- Sáng ngày 29 tháng 9 năm 2005, bà Phạm Thị Trung Thu đã tự thiêu tại vườn hoa Mai Xuân Thưởng, quận Ba Đình, Hà Nội. Bà Thu đã chọn cái chết để nói lên nỗi oan ức của mình sau bao năm đấu tranh chống lại những hành vị ác độc của chế độ Hà Nội. Mặc dù bà chỉ bị phỏng nặng và đang điều trị tại bệnh viện Bỏng Trung ương, dưới sự canh gác rất chặt chẽ của công an, tin tức tự thiêu của bà đã tạo một chấn động lớn tại Hà Nội, ngay vào lúc ban bí thư đảng Cộng sản Việt Nam đang chuẩn bị triệu tập hội nghị để tổng kết về cái gọi là 'thực hiện chỉ thị của ban bí thư về khiếu nại, tố cáo' trên toàn quốc vào ngày 10 tháng 10 vừa qua.
Trước khi tự thiêu, bà Phạm Thị Trung Thu, 48 tuổi đã để lại một 'Di Thư Kêu Oan' gửi Thủ tuớng Cộng sản Việt Nam trình bày về hoàn cảnh của bà và lý do vì sao bà đã phải tìm cái chết. Bà cho biết đã ra Hà Nội 2 lần để kêu oan tại trụ sở tiếp dân số 1 Mai Xuân Thưởng. Mỗi lần gặp xong, tuy cán bộ làm dáng vẻ ân cần nghe câu chuyện oan ức của bà, nhưng lại bảo sẽ chuyển đơn của bà về cho địa phương giải quyết. Địa phương của bà là Lâm Đồng. Ở đây, cán bộ địa phuơng không những không giải quyết mà còn gây khó dễ, họp bàn tìm cách đối phó, bịa đặt những lý do phi lý và cho rằng thời hạn khiếu nại đã chấm dứt để không phải giải quyết nữa. Bà cho biết là hành trình khiếu nại của bà vô cùng gian nan, vất vả và vô tận...
Trong thư tuyệt mệnh, bà Thu đã cho biết hoàn cảnh của bà thật đáng thương tâm. Bà Thu có một người con bị tật bẩm sinh, ăn uống khó khăn. Cháu sinh non lúc 7 tháng, mẹ không có sữa nên việc nuôi rất vất vả vì không có cha trong lúc đó lại bị tước hết giấy tờ hộ khẩu và không được xác nhận để làm lại chứng minh nhân dân nên không có khả năng tìm việc làm hầu nuôi con phù hợp với điều kiện thời gian chăm sóc... Truờng học và tư nhân giữ trẻ từ chối không nhận trẻ vì chăm sóc khó khăn; nhưng lại không thể gửi cho ai để chăm sóc. Ba Thu còn cho biết là huyện ủy Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng thanh toán nợ 4 năm liền (mức tính theo thời điểm 1990) là 23 triệu đồng kèm theo việc ép bà phải thôi việc lùi vào năm 1994, đã không đủ trang trải nợ nần chi phí ăn uống cho hai mẹ con, để tiếp tục khiếu nại theo yêu cầu của huyện Cát Tiên giai đoạn từ 5/2002 đến 11/2004. Tình cảnh của bà đáng lý phải được nhà nước cứu xét giúp đỡ nhưng từ địa phương đến trung ương đều tìm cách từ chối, khiến cho bà Thu đã kéo lê cuộc sống bất hạnh trong 14 năm qua không có một triển vọng giải quyết. Cuối cùng ngày 29 tháng 9 vừa qua, bà Thu đã chọn cái chết để ‘đảng và nhà nước biết còn có những mảnh đời bất hạnh bị bức bách xô đẩy đến bước đường cùng - không còn một lối thoát nào để sống - do một số người sử dụng quyền lực, nhân danh đảng và nhà nước để làm việc sai trái’.
Bi kịch của bà Thu là một trong hàng trăm ngàn bi kịch khác đã và đang xảy ra trong xã hội Việt Nam hiện nay. Nó là một dạng của vấn đề chà đạp Dân Sinh, khi đảng và nhà nước cố tình không giải quyết những quyền lợi của người dân - mà đáng ra họ có quyền thừa hưởng - đẩy dân vào bước đường cùng chọn cái chết để kêu oan. Cộng sản Việt Nam biết rõ những bi kịch này là nguồn gốc của sự bất công trong xã hội và là mầm móng tạo ra những bất ổn làm ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự toàn xã hội. Cộng sản Việt Nam cũng biết rõ là vấn đề bất lực của các cơ quan trong việc giải quyết những suy thoái về mặt Dân Sinh đang là nguyên nhân lớn tạo ra nạn khiếu nại, tố cáo ngày một gia tăng và nhất là làm bùng nổ những điểm nóng trong xã hội. Theo ông Trương Vĩnh Trọng, trưởng ban nội chính trung ương đảng Việt cộng thì vấn đề khiếu nại, tố cáo bắt đầu bùng nổ lớn từ năm 2000, đặc biệt là từ sau vụ nông dân ở Thái Bình, Đồng Nai nổi dậy chống siêu cao thuế nặng. Từ đó, số lượng người kéo ra Hà Nội khiếu kiện ngày một đông, khiếu kiện kéo dài, đến tận nhà riêng của một số quan chức cao cấp như trước nhà Phan Văn Khải, Lê Khả Phiêu, Nông Đức Mạnh v,v... để kêu oan. Ở địa phương, tình hình khiếu nại, tố cáo cũng gia tăng, nhiều người tham gia, có một số vụ đã trở thành điểm nóng như ở Nam Định, Hà Tây, Bến Tre, Sóc Trăng, Huế, Sài Gòn, Tây Nguyên... trong 5 năm vừa qua.
Để ngăn chận các vụ khiếu nại, tố cáo, từ năm 2002, ban bí thư của đảng Cộng sản Việt Nam đã ra chỉ thị mang số 09/CT/TU đề ra sáu nhiệm vụ thuộc hai lãnh vực khiếu nại về hành chánh, tức là những hướng dẫn về thủ tục giải quyết các vụ khiếu kiện của dân chúng và khiếu nại về tư pháp, tức là giải quyết những tố cáo của dân chúng liên quan đến các hành vi nhũng lạm, tham ô của cán bộ, đảng viên. Cộng sản Việt Nam nói là trong gần 5 năm qua, họ đã thụ lý chính thức 614, 717 vụ, việc khiếu nại hành chánh và thụ lý 89, 510 vụ tố cáo. Trong tất cả các vụ ,việc khiếu nại và tố cáo nói trên có khoảng 63% liên quan đến đất đai, ruộng vườn, có 27% liên quan đến các mặt về đời sống, công ăn việc làm. Hà Nội khoe là đã giải quyết được từ 60% cho đến 75% các vụ khiếu nại, tố cáo, trong đó đa số liên quan đến đất đai. Sự thành công này, theo Cộng sản Việt Nam là nhờ vào các tổ hòa giải do những Hội nông dân, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh tham gia góp phần trong việc hòa giải. Trong khi đó, các vụ khiếu nại, tố cáo liên quan đến những bức hại về mặt đời sống, o ép công ăn việc làm, bất công trong những trợ giúp xã hội.... đã gặp rất nhiều trở ngại trong việc giải quyết vì hai lý do. Thứ nhất là đảng Cộng sản Việt Nam không thực tâm giải quyết các nguyên vọng của dân trên mặt dân sinh. Thứ hai là thả nổi cho cán bộ tuỳ tiện giải quyết theo tính chất địa phương với lối hách dịch, cửa quyền nên đã tạo thêm sự phẫn uất trong dân.
Trong tất cả các vụ khiếu nại, tố cáo thì số luợng đơn ở Thành phố Sài Gòn chiếm tỷ lệ đáng kể so với cả nước. Cũng giống như các nơi, hai lãnh vực có đơn khiếu nại, tố cáo nhiều nhất là nhà đất và đời sống, trong đó, vấn đề khiếu nại liên quan đến mặt đời sống có năm chiếm từ 30% cho đến 50% đơn khiếu kiện. Thành phố Sài Gòn đã phải lập 4 đoàn khảo sát tình hình phát sinh khiếu nại, tố cáo ở một số quận, huyện trọng điểm để tìm hiểu nguyên do cũng như tìm biện pháp giải quyết. Tuy nhiên theo báo cáo của đảng ủy Sài gòn trong hội nghị của ban bí thư về việc tổng kết công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo thì thành phố Sài gòn có thể đạt kết quả trong việc giải quyết các vụ tranh chấp nhà đất, đền bù giải tỏa, tái định cư; nhưng không thể giải quyết ổn thỏa những khiếu kiện ngày một gia tăng liên quan đến các bức bách về mặt đời sống, lương bỗng, công việc, y tế ... của dân chúng. Đây là mối lo mà chính đảng uỷ Sài Gòn đã nêu ra trong báo cáo rằng sau những đợt tập trung khiếu kiện về nhà cửa, ruộng đất thì có nhiều xác xuất xảy ra những cuộc tập trung minh oan hay khiếu kiện những vấn đề liên quan đến các mặt dân sinh.
Lo ngại của đảng ủy Sài Gòn không phải là không có lý do nếu ta nhìn vào sự mâu thuẫn của hai chính sách mà Hà Nội đang tiến hành: 1/ Gia tăng phát triển đầu tư thương mại; 2/ Tiếp tục khống chế về mặt chính trị trong xã hội. Sự mâu thuẫn này chỉ làm gia tăng những mầm bất mãn trong quần chúng, biểu hiện qua những vụ khiếu nại, tố cáo ngày một nhiều hơn. Khi những vụ khiếu nại, tố cáo gia tăng và lan rộng trên mặt đời sống của người dân thì trận thế đấu tranh Dân Sinh bộc phát, kết hợp với mặt trận đấu tranh Dân Quyền (đòi tự do dân chủ, tự do tôn giáo, nhân quyền) hiện nay, chắc chắn sẽ làm bùng nổ những phong trào đấu tranh quần chúng như đã từng diễn ra tại Đông Âu (1989), Liên Xô (1990) hay tại Nam Dương (2003).
Lý Thái Hùng
October 12,2005
Trước khi tự thiêu, bà Phạm Thị Trung Thu, 48 tuổi đã để lại một 'Di Thư Kêu Oan' gửi Thủ tuớng Cộng sản Việt Nam trình bày về hoàn cảnh của bà và lý do vì sao bà đã phải tìm cái chết. Bà cho biết đã ra Hà Nội 2 lần để kêu oan tại trụ sở tiếp dân số 1 Mai Xuân Thưởng. Mỗi lần gặp xong, tuy cán bộ làm dáng vẻ ân cần nghe câu chuyện oan ức của bà, nhưng lại bảo sẽ chuyển đơn của bà về cho địa phương giải quyết. Địa phương của bà là Lâm Đồng. Ở đây, cán bộ địa phuơng không những không giải quyết mà còn gây khó dễ, họp bàn tìm cách đối phó, bịa đặt những lý do phi lý và cho rằng thời hạn khiếu nại đã chấm dứt để không phải giải quyết nữa. Bà cho biết là hành trình khiếu nại của bà vô cùng gian nan, vất vả và vô tận...
Trong thư tuyệt mệnh, bà Thu đã cho biết hoàn cảnh của bà thật đáng thương tâm. Bà Thu có một người con bị tật bẩm sinh, ăn uống khó khăn. Cháu sinh non lúc 7 tháng, mẹ không có sữa nên việc nuôi rất vất vả vì không có cha trong lúc đó lại bị tước hết giấy tờ hộ khẩu và không được xác nhận để làm lại chứng minh nhân dân nên không có khả năng tìm việc làm hầu nuôi con phù hợp với điều kiện thời gian chăm sóc... Truờng học và tư nhân giữ trẻ từ chối không nhận trẻ vì chăm sóc khó khăn; nhưng lại không thể gửi cho ai để chăm sóc. Ba Thu còn cho biết là huyện ủy Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng thanh toán nợ 4 năm liền (mức tính theo thời điểm 1990) là 23 triệu đồng kèm theo việc ép bà phải thôi việc lùi vào năm 1994, đã không đủ trang trải nợ nần chi phí ăn uống cho hai mẹ con, để tiếp tục khiếu nại theo yêu cầu của huyện Cát Tiên giai đoạn từ 5/2002 đến 11/2004. Tình cảnh của bà đáng lý phải được nhà nước cứu xét giúp đỡ nhưng từ địa phương đến trung ương đều tìm cách từ chối, khiến cho bà Thu đã kéo lê cuộc sống bất hạnh trong 14 năm qua không có một triển vọng giải quyết. Cuối cùng ngày 29 tháng 9 vừa qua, bà Thu đã chọn cái chết để ‘đảng và nhà nước biết còn có những mảnh đời bất hạnh bị bức bách xô đẩy đến bước đường cùng - không còn một lối thoát nào để sống - do một số người sử dụng quyền lực, nhân danh đảng và nhà nước để làm việc sai trái’.
Bi kịch của bà Thu là một trong hàng trăm ngàn bi kịch khác đã và đang xảy ra trong xã hội Việt Nam hiện nay. Nó là một dạng của vấn đề chà đạp Dân Sinh, khi đảng và nhà nước cố tình không giải quyết những quyền lợi của người dân - mà đáng ra họ có quyền thừa hưởng - đẩy dân vào bước đường cùng chọn cái chết để kêu oan. Cộng sản Việt Nam biết rõ những bi kịch này là nguồn gốc của sự bất công trong xã hội và là mầm móng tạo ra những bất ổn làm ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự toàn xã hội. Cộng sản Việt Nam cũng biết rõ là vấn đề bất lực của các cơ quan trong việc giải quyết những suy thoái về mặt Dân Sinh đang là nguyên nhân lớn tạo ra nạn khiếu nại, tố cáo ngày một gia tăng và nhất là làm bùng nổ những điểm nóng trong xã hội. Theo ông Trương Vĩnh Trọng, trưởng ban nội chính trung ương đảng Việt cộng thì vấn đề khiếu nại, tố cáo bắt đầu bùng nổ lớn từ năm 2000, đặc biệt là từ sau vụ nông dân ở Thái Bình, Đồng Nai nổi dậy chống siêu cao thuế nặng. Từ đó, số lượng người kéo ra Hà Nội khiếu kiện ngày một đông, khiếu kiện kéo dài, đến tận nhà riêng của một số quan chức cao cấp như trước nhà Phan Văn Khải, Lê Khả Phiêu, Nông Đức Mạnh v,v... để kêu oan. Ở địa phương, tình hình khiếu nại, tố cáo cũng gia tăng, nhiều người tham gia, có một số vụ đã trở thành điểm nóng như ở Nam Định, Hà Tây, Bến Tre, Sóc Trăng, Huế, Sài Gòn, Tây Nguyên... trong 5 năm vừa qua.
Để ngăn chận các vụ khiếu nại, tố cáo, từ năm 2002, ban bí thư của đảng Cộng sản Việt Nam đã ra chỉ thị mang số 09/CT/TU đề ra sáu nhiệm vụ thuộc hai lãnh vực khiếu nại về hành chánh, tức là những hướng dẫn về thủ tục giải quyết các vụ khiếu kiện của dân chúng và khiếu nại về tư pháp, tức là giải quyết những tố cáo của dân chúng liên quan đến các hành vi nhũng lạm, tham ô của cán bộ, đảng viên. Cộng sản Việt Nam nói là trong gần 5 năm qua, họ đã thụ lý chính thức 614, 717 vụ, việc khiếu nại hành chánh và thụ lý 89, 510 vụ tố cáo. Trong tất cả các vụ ,việc khiếu nại và tố cáo nói trên có khoảng 63% liên quan đến đất đai, ruộng vườn, có 27% liên quan đến các mặt về đời sống, công ăn việc làm. Hà Nội khoe là đã giải quyết được từ 60% cho đến 75% các vụ khiếu nại, tố cáo, trong đó đa số liên quan đến đất đai. Sự thành công này, theo Cộng sản Việt Nam là nhờ vào các tổ hòa giải do những Hội nông dân, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh tham gia góp phần trong việc hòa giải. Trong khi đó, các vụ khiếu nại, tố cáo liên quan đến những bức hại về mặt đời sống, o ép công ăn việc làm, bất công trong những trợ giúp xã hội.... đã gặp rất nhiều trở ngại trong việc giải quyết vì hai lý do. Thứ nhất là đảng Cộng sản Việt Nam không thực tâm giải quyết các nguyên vọng của dân trên mặt dân sinh. Thứ hai là thả nổi cho cán bộ tuỳ tiện giải quyết theo tính chất địa phương với lối hách dịch, cửa quyền nên đã tạo thêm sự phẫn uất trong dân.
Trong tất cả các vụ khiếu nại, tố cáo thì số luợng đơn ở Thành phố Sài Gòn chiếm tỷ lệ đáng kể so với cả nước. Cũng giống như các nơi, hai lãnh vực có đơn khiếu nại, tố cáo nhiều nhất là nhà đất và đời sống, trong đó, vấn đề khiếu nại liên quan đến mặt đời sống có năm chiếm từ 30% cho đến 50% đơn khiếu kiện. Thành phố Sài Gòn đã phải lập 4 đoàn khảo sát tình hình phát sinh khiếu nại, tố cáo ở một số quận, huyện trọng điểm để tìm hiểu nguyên do cũng như tìm biện pháp giải quyết. Tuy nhiên theo báo cáo của đảng ủy Sài gòn trong hội nghị của ban bí thư về việc tổng kết công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo thì thành phố Sài gòn có thể đạt kết quả trong việc giải quyết các vụ tranh chấp nhà đất, đền bù giải tỏa, tái định cư; nhưng không thể giải quyết ổn thỏa những khiếu kiện ngày một gia tăng liên quan đến các bức bách về mặt đời sống, lương bỗng, công việc, y tế ... của dân chúng. Đây là mối lo mà chính đảng uỷ Sài Gòn đã nêu ra trong báo cáo rằng sau những đợt tập trung khiếu kiện về nhà cửa, ruộng đất thì có nhiều xác xuất xảy ra những cuộc tập trung minh oan hay khiếu kiện những vấn đề liên quan đến các mặt dân sinh.
Lo ngại của đảng ủy Sài Gòn không phải là không có lý do nếu ta nhìn vào sự mâu thuẫn của hai chính sách mà Hà Nội đang tiến hành: 1/ Gia tăng phát triển đầu tư thương mại; 2/ Tiếp tục khống chế về mặt chính trị trong xã hội. Sự mâu thuẫn này chỉ làm gia tăng những mầm bất mãn trong quần chúng, biểu hiện qua những vụ khiếu nại, tố cáo ngày một nhiều hơn. Khi những vụ khiếu nại, tố cáo gia tăng và lan rộng trên mặt đời sống của người dân thì trận thế đấu tranh Dân Sinh bộc phát, kết hợp với mặt trận đấu tranh Dân Quyền (đòi tự do dân chủ, tự do tôn giáo, nhân quyền) hiện nay, chắc chắn sẽ làm bùng nổ những phong trào đấu tranh quần chúng như đã từng diễn ra tại Đông Âu (1989), Liên Xô (1990) hay tại Nam Dương (2003).
Lý Thái Hùng
October 12,2005
Gửi ý kiến của bạn
