hởi bỏ phiếu chấp thuận trừ một phiếu trắng của Syria. Chúng tôi nghĩ việc làm của Mỹ giữa lúc Trung Đông bốc lửa cũng không phải bất ngờ bao nhiêu, vì tất cả có vẻ đã được dàn xếp từ trước. Nước cờ mới của Mỹ đã được chuẩn bị trước ngày Phó Tổng Thống Dick Cheney lên đường du thuyết Trung Đông và đã được xác định khi Tổng Thống Bush loan báo vào tuần trước cho phép Đặc phái viên hòa bình Anthony Zinni trở lại Trung Đông.
Nghị quyết do Mỹ thảo ra đã nêu lên viễn ảnh mong đạt tới là "nhìn thấy hai nước Palestine và Israel sống bên nhau trong biên giới an toàn và thừa nhận của họ". Người ta nói đây là lần đầu Mỹ tán thành tư thế quốc gia của Palestine khiến các giới chức chính quyền Arafat hân hoan chấp nhận ngay, nhưng sự thật Tổng Thống Bush đã tán trợ ý niệm một quốc gia Palestine trong bài diễn văn ông đọc tại diễn đàn LHQ hồi tháng 11 năm ngoái, khoảng hai tháng sau khi bọn khủng bố đánh vào hai tòa nhà WTC ở Nữu Ước và Ngũ giác đài ở thủ đô Washington. Chúng tôi vẫn nói từ lâu sau khi Mỹ mở mặt trận chống khủng bố al-Qaida của bin Laden ở A Phú Hãn, có hai nơi bọn khủng bố có thể chọn để đỡ đòn cho chúng là Trung Đông và Ấn-Hồi. Tình trạng gay go giữa hai nước có bom nguyên tử Ấn-Hồi nay đã lắng dịu nhưng vẫn gầm gừ nhau mà không dám động thủ, y hệt tình hình chiến tranh lạnh giữa Mỹ và Liên Sô năm xưa. Người ta hy vọng nó cũng sẽ kéo dài như vậy để hạ hồi phân giải. Nhưng tình hình giữa Palestine và Israel đột nhiên bốc lửa là vì sao vậy"
Để củng cố liên minh quốc tế chống khủng bố, Mỹ đành lùi một bước ở Trung Đông, phải chăng đã làm hụt cẳng chính quyền cứng rắn của Israel dưới quyền Thủ tướng diều hâu Ariel Sharon " Thật ra Israel cũng không phải bị bất ngờ về vụ Mỹ đưa nghị quyết ra LHQ. Trước lúc Hội đồng Bảo An chấp thuận nghị quyết, Israel đã mở những cuộc hành quân lớn chưa từng thấy từ 20 năm nay đánh vào lãnh thổ Palestine ở Tây Ngạn và Gaza, nhất là chiếm luôn thành phố đại bản doanh của Yasser Arafat ở Ramallah. Sharon tuyên bố trả tự do cho Arafat đi lại, nhưng liền sau đó đã giới nghiêm Ramallah, cho xe tăng tuần tiễu suốt đêm ngày.
Cuộc xung đột Do Thái-Ả Rập bắt nguồn từ một nghị quyết của LHQ năm 1947 cho phép chia mảnh đất Palestine để người Do Thái lập quốc gia Israel của họ. Ngay từ lúc đó nguời Ả Rập đã thề sẽ tiêu diệt nước Israel. Nhưng sau nhiều cuộc chinh chiến, Israel vẫn tồn tại và với cuộc chiến năm 1967, Israel đã chiếm luôn phần đất dành cho người Ả Rập Palestine, coi đó như một khu tự trị. Sự nổi dậy của Palestine đã khiến Do Thái phải rút quân khỏi hai mảnh đất Gaza và Tây Ngạn. Nhưng nhiều vấn đề còn đó, hai bên vẫn xung đột liên miên. Bây giờ theo nghị quyết mới nhất của Hội Đồng Bảo An, một hình ảnh rõ rệt đã nổi bật: người Ả Rập có quốc gia Palestine và người Do Thái có quốc gia Israel, hai nước có ranh giới phân định để cùng sống chung bên nhau. Vậy vai trò của LHQ như thế nào" Thực tế là LHQ đã bất lực trong nhiều cuộc xung đột quốc tế, Mỹ không muốn LHQ trực tiếp can thiệp, nên đã đứng ra gánh vác việc thực thi nghị quyết do chính Mỹ đề ra. Đặc phái viên Mỹ Zinni đã được gửi đến vùng Palestine tuần này. Vấn đề đầu tiên là phải tìm cách nối lại cuộc hòa đàm Israel-Palestine.
Israel đánh lớn trước ngày Zinni tới, khiến nhiều người hỏi phải chăng Sharon muốn vừa đánh vừa đàm" Chuyện này không thể có vì muốn đàm là phải có hai bên, phía Palestine đã nói muốn mở lại hòa đàm, Israel phải rút quân ra khỏi Ramallah trước. Israel đã biết như vậy, tại sao còn cho quân chiếm Ramallah và chiến xa thọc sâu vào cả vào thành phố Thánh tích Bethlehem" Để rồi trước khi hội kiến với Zinni, Sharon ra lệnh cho quân Israel lập kế hoạch rút từng giai đoạn ra khỏi Ramallah. Tại sao không rút ngay mà chỉ rút từ từ" Hiển nhiên đây cũng là một sự sắp đặt có tính toán trước. Hãy coi lập trường "mở lại hòa đàm" của hai bên. Xung đột leo thang tóe khói là vì cái vòng lẩn quẩn: anh đánh ta, thì ta đánh lại, nếu anh đánh lại, ta cũng đánh lại nữa...Muốn có hòa đàm, tất nhiên phải có một bên ngừng trước. Nhưng bên nào"
Rút quân có nghĩa là Israel ngừng trước. Rút khỏi Bethlehem là chuyện dễ vì cũng như ở các nơi khác, Israel chỉ đánh "căn cứ khủng bố" rồi rút ngay. Nhưng Ramallah lại là chuyện khác vì quân Israel đã ở lỳ nơi đây trong nhiều ngày. Israel chỉ nói "rút từng giai đoạn" nghĩa là rút từ từ để chờ xem. Sau khi Zinni hội kiến với Sharon vào tối thứ năm, quân Israel bắt đầu rút khỏi Ramallah. Các nhân chứng nói các chiến xa Do Thái đã rút khỏi thành phố này từ mọi phía. Việc này là do Mỹ làm áp lực. Phát ngôn nhân bộ Quốc phòng Mỹ nói: "Chúng tôi chờ đợi một sự triệt thoái hoàn toàn của quân Israel ra khỏi các lãnh thổ do Palestine kiểm soát" và kêu gọi Arafat "phải làm thêm nữa để ngăn chặn những toán thi hành bạo động". Bộ Ngoại giao Anh cũng tiếp xúc với chính phủ Israel và nói Israel phải "có biện pháp ngay để xuống thang hành động quân sự". Bộ Tham Mưu Israel nói cho đến nay đã bố trí 20,000 quân ở Tây Ngạn và Gaza để trả đũa các vụ đánh bom và tấn công của Palestine.
Người ta hy vọng với những diễn biến mới đó, hai bên sẽ ngồi vào bàn hội nghị để nói chuyện ngừng bắn mà không đặt điều kiện tiên quyết. Nhưng sứ mạng Zinni còn dài.
Gửi ý kiến của bạn
