HÀ NỘI (Reuters) - Khi các chợ Á Châu tại Quận Cam, San Jose, Houston... tràn ngập hàng của Hoa Lục trong vài tháng tới, thì Việt Nam không cách nào tranh lại được thị trường này nữa, đó là lời cảnh cáo của một doanh gia Việt Nam tại Quận Cam hôm Thứ Tư khi trả lời phỏng vấn của VB. Bản tin Reuters trong ngày cũng nêu lên sự kinh ngạc, bực bội và lo sợ của các lãnh tụ CSVN sau khi Hoa Lục vội vã ký thỏa hiệp với Mỹ về việc đưa gấp nước này vào WTO.
Việc Trung Quốc thỏa hiệp với Mỹ trong vấn đề gia nhập WTO đã tạo ra một sự thúc bách cho Việt Nam giữa lúc nước này đang phải vật lộn với quyết định nên hay không nên ký kết Hiệp ước Mậu địch với Mỹ.
Các nhà phân tích nói việc Trung Quốc cam kết tự do hóa thương mại và chấp nhận cạnh tranh - phối hợp với sự phục hồi kinh tế đi lên của các nước láng giềng - lại càng làm nổi bật lên hình ảnh nền kinh tế vô hiệu năng và tốn kém của nước Việt Nam cộng sản kém hấp dẫn đối với các nhà đầu tư ngoại quốc như thế nào.
Nhưng ít người có vẻ đồng ý về sự trả lời câu hỏi Việt Nam sẽ có phản ứng như thế nào trước thỏa hiệp ký kết ở Bắc Kinh hôm thứ hai vừa qua dọn đường cho Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Quốc tế (WTO). Đây là một tổ chức ấn định luật lệ buôn bán trên thế giới.
Một số nguồn tin tài chính nói Việt Nam sẽ phải ghi nhận trong thâm tâm là nước láng giềng Trung Quốc, một đồng minh về ý thức hệ xã hội chủ nghĩa mặc dầu hai nước có những hận thù lâu đời, đã đi những bước chót để tiến đến thỏa hiệp với Mỹ.
Một số nguồn tin khác nói Việt Nam có sách lược riêng, tập trung ưu tiên vào những lãnh đạo già nua của đảng Cộng sản đang tìm cách dung hòa hiểm họa mất quyền kiểm soát độc đảng khi mở cửa cho kinh tế thế giới và chấp nhận tự do cạnh tranh.
Sau khi giữ im lặmh trong mấy tháng qua, tuần trước Hà Nội nói muốn điều đình thêm với Mỹ về Hiệp ước Mậu dịch đã được thỏa hiệp trên nguyên tắc hồi tháng 7.
Các nhà đầu tư ngoại quốc nhìn mặt ngoài của lời tuyên bố đó, nói tương lai ngay tức khắc của Hiệp ước Mậu dịch có vẻ ảm đạm, nhưng các nguồn tin tài chính khác lại nói Hà Nội vẫn sốt sắng muốn giải quyết vấn đề trong hai hay ba tháng tới.
Phạm Chí Lan, Phó Chủ tịch Phòng Công-Thương Việt Nam, nói các xí nghiệp trong nước vẫn lo ngại về hiểm họa cạnh tranh của Trung Quốc.
Từ lúc Trung Quốc ký thỏa hiệp với Mỹ, sự lo ngại đó càng gia tăng.
Lan nói với Reuters: “Cố nhiên hành động của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến chúng tôi. Ngoài việc là một kẻ cạnh tranh dữ dội về xuất cảng, Trung Quốc sẽ cạnh tranh gắt gao hơn về việc tranh thủ lấy đầu tư ngoại quốc”.
Lan nói Việt Nam nên dùng thỏa hiệp Mỹ-Trung như một sự kích thích để gia tăng tính cạnh tranh của mình và xúc tiến hội nhập kinh tế thế giới.
Ông Jean-Pierre Verbiest, đại diện tại Hà Nội của Ngân hàng Phát triển Á châu, nói sự thỏa hiệp của Trung Quốc đưa Việt Nam vào hiểm họa là trong trung hạn còn bị thụt lùi thêm nữa so với các nền kinh tế Á châu.
BIẾT TIN AI BÂY GIỜ"
Một nguồn tin thân cận đảng nói trong cấp lãnh đạo đảng có sự kinh ngạc - và bực tức nữa - khi thấy Trung Quốc đạt đến thỏa hiệp với Mỹ quá mau lẹ.
Nguồn tin nói vì có một phái đoàn Cộng sản Trung Quốc mới sang Việt Nam dặn dò Việt Nam là phải cảnh giác trước những ý đồ của Mỹ khi họ muốn đẩy mạnh đến Hiệp ước Mậu dịch.
Nguồn tin này tiếp: “Thế mà Trung Quốc lại bứt đi luôn để ký thỏa hiệp với Mỹ. Việt Nam biết tin ai bây giờ"”
Các nguồn tin tài chính Hà Nội nhìn nhận đã sai lầm khi khựng lại trong việc ký kết Hiệp ước với Mỹ.
Nhưng chưa thấy Washington có phản ứng gì chính thức.