* Lữ đoàn 3 Kỵ binh đặc nhiệm trong đội hình hành quân ngoại biên
Như VB đã trình bày trong bài viết về cuộc hành quân của Liên quân Việt-Mỹ trên phần đất Cam Bốt vào cuối tháng 4/1970, Chiến dịch Toàn thắng 42 do bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 tổng chỉ huy được bắt đầu vào 7 giờ sáng ngày 29 tháng 4/1970, nỗ lực chính của lực lượng Thiết giáp VNCH trong cuộc hành quân này là Thiết đoàn 18 và 2 chi đoàn thuộc Lữ đoàn 3 Kỵ binh đang trong giai đoạn hình thành. Vị tư lệnh lữ đoàn 3 Kỵ binh lúc bấy giờ là đại tá Trần Quang Khôi, ông được thăng chuẩn tướng vào đầu tháng 4/1974
Theo kế hoạch của bộ Tư lệnh Chiến dịch Toàn thắng 42 mà tư lệnh là trung tướng Đỗ Cao Trí, lúc bấy giờ là tư lệnh Quân đoàn 3 kiêm tư lệnh Quân khu 3, lực lượng đặc nhiệm của Quân đoàn 3 được chia thành 2 chiến đoàn: Chiến đoàn 318 và Chiến đoàn 333. Chiến đoàn 333 do đại tá Biệt động quân Trương Văn Phúc chỉ huy, còn Chiến đoàn 318 do đại tá Trần Quang Khôi, tư lệnh Lữ đoàn 3 Ky binh chỉ huy. Lực lượng Thiết giáp tại hai chiến đoàn này được phối trí như sau.
-Thiết đoàn 18 Kỵ binh nằm trong hệ thống chỉ huy của Chiến đoàn 318, phối hợp với hai Trung đoàn 43 và 48 thuộc Sư đoàn 18 Bộ binh tiến hành các cuộc tấn công vào nhóm mục tiêu 1 ở Tây và Nam vùng Mõ Vẹt.
-Hai chi đoàn Thiết kỵ hỗn hợp thuộc Lữ đoàn 3 với các chi đội chiến xa và thiết vận xa, thuộc hệ thống chỉ huy của Chiến đoàn 318, phối hợp với Liên đoàn 3 Biệt động quân để lập thành lực lượng tấn công vào nhóm mục tiêu 2 cũng thuộc vùng Mõ Vẹt.
Theo đúng kế hoạch hành quân, trong ngày 30 tháng 4/1970, các đơn vị của Lữ đoàn 3 Kỵ binh đã yểm trợ mạnh mẽ cho các tiểu đoàn Bộ binh và Biệt động quân đánh bật các cụm điểm kháng cự của CQ trên đường tiến quân. Đến ngày 1 tháng 5, các đơn vị Thiết giáp cùng các đơn vị bộ chiến tiến về trục phía Tây tỉnh Xoài Riêng, tái lập giao thông trên Quốc lộ 1 về đến biên giới Việt-Căm Bốt. Từ ngày 1 đến 28/5/1970, các đơn vị Thiết kỵ tiếp tục yểm trợ các đơn vị hành quân tiến vào vùng trách nhiệm, giao tranh đã diễn ra quyết liệt trên trục tiến quân của các đơn vị đặc nhiệm.
Sau khi tiến chiếm được các mục tiêu theo đúng kế hoạch, ngày 29 tháng 5/1970, chiến đoàn 318 và 333 được giao nhiệm vụ mới để tiến hành giai đoạn 2 của chiến dịch Toàn Thắng 42. Theo đó, Thiết đoàn 18 Kỵ binh yểm trợ cho các đơn vị bộ chiến của Trung đoàn 43 và Trung đoàn 48 Bộ binh hành quân về phía Bắc và Tây Bắc khu vực đồn điền Chup; 2 chi đoàn thuộc Lữ đoàn 3 Kỵ binh phối hợp với các tiểu đoàn BĐQ thuộc Liên đoàn 3 BĐQ hành quân phía Tây Tây Nam đồn điền Chup. Đồn điền Chup cách Nam Vang khoảng 100 km đường chim bay về hướng Đông Bắc.
Ngay trong ngày đầu, ở cánh quân của Chiến đoàn 333, hai tiểu đoàn BĐQ đã đụng độ nặng với 1 trung đoàn thuộc CT7 CSBV (sư đoàn 7 CQ). Tiểu đoàn BĐQ đi đầu bị CQ phục kích, các đại đội bị thiệt hại nặng, tiểu đoàn thứ hai bị CQ tấn công mạnh. Để tiếp ứng 2 tiểu đoàn BĐQ, bộ chỉ huy Chiến đoàn 333 đã điều động 2 chi đoàn hỗn hợp thuộc Lữ đoàn 3 Kỵ binh cùng với tiểu đoàn BĐQ trừ bị nhập trận. Trong nỗ lực yểm trợ đơn vị BĐQ để giải vây đơn vị bạn, các chi đội M-41 và M-113 của 2 chi đoàn Thiết kỵ đã tiến sâu vào mục tiêu, do địa thế sình lầy nên một số lớn Thiết vận xa bị lún lầy không di động được để yểm trợ cho các đại đội Biệt động quân trong tấn công.
Đến trưa, với sự yểm trợ của các chi đội chiến xa, lực lượng BĐQ đã làm chủ tình hình, CQ bị đẩy lùi, hơn 100 CQ bỏ xác tại trận địa cùng vũ khí. Về chiến đoàn 333, 1 tiểu đoàn BĐQ bị tổn thất nặng, tất cả Thiết Vận Xa M 113 bị lún. Để có thể tái hoạt động với lực lượng đầy đủ, bộ chỉ huy Chiến đoàn 333 đã tạm ngưng cuộc tiến quân, tiến hành tải thương và trục vớt các Thiết vận xa. Chỉ huy trưởng chiến đoàn 333 nhận được lệnh của trung tướng Đỗ Cao Trí, tư lệnh Quân đoàn 3, là phải hoàn tất việc kéo các Thiết vận xa ra khỏi khu vực bị lún lầy nội trong ngày 29 tháng 5/1970.
Ngày 30/5/1970, hai chiến đoàn tiếp tục cuộc hành quân. Cũng cần ghi nhận rằng trong khi chiến dịch Toàn thắng 42 diễn ra trong khu vực trách nhiệm của Chiến đoàn 318 và 333 thì phía cánh trên, lực lượng Hoa Kỳ đã khởi động cuộc hành quân Toàn thắng 43 với các đơn vị: Lữ đoàn 3/Sư đoàn 1 Không Kỵ, Lữ đoàn 2 Thiết kỵ, Thiết đoàn 2/34, và một lữ đoàn thuộc Sư đoàn Nhảy Dù VNCH tăng cường. Cuối tháng 6/1970, mặc dù các đơn vị Hoa Kỳ rút khỏi mặt trận Căm Bốt, nhưng các đơn vị Thiết giáp, Bộ binh, Biệt động quân VNCH vẫn tiếp tục cuộc hành quân đến hết tháng 7.
Đầu năm 1971, Lữ đoàn 3 Kỵ binh lại tham gia cuộc hành quân ngoại biên mang tên là Toàn Thắng 1/71 do bộ Tư Quân đoàn 3 tổng chỉ huy. Cuộc hành quân này xuất phát vào ngày mồng 5 Tết Tân Hợi 1971, mục tiêu là các căn cứ địa của CSBV bên kia biên giới Việt-Căm Bốt nằm về phía Tây Bắc tỉnh Tây Tỉnh. Trong 6 tháng liên tiếp, từ tháng 2 đến tháng 7/1971, các đơn vị của Lữ đoàn 3 Kỵ binh đã phối hợp với các đơn vị bộ chiến đánh bật nhiều đơn vị chủ lực của CSBV hoạt động gần biên giới. * Lữ đoàn 1 Ky Binh trong đội hình cuộc hành quân Hạ Lào
Thể theo lời yêu cầu của một số cựu sĩ quan Thiết giáp QL.VNCH, chúng tôi xin lược trình về sự tham chiến của Lữ đoàn 1 Kỵ binh trong đội hình cuộc hành quân Hạ Lào.
Cũng vào đầu năm Tân Hợi 1971, tại chiến trường Quân khu 1, Lữ đoàn 1 Kỵ binh do đại tá Nguyễn Trọng Luật chỉ huy đã cùng với các đơn vị thuộc Sư đoàn Nhảy Dù, Thủy quân Lục chiến, Sư đoàn 1 Bộ binh, Liên đoàn 1 Biệt động quân tham dự cuộc hành quân Lam Sơn 719 vào ngày 8 tháng 2/1971.
Ngay từ những ngày đầu của cuộc hành quân, được Không quân Việt-Mỹ yểm trợ trên các ngọn đồi bao quanh, các đơn vị của Lữ đoàn 1 Kỵ binh cùng với các đơn vị bộ chiến chiếm được phía Bắc mục tiêu A lưới vào ngày 10 tháng 2, nhưng sau đó cuộc tấn công của Lữ đoàn 1 Ky binh đã bị khựng lại do CQ phản công mạnh. Các đơn vị CSBV ở phía Bắc A Lưới đã ồ ạt tấn công vào các cứ điểm, buộc bộ chỉ huy Lữ đoàn 1 Kỵ binh đã phải phân tán để yểm trộ các vị trí này. Sau đó CQ mở một loạt các cuộc tấn công vào căn cứ hỏa lực 30 và 31 bằng bộ binh và chiến xa. Các chiến xa M-41 của Lữ đoàn 1 Kỵ binh được điều động khẩn cấp đến tăng cường cho các cứ điểm nói trên và ngày 19-2, chiến xa QL.VNCH và CSBV lần đầu tiên đụng độ. Trong trận này, các chi đội chiến xa VNCH đã bắn hạ 6 chiến xa T 54 và 16 PT-76 của CQ, và không một chiến xa M 41 nào của Lữ đoàn 1 Kỵ binh bị mất.
Sau trận xa chiến này, CQ tiếp tục mở các cuộc tấn công biển người, chiếm dần các cứ điểm. Từ đó, Lực lượng VNCH lui quân về hướng A Lưới để tái phối trí. Trong cuộc lui quân này, CQ vẫn gia tăng áp lực, tuy nhiên, được sự yểm trợ của Không quân và Pháo binh, Lữ đoàn 1 Kỵ binh và các đơn vị bộ chiến đã bắn hạ thêm được 30 chiến xa CSBV nữa. Về phía Lữ đoàn 1 Kỵ binh, không bị mất một chiếc M 41 nào ngoại trừ 9 chiếc M 113 bị phá hủy hoặc bỏ lại vì bị hư hại trên đường rút quân.
Trong một nỗ lực mang tính cách quyết định, một cuộc hành quân trực thăng vận vào Tchepone đã được thực hiện vào ngày 6 tháng 3 với nỗ lực chính là 2 tiểu đoàn thuộc Trung đoàn 2 BB. Tuy nhiên ngay sau đó, CQ áp lực nặng khu vực này bằng bộ binh và chiến xa, trong tình hình đó, hai tiểu đoàn Bộ binh rất cần đến sự tăng cường của Thiết giáp để chống trả các đợt tấn công cường tâp của đối phương, nhưng các đơn vị của Lữ đoàn 1 Kỵ binh vẫn còn bị áp lực của CQ nên không tiếp ứng được cho đơn vị bạn, cuối cùng trung đoàn 2 Bộ binh phải rút khỏi Tchepone. Cuộc triệt thoái bằng trực thăng được khởi sự vào ngày 10 tháng 3/1971. Đến ngày 18 tháng 3/1971, tất cả các vị trí VNCH ở phía Tây mục tiêu A Lưới, căn cứ của Lữ đoàn 1 Kỵ binh, đã được rút toàn bộ.
Ngày 19 tháng 3, Lữ đoàn 1 Thiết kỵ mà trước đó đã rút về để bảo vệ cụm tuyến A Lưới đã khởi động cuộc phản công dọc theo Quốc lộ 9 hướng để yểm trợ các đơn vị rút về phía biên giới Việt Nam. Cuộc phản công của Lữ đoàn 1 Kỵ binh đã bị CQ phục kích. Địch quân đã mai phục sẵn một lực lượng cản hậu. Các kỵ binh đã nỗ lực vượt thoát vòng vây địch. Do đường xá chật hẹp nên nhiều chiến xa đã bị bỏ lại. Sau cuộc hành quân Hạ Lào 1971, Lữ đoàn 1 Kỵ binh đã được bổ sung quân số, chiến cụ và đến tháng 5 năm 1971, các đơn vị của Lữ đoàn 1 Kỵ binh đã sẵn sàng để tham dự các cuộc hành quân quy mô do bộ Tư lệnh Quân đoàn 1 tổ chức.
(Biên soạn dựa theo tài liệu chiến sử của binh chủng Thiết giáp QL.VNCH, một số bài viết đăng trong tạp chí KBC, hồi ký của cựu trung tá Nguyễn Minh Tánh, tài liệu riêng của cựu thiếu tá Phạm Huấn..)
Gửi ý kiến của bạn
