Lực Lượng Vn-Pháp Rút Khỏi Kontum, Đồng Bằng Bắc Việt
LTS. Trong tinh thần tưởng niệm ngày 20 tháng 7 năm 1954, Việt Báo giới thiệu đến bạn đọc loạt bài chiến sữ "Vĩ tuyến 17, Hiệp định Genève, 50 năm nhìn lại", đăng vào số báo thứ Bảy hàng tuần. Loạt bài này được biên soạn dựa theo các tài liệu sau đây: Quân lực VNCH trong giai đoạn 1946-1955( Khối Quân sử/Phòng 5/Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH); Đông Dương Hấp Hối của cựu Đại tướng Quân đội Pháp Henri Navarre; hồi ký của các cựu Tướng lãnh VNCH: cựu Trung tướng Trần Văn Đôn, cựu Thiếu tướng Đỗ Mậu, cựu Đại tướng Cao Văn Viên; Việc từng ngày 1945-1964 của tác giả Đoàn Thêm; tài liệu riêng của VB.
* Cuộc hành quân Auverge triệt thoái lực lượng VN-Pháp khỏi vùng Nam của Đồng bằng Bắc Việt vào mùa hè 1954.
Từ tháng 3/1954 đến tháng 5/1954, tình hình chiến sự tại Bắc Việt vô cùng sôi động với trận chiến Điện Biên Phủ. Cùng thời gian này, Việt Minh thường mở các cuộc phục kích các đoàn quân xa của Liên quân Pháp-VN trên các trục lộ Hải Phòng- Hà Nội, và Hà Nội- Nam Định. Từ tháng 5/1954 đến cuối tháng 6/1854, trong khi hội nghị Genève đang khai diễn, thì tại khu vực đồng bằng Bắc Việt, đã diễn ra nhiều trận giao tranh giữa các đơn vị Quân đội Quốc gia Việt Nam, các binh đoàn chiến thuật của Pháp, và các đơn vị của Việt Minh.
Trước tình hình chiến sự ngày càng gia tăng, Bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp tại Bắc Việt đã mở cuộc hành quân Auverge.Đây là cuộc hành quân triệt thoái lực lượng VN và Pháp khỏi vùng Nam của Đồng bằng Bắc Việt. Với cuộc hành quân này, Bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp thu hẹp phòng tuyến đồng bằng Bắc Việt và cho triệt thoái các đơn vị hoạt động tại Bùi Chu, Phát Diệm, Thái Bình, Nam Định, và Phủ Lý về bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng và Quốc lộ 5.
Cuộc hành quân khai diễn ngày 29-6-1954 và chia làm 2 đợt:
-Đợt 1 diễn ra từ 29 đến 30-6-1954:
Trong đợt này, triệt thoái bằng đường sông các đơn vị Việt Nam tại Ninh Bình, Phát Diệm và Bùi Chu.
-Đợt 2: từ 1 đến 2-7-1954:
Triệt thoái bằng đường thủy các đơn vị Việt Nam tại Thái Bình, và triệt thoái bằng đường bộ các đơn vị tại Nam Định về Bình Lục, rồi từ Bình Lục về Phủ Lý và Hà Nội.Các đơn vị Việt Nam tại miền Nam đồng bằng Bắc Việt gồm có:
-Bùi Chu: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 16, các Tiểu đoàn Khinh quân 701, 705, 707 và 719, Đại đội trọng pháo 751, pháo binh vị trí 306 và ba trung đội Pháo binh bán lưu động 105 ly.
-Phát Diệm: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 14, Tiểu đoàn Khinh quân 717, Đại đội trọng pháo 753.
-Ninh Bình: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 4, 18 và Tiểu đoàn Khinh quân 711.
-Thái Bình: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 22., 58 và Pháo binh vị trí 305.
-Nam Định: Tiểu đoàn Khinh quân 712, 718, Pháo binh vị trí 304, ngoài ra còn có một số đơn vị Pháp.
-Phủ Lý: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 55, 56 và Tiểu đoàn Khinh quân 710.
Cuộc hành quân triệt thoái của các đơn vị VN-Pháp diễn ra đột ngột. Việt Minh tung quân truy kích và 1 trận kịch chiến đã xảy ra tại Phủ Lý vào lúc cuộc triệt thoái hoàn tất. Trong trận này, Việt Minh bị tổn thất nặng nề. Lực lượng Quân đội Quốc gia VN cũng bị tổn thất nhưng đã rút an toàn về các cứ điểm mới. Đây là cuộc lui binh quy mô sau trận chiến Điện Biên Phủ.
* Lực lượngVN-Pháp triệt thoái khỏi Kontum, kịch chiến tại An Khê
Như đã trình bày, vào tháng 1/1954, lực lượng Khinh quân gồm 14 tiểu đoàn của các miền Nam, Trung, Bắc được điều động tham gia chiến dịch Atlante khai diễn ngày 20-1-1954. Đây là một chiến dịch nhằm bình định các tỉnh thuộc Liên khu 5 của Việt Minh gồm Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên. Khu vực hành quân rộng chừng 26 ngàn cây số vuông thoai thoải 1 chiều dài 370 cây số và chiều ngang 70 cây số. Vùng hành quân này là 1 căn cứ chiến lược của Việt Minh được xây dựng từ năm 1946. Dân số vào đầu năm 1954 ước khoảng 2.5 triệu người. Đây là 1 vùng khá màu mỡ của miền Trung, Việt Minh đã khai thác nhân công, mộ quân, và sử dụng đường xe lửa có từ trước 1945, để vận chuyển gạo muối và lương thực. Đây là khu giao liên trọng yếu của Việt Minh nối liền miền Bắc và miền Nam. Ngoài ra khu vực này lại kế can cao nguyên Boloven ở Hạ Lào, tại đây Việt Minh thiết lập nhiều căn cứ địa để làm cứ điểm xuất phát các cánh quân xuống miền Nam, Hạ Lào và Cao Miên.
Khi mở cuộc hành quân, Bộ Tư lệnh lực lượng Liên Hiệp Pháp tại VN muốn đánh bật Việt Minh ra khỏi khu này để giao lại cho chính quyền Quốc gia Việt Nam. Do đó, cuộc hành quân này có tính cách bình định với sự tham gia của nhiều tiểu đoàn Khinh quân và các liên đoàn chiến thuật của Quân đội Quốc gia Việt Nam. Sau khi chiếm được khu vực này, Pháp giao cho lực lượng Việt Nam bình định. Mặt trận tại duyên hải miền Trung lắng dịu vì Việt Minh đã rời vùng này để uy hiếp Cao nguyên.
Ngày 28-1-1954, Việt Minh điều động lực lượng tấn công và chiếm Kontum. Các liên đoàn lưu động 41 và 42 Cao nguyên mà binh sĩ là người Thượng, đã bị tổn thất nặng. Sau khi bỏ Kontum, lực lượng Pháp về cố thủ tại Pleiku và An Khê.Trung đoàn 803 Việt Minh sau nhiều trận phục kích trên Quốc lộ 19 đã bao vây phòng tuyến An Khê từ đầu tháng 3/1954. Ngày 30-3-1954, hai tiểu đoàn Pháp từ Qui Nhơn lên tăng viện đã bị tổn thất tại đèo Mang.
Căn cứ An Khê vào thời gian này do Liên đoàn 11 của Quân đội Quốc gia Việt Nam từ Kontum về đóng giữ, lại bị cô lập. Trước tình hình này, bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp tại Cao nguyên điều động Liên đoàn 100 di chuyển từ Pleiring tới Pleiku để giải tỏa cho căn cứ An Khê. Cuộc di chuyển này cũng chính là cuộc hành quân khai thông Quốc lộ 19. Mặc dù bị phục kích và bị thiệt hại ở mức trung bình, liên đoàn này đã đến được An Khê. Tại đây, liên đoàn này tổ chức lại hệ thống phòng thủ cho kiên cố hơn trước và mở rộng sân bay để phi cơ vận tải có thể tiếp tế được.
Tới giưã tháng 6/1954, Việt Minh gia tăng áp lực tại duyên hải Liên khu 5 và chuẩn bị lực lượng tấn công Pleiku để kiểm soát Cao nguyên. Nhận thấy áp lực của Việt Minh, Bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp phải ra lệnh cho Liên đoàn 100 rời An Khê về cố thủ Pleiku. Đây là 1 cuộc triệt thoái mạo hiểm vì quảng đường từ An Khê về Pleiku đã bị trung đoàn 83 Việt Minh phong tỏa.
Cũng cần ghi nhận rằng Liên đoàn 100 là binh đoàn đã lập nhiều chiến tích tại Triều Tiên với các trận đánh Chipyong Ni, Wonju và Arrowhed Ridge. Liên đoàn này do Đại tá Barrou chỉ huy.
Cuộc triệt thoái của Liên đoàn 100 khỏi An Khê bắt đầu từ 3 giờ sáng ngày 24-6-1954. Ngoài thành phần cơ hữu, liên đoàn còn được tăng phái vài đơn vị Khinh quân. Liên đoàn đã bị phục kích tại câu số 15, trên 1 địa thế gồm những cao điểm chế ngự 1 cánh đồng cỏ voi cao và dày dặc. Khi đoàn quân di chuyển vào cánh đồng này, Việt Minh liền khai hỏa súng cối, đại bác không giật, mở đầu cuộc phục kích, tấn công ngay vào bộ chỉ huy của Liên đoàn 100. Một vài thiết giáp hộ tống cho Liên đoàn đã bị bắn, không kịp phản ứng. Các quân xa vận tải bị quân Việt Minh đốt cháy, trong đó có cả xe truyền tin, vì thế , Liên đoàn 100 không thể liên lạc với các đơn vị bên ngoài. Việt Minh lợi dụng các cao điểm ở phiá Bắc để đặt súng cối bắn vào đoàn xe, nên Liên đoàn 100 bị rối loạn, không thể mở cuộc phản công. Đại tá Barrou , chỉ huy Liên đoàn, bị thương ngay từ phút đầu, vị sĩ quan tham mưu trưởng Liên đoàn thay thế lại bị tử thương, khiến cho đội hình của Liên đoàn bị rối loạn. Vào lúc này, phi cơ của Không quân Pháp xuất hiện ứng cứu nhưng đã trễ. Chiến trường không còn phân biệt quân của Pháp và đối phương. Sau trận này, Liên đoàn 100 bị tổn thất nặng. Một số quân sĩ của Liên đoàn này đã tử chiến, mở vòng vây, về đến Pleiku. Kể từ đó, trung đoàn 803 của Việt Minh đã kiểm soát Quốc lộ 19. Lực lượng Liên Hiệp Pháp phải bỏ An Khê mà chỉ cố thủ An Khê cho tới khi đình chiến. (Kỳ sau: Những trận chiến cuối cùng trước ngày 20-7-1954)
LTS. Trong tinh thần tưởng niệm ngày 20 tháng 7 năm 1954, Việt Báo giới thiệu đến bạn đọc loạt bài chiến sữ "Vĩ tuyến 17, Hiệp định Genève, 50 năm nhìn lại", đăng vào số báo thứ Bảy hàng tuần. Loạt bài này được biên soạn dựa theo các tài liệu sau đây: Quân lực VNCH trong giai đoạn 1946-1955( Khối Quân sử/Phòng 5/Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH); Đông Dương Hấp Hối của cựu Đại tướng Quân đội Pháp Henri Navarre; hồi ký của các cựu Tướng lãnh VNCH: cựu Trung tướng Trần Văn Đôn, cựu Thiếu tướng Đỗ Mậu, cựu Đại tướng Cao Văn Viên; Việc từng ngày 1945-1964 của tác giả Đoàn Thêm; tài liệu riêng của VB.
* Cuộc hành quân Auverge triệt thoái lực lượng VN-Pháp khỏi vùng Nam của Đồng bằng Bắc Việt vào mùa hè 1954.
Từ tháng 3/1954 đến tháng 5/1954, tình hình chiến sự tại Bắc Việt vô cùng sôi động với trận chiến Điện Biên Phủ. Cùng thời gian này, Việt Minh thường mở các cuộc phục kích các đoàn quân xa của Liên quân Pháp-VN trên các trục lộ Hải Phòng- Hà Nội, và Hà Nội- Nam Định. Từ tháng 5/1954 đến cuối tháng 6/1854, trong khi hội nghị Genève đang khai diễn, thì tại khu vực đồng bằng Bắc Việt, đã diễn ra nhiều trận giao tranh giữa các đơn vị Quân đội Quốc gia Việt Nam, các binh đoàn chiến thuật của Pháp, và các đơn vị của Việt Minh.
Trước tình hình chiến sự ngày càng gia tăng, Bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp tại Bắc Việt đã mở cuộc hành quân Auverge.Đây là cuộc hành quân triệt thoái lực lượng VN và Pháp khỏi vùng Nam của Đồng bằng Bắc Việt. Với cuộc hành quân này, Bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp thu hẹp phòng tuyến đồng bằng Bắc Việt và cho triệt thoái các đơn vị hoạt động tại Bùi Chu, Phát Diệm, Thái Bình, Nam Định, và Phủ Lý về bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng và Quốc lộ 5.
Cuộc hành quân khai diễn ngày 29-6-1954 và chia làm 2 đợt:
-Đợt 1 diễn ra từ 29 đến 30-6-1954:
Trong đợt này, triệt thoái bằng đường sông các đơn vị Việt Nam tại Ninh Bình, Phát Diệm và Bùi Chu.
-Đợt 2: từ 1 đến 2-7-1954:
Triệt thoái bằng đường thủy các đơn vị Việt Nam tại Thái Bình, và triệt thoái bằng đường bộ các đơn vị tại Nam Định về Bình Lục, rồi từ Bình Lục về Phủ Lý và Hà Nội.Các đơn vị Việt Nam tại miền Nam đồng bằng Bắc Việt gồm có:
-Bùi Chu: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 16, các Tiểu đoàn Khinh quân 701, 705, 707 và 719, Đại đội trọng pháo 751, pháo binh vị trí 306 và ba trung đội Pháo binh bán lưu động 105 ly.
-Phát Diệm: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 14, Tiểu đoàn Khinh quân 717, Đại đội trọng pháo 753.
-Ninh Bình: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 4, 18 và Tiểu đoàn Khinh quân 711.
-Thái Bình: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 22., 58 và Pháo binh vị trí 305.
-Nam Định: Tiểu đoàn Khinh quân 712, 718, Pháo binh vị trí 304, ngoài ra còn có một số đơn vị Pháp.
-Phủ Lý: Tiểu đoàn Bộ binh Việt Nam 55, 56 và Tiểu đoàn Khinh quân 710.
Cuộc hành quân triệt thoái của các đơn vị VN-Pháp diễn ra đột ngột. Việt Minh tung quân truy kích và 1 trận kịch chiến đã xảy ra tại Phủ Lý vào lúc cuộc triệt thoái hoàn tất. Trong trận này, Việt Minh bị tổn thất nặng nề. Lực lượng Quân đội Quốc gia VN cũng bị tổn thất nhưng đã rút an toàn về các cứ điểm mới. Đây là cuộc lui binh quy mô sau trận chiến Điện Biên Phủ.
* Lực lượngVN-Pháp triệt thoái khỏi Kontum, kịch chiến tại An Khê
Như đã trình bày, vào tháng 1/1954, lực lượng Khinh quân gồm 14 tiểu đoàn của các miền Nam, Trung, Bắc được điều động tham gia chiến dịch Atlante khai diễn ngày 20-1-1954. Đây là một chiến dịch nhằm bình định các tỉnh thuộc Liên khu 5 của Việt Minh gồm Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên. Khu vực hành quân rộng chừng 26 ngàn cây số vuông thoai thoải 1 chiều dài 370 cây số và chiều ngang 70 cây số. Vùng hành quân này là 1 căn cứ chiến lược của Việt Minh được xây dựng từ năm 1946. Dân số vào đầu năm 1954 ước khoảng 2.5 triệu người. Đây là 1 vùng khá màu mỡ của miền Trung, Việt Minh đã khai thác nhân công, mộ quân, và sử dụng đường xe lửa có từ trước 1945, để vận chuyển gạo muối và lương thực. Đây là khu giao liên trọng yếu của Việt Minh nối liền miền Bắc và miền Nam. Ngoài ra khu vực này lại kế can cao nguyên Boloven ở Hạ Lào, tại đây Việt Minh thiết lập nhiều căn cứ địa để làm cứ điểm xuất phát các cánh quân xuống miền Nam, Hạ Lào và Cao Miên.
Khi mở cuộc hành quân, Bộ Tư lệnh lực lượng Liên Hiệp Pháp tại VN muốn đánh bật Việt Minh ra khỏi khu này để giao lại cho chính quyền Quốc gia Việt Nam. Do đó, cuộc hành quân này có tính cách bình định với sự tham gia của nhiều tiểu đoàn Khinh quân và các liên đoàn chiến thuật của Quân đội Quốc gia Việt Nam. Sau khi chiếm được khu vực này, Pháp giao cho lực lượng Việt Nam bình định. Mặt trận tại duyên hải miền Trung lắng dịu vì Việt Minh đã rời vùng này để uy hiếp Cao nguyên.
Ngày 28-1-1954, Việt Minh điều động lực lượng tấn công và chiếm Kontum. Các liên đoàn lưu động 41 và 42 Cao nguyên mà binh sĩ là người Thượng, đã bị tổn thất nặng. Sau khi bỏ Kontum, lực lượng Pháp về cố thủ tại Pleiku và An Khê.Trung đoàn 803 Việt Minh sau nhiều trận phục kích trên Quốc lộ 19 đã bao vây phòng tuyến An Khê từ đầu tháng 3/1954. Ngày 30-3-1954, hai tiểu đoàn Pháp từ Qui Nhơn lên tăng viện đã bị tổn thất tại đèo Mang.
Căn cứ An Khê vào thời gian này do Liên đoàn 11 của Quân đội Quốc gia Việt Nam từ Kontum về đóng giữ, lại bị cô lập. Trước tình hình này, bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp tại Cao nguyên điều động Liên đoàn 100 di chuyển từ Pleiring tới Pleiku để giải tỏa cho căn cứ An Khê. Cuộc di chuyển này cũng chính là cuộc hành quân khai thông Quốc lộ 19. Mặc dù bị phục kích và bị thiệt hại ở mức trung bình, liên đoàn này đã đến được An Khê. Tại đây, liên đoàn này tổ chức lại hệ thống phòng thủ cho kiên cố hơn trước và mở rộng sân bay để phi cơ vận tải có thể tiếp tế được.
Tới giưã tháng 6/1954, Việt Minh gia tăng áp lực tại duyên hải Liên khu 5 và chuẩn bị lực lượng tấn công Pleiku để kiểm soát Cao nguyên. Nhận thấy áp lực của Việt Minh, Bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp phải ra lệnh cho Liên đoàn 100 rời An Khê về cố thủ Pleiku. Đây là 1 cuộc triệt thoái mạo hiểm vì quảng đường từ An Khê về Pleiku đã bị trung đoàn 83 Việt Minh phong tỏa.
Cũng cần ghi nhận rằng Liên đoàn 100 là binh đoàn đã lập nhiều chiến tích tại Triều Tiên với các trận đánh Chipyong Ni, Wonju và Arrowhed Ridge. Liên đoàn này do Đại tá Barrou chỉ huy.
Cuộc triệt thoái của Liên đoàn 100 khỏi An Khê bắt đầu từ 3 giờ sáng ngày 24-6-1954. Ngoài thành phần cơ hữu, liên đoàn còn được tăng phái vài đơn vị Khinh quân. Liên đoàn đã bị phục kích tại câu số 15, trên 1 địa thế gồm những cao điểm chế ngự 1 cánh đồng cỏ voi cao và dày dặc. Khi đoàn quân di chuyển vào cánh đồng này, Việt Minh liền khai hỏa súng cối, đại bác không giật, mở đầu cuộc phục kích, tấn công ngay vào bộ chỉ huy của Liên đoàn 100. Một vài thiết giáp hộ tống cho Liên đoàn đã bị bắn, không kịp phản ứng. Các quân xa vận tải bị quân Việt Minh đốt cháy, trong đó có cả xe truyền tin, vì thế , Liên đoàn 100 không thể liên lạc với các đơn vị bên ngoài. Việt Minh lợi dụng các cao điểm ở phiá Bắc để đặt súng cối bắn vào đoàn xe, nên Liên đoàn 100 bị rối loạn, không thể mở cuộc phản công. Đại tá Barrou , chỉ huy Liên đoàn, bị thương ngay từ phút đầu, vị sĩ quan tham mưu trưởng Liên đoàn thay thế lại bị tử thương, khiến cho đội hình của Liên đoàn bị rối loạn. Vào lúc này, phi cơ của Không quân Pháp xuất hiện ứng cứu nhưng đã trễ. Chiến trường không còn phân biệt quân của Pháp và đối phương. Sau trận này, Liên đoàn 100 bị tổn thất nặng. Một số quân sĩ của Liên đoàn này đã tử chiến, mở vòng vây, về đến Pleiku. Kể từ đó, trung đoàn 803 của Việt Minh đã kiểm soát Quốc lộ 19. Lực lượng Liên Hiệp Pháp phải bỏ An Khê mà chỉ cố thủ An Khê cho tới khi đình chiến. (Kỳ sau: Những trận chiến cuối cùng trước ngày 20-7-1954)
Gửi ý kiến của bạn
