Trong tiếng Anh thời hiện đại có một từ chỉ các dữ kiện thông tin gọi là cyber. Người đầu tiên trên thế giới dùng từ này là nhà toán học Norbert Wiener, cha đẻ thuyết thông tin học (Information Theory). Bắt nguồn từ cyber, thế giới có từ cyberspace, chỉ một tập hợp các tin liệu hay còn gọi là siêu không gian truyền thông, và một từ khác gọi là cybernetics, chỉ một ngành học nghiên cứu về cyber (tin liệu) được nhà toán học Norbert Wiener sáng lập từ đầu thế kỷ 20. Gần đây hơn, cũng xuất phát từ cyber, khoa học kỹ thuật của nhân loại có thêm từ cyber terrorist để chỉ những hành động khủng bố, phá hoại tin liệu, hoặc cyber war chỉ một cuộc chiến tranh tin liệu xảy ra trên mạng lưới internet toàn cầu. Khác với những cuộc chiến tranh trước đây, các phe phái thù nghịch thường tấn công các phi trường, hải cảng, kho tàng vũ khí, trung tâm truyền thông... cuộc chiến tranh trong tương lai sẽ là cuộc chiến tranh hủy hoại mạng lưới tin liệu được mệnh danh là cyber war. Chiến tranh cyber war sẽ là một cuộc chiến âm thầm, không tiếng súng, không máu đổ, không bom rơi đạn lạc, nhưng sẽ mang đến những hủy diệt tàn khốc, những hậu quả không thể đo lường khiến toàn bộ sức mạnh kinh tế, chính trị, quốc phòng, ngoại giao... của một quốc gia bị tê liệt. Nhận thức được những nguy hiểm khôn cùng của cuộc chiến tranh cyber, nên cựu đại tướng không quân Robert Marsh được lệnh của tổng thống Clinton, cầm đầu một ủy ban đặc biệt chuyên nghiên cứu về cách phòng chống chiến tranh cyber....
Trải qua thời gian dài 15 tháng miệt mài nghiên cứu về hiểm họa chiến tranh tin liệu cyber, đại tướng Robert Marsh tuyên bố: "Trong tương lai, và có thể nói tương lai rất gần, toàn bộ sức mạnh của Hoa Kỳ có nguy cơ bị tê liệt trong một cuộc tấn công âm thầm, không tiếng súng, không máu đổ. Ở thời đại cuối của thế kỷ 20, quan niệm tấn công bằng súng, bằng hỏa tiễn đang dần dần nhường bước cho những toan tính tấn công bằng những viên đạn tin liệu, những chương trình điện toán, những virus điện toán."
Trong một tác phẩm về cuộc khủng bố tin liệu toàn cầu (cyber terrorism), tác giả Winn Schwartan khẳng định, trung bình mỗi năm, mạng lưới thông tin truyền thông của Hoa Kỳ bị tấn công trên dưới chục triệu lần. Thủ phạm các cuộc tấn công có thể là những hackers và cũng có thể là những tên khủng bố tin liệu mệnh danh là "cyber terrorists".
Dĩ nhiên, để có thể phần nào phòng chống những tên khủng bố tin liệu ở thời hiện đại, cả một mạng lưới phòng thủ được thành lập với hàng loạt ám số, ám từ trấn giữ tất cả các cửa ải trên mạng lưới Internet. Khác với những ám số, ám tử đơn giản có khoảng trên dưới một chục con số hoặc chữ cái, những ám số, ám từ của mạng lưới phòng thủ tại các cơ quan an ninh, các công ty lưu trữ hồ sơ lớn ở Mỹ thường bao gồm từ 20 đến 40 chữ số.
Nhưng điều đó không có nghĩa là bất khả xâm phạm đối với những tên khủng bố tin liệu chuyên nghiệp, những chuyên viên điện toán có tài, có lòng đam mê, thích đối đầu với mọi thử thách. Bằng cớ là cách đây không lâu, trong một cuộc biểu diễn trên đài truyền hình CNN tại Hoa Kỳ, Ian Goldberg, một sinh viên mới tốt nghiệp ngành điện toán tại Mỹ đã cho mọi người thấy, anh có thể phá vỡ bất cứ ám số, ám từ nào trên mạng lưới Internet, kể cả những ám số, ám từ dài tới 40 chữ số.
Ian Goldberg cho biết, anh đã viết một chương trình điện toán đặc biệt cho 250 máy điện toán hoạt động. Nhờ vậy, trung bình mỗi giờ, anh có thể thử 100 tỷ ám số, ám từ khác nhau. Với tốc độ như vậy, anh chỉ cần thời gian tối đa ba tiếng rưỡi đồng hồ là có thể tìm ra bất cứ ám từ, ám số nào và phá tung bất cứ hệ thống phòng thủ nào trên mạng lưới Internet.
Lường trước được khả năng của máy điện toán và tài năng kỳ diệu của những tên khủng bố tin liệu trên thế giới, chính phủ Hoa Kỳ hiện đã dùng đến hệ thống mã số gồm 128 số để bảo vệ các tài liệu, các dữ kiện tối mật của quốc gia. Ở thời điểm hiện nay, mọi người đều công nhận, hệ thống mã số 128 số là thần diệu, không một ai có thể phá vỡ. Nhưng với sự phát triển của kỹ nghệ điện toán, khả năng thần diệu, bất khả phá vỡ của hệ thống ám số này cũng không thể nào tồn tại vĩnh viễn mà chỉ có tính tạm thời trong thời gian một vài năm hoặc 5 năm là cùng. Sau đó, một hệ thống ám số mới gồm vài trăm con số phải ra đời. Và cứ như vậy, khoa học tiếp tục phát triển thì kỹ thuật khủng bố, phá hoại cũng phát triển theo một cách thần tốc.
Mới đây, một chuyên viên điện toán chuyên có bổn phận phòng chống sự thâm nhập bất hợp pháp của những computer hacker đã phải thành thực thú nhận, "Cho đến thời điểm hiện nay, tôi có thể nói không có một hệ thống điện toán nào trên thế giới được coi là an toàn 100% trước sự tò mò của những computer hacker. Và cho dù chúng ta có làm bất cứ biện pháp phòng chống gì đi nữa thì chúng ta cũng nên nhớ: Cái gì đã do con người làm ra thì con người cũng sẽ có biện pháp phá vỡ hay chinh phục."
Trong một bản báo cáo về nguy cơ lệ thuộc vào máy điện toán, tướng Robert Marsh còn cho biết, "Trong những thập niên cuối của thế kỷ 20, nhân loại chứng kiến sự phát triển thần tốc của kỹ nghệ điện toán trong tất cả mọi ngành nghề xã hội, lĩnh vực khoa học kỹ thuật cũng như trong đời sống gia đình. Hiển nhiên cùng với sự phát triển của kỹ nghệ điện toán, nhân loại không thể không thừa nhận những tiện nghi lớn lao, những khả năng kỳ diệu do máy điện toán mang lại cho đời sống của con người chúng ta. Cũng chính trong chiều ngày càng phát triển, ngày càng tối tân hiện đại bao trùm nhiều lĩnh vực trong đời sống như vậy nên sự lệ thuộc vào máy điện toán của nhân loại cũng ngày càng gia tăng. Vì thế, bên cạnh những phúc lợi to lớn do máy điện toán mang lại, một khi máy điện toán bị trục trặc, hư hỏng, hay bị những tên khủng bố, kẻ gian phá hoại, nhân loại cũng đột nhiên nhận thức được những khó khăn, những bực bội, thậm chí cả những thiệt hại to lớn về của cải và nhân mạng sẽ lớn lao đến mức độ nào."
Nhớ lại cách đây không lâu, trung tâm điện toán kiểm soát mạng lưới truyền thông viễn liên của đại công ty AT&T tại Bedminster bị tê liệt hậu quả của những trục trặc về kỹ thuật điện toán. Trong thời gian chín tiếng đồng hồ sau đó, hàng triệu người gọi điện thoại trên lãnh thổ Hoa Kỳ chỉ nghe thấy một điệp khúc duy nhất, "Tất cả các đường dây hiện đang bận, xin qúy khách vui lòng chờ đợi!" Hậu quả của tình trạng không liên lạc được trong thời gian chín tiếng đồng hồ đã khiến cho không biết bao nhiêu người mẹ trong lúc hấp hối không nói chuyện được với con, bao nhiêu người chồng khi đi xa không được trò chuyện với vợ, bao nhiêu khách du lịch không thể liên lạc được với các công ty hàng không...
Dĩ nhiên, trong một hoàn cảnh mất liên lạc như vậy những thiệt hại về tài sản, tiền bạc của các công ty, các cửa tiệm, các ngân hàng cũng như của những người có những dịch vụ làm ăn xuyên tiểu bang hay xuyên quốc gia sẽ là những thiệt hại lớn lao khó có thể thống kê được một cách chính xác.
Tuy nhiên, những hậu quả do tai nạn của công ty điện thoại AT&T gây ra không thể nào chỉ giới hạn trong phạm vi tiền bạc nói riêng mà nó còn tạo nên một loạt những hậu quả dây chuyền khác trong mạng lưới kỹ nghệ đồng thời gây cho dân chúng một ấn tượng không thể nào tin tưởng tuyệt đối vào khả năng chính xác không bao giờ nhầm lẫn của khoa học kỹ thuật cho dù đó là khoa học kỹ thuật điện toán.
Cùng với những tiện nghi to lớn do khoa học kỹ thuật mang lại, nhân loại cho đến thời điểm hiện nay cũng nhận thức được những lệ thuộc to lớn của đời sống chúng ta đối với khoa học kỹ thuật. Chính từ sự lệ thuộc to lớn đó, nhân loại đã nhận thức được những khốc hại, những mất mát đối với chúng ta trong tương lai một khi khoa học kỹ thuật có những trục trặc hậu quả của một sự sơ xuất hay một hành động phá hoại của quân khủng bố tin liệu cyber terrorist.
Thực tế cho thấy việc trục trặc khoa học kỹ thuật trong thời đại tân tiến hiện nay là một việc không thể nào tránh khỏi. Cụ thể, sau khi tại nạn xẩy ra cho công ty điện thoại AT&T, một ủy ban điều tra đã được thành lập trong mục đích phát hiện nguyên nhân đã gây ra tai nạn. Kết quả cuộc điều tra đã cho thấy trong một chương trình điện toán dài ba triệu dòng, chỉ có một dòng không đúng trình tự đã là nguyên nhân duy nhất gây nên sự rối loạn của toàn bộ hệ thống điện toán kiểm soát mạng lưới truyền thông viễn liên của công ty.
Rõ ràng sự phát hiện này đã cho thấy những nguy cơ khó có thể tránh khỏi đối với sự trục trặc của khoa học kỹ thuật. Và ta có thể nói, khoa học kỹ thuật càng hiện đại bao nhiêu thì khả năng trục trặc kỹ thuật lại càng lớn bấy nhiêu và như vậy sự lệ thuộc của con người cũng trở nên trầm trọng gấp bội.
Nhận định về những nguyên nhân khiến máy điện toán có thể bị trục trặc, tướng Robert Marsh đưa ra một số nguyên nhân. Thứ nhất là những cấu tạo vật chất của một hệ thống điện toán tại một trung tâm có thể bị hư hại hậu quả của tình trạng mất điện, hỏa hoạn, sấm sét, động đất, bão lụt... Thứ hai là những trục trặc liên quan đến những nhầm lẫn trong những chương trình điện toán. Những nhầm lẫn này đôi khi là những nhầm lẫn cực kỳ nhỏ bé nhiều khi chỉ là một dòng chữ, thậm chí chỉ một dấu chấm hay một dấu phẩy trong cả một chương trình điện toán dài hàng chục triệu dòng, cũng có thể tạo nên những hư hại nghiêm trọng tương tự như tại nạn của công ty AT&T. Thứ ba là những trục trặc kỹ thuật do chính sự phá hoại của những nhân viên bất mãn trong công ty hoặc của những người từ bên ngoài công ty như trộm cắp, đối thủ cạnh tranh thương mại... Đôi khi sự trục trặc kỹ thuật có thể xẩy ra chỉ vì sự phá hoại của những người hay tò mò, thích mạo hiểm phiêu lưu khoái sử dụng máy điện toán như là một phương tiện thâm nhập vào những hệ thống điện toán của những công ty khác.
Rõ ràng, khi hệ thống điện toán của một công ty bị trục trặc kỹ thuật, nó sẽ gây nên những khó khăn và tai hại không nhỏ. Tuy nhiên, mức độ thiệt hại của những tai nạn này nhiều hay ít, có trầm trọng gây nguy hiểm đến tính mạng con người hay không, cũng còn tùy thuộc vào từng trường hợp hư hỏng riêng biệt của máy điện toán.
Lấy thí dụ như những trục trặc kỹ thuật đối với hệ thống truyền thông viễn liên của công ty AT&T thì sự thiệt hại tuy lớn lao về tiền của đồng thời gây nên những trở ngại không nhỏ cho những người sử dụng, nhưng những nguy hiểm đối với tính mạng con người được ghi nhận là không đáng kể. Lý do là những đường dây điện thoại khẩn cấp liên lạc với cảnh sát, bệnh viện, xe cứu thương... thường là những đường dây điện thoại địa phương.
Tuy nhiên, trong một tai nạn hỏa hoạn xẩy ra tại trung tâm truyền thông điện thoại Hinsdale cách đây hơn chục năm đã khiến 35000 cư dân của thành phố tuy có máy điện thoại nhưng không thể sử dụng trong suốt thời gian một tuần lễ. Hậu quả, chính quyền địa phương, cảnh sát và nhân viên của các tổ chức thiện nguyện đã phải thay phiên nhau tổ chức những trạm cấp cứu rải rác trong thành phố để dân chúng có thể yêu cầu sự giúp đỡ một khi có tình trạng khẩn cấp như hỏa hoạn, tai nạn, phụ nữ lâm bồn hay trộm cắp... Trong thời gian một tuần lễ, nhiều hãng xưởng phải đóng cửa. Các loại máy như điện toán, điện thư (fax), ngân hàng, bưu điện cũng nằm trong tình trạng đình chỉ hoạt động hoặc có hoạt động cũng chỉ cầm chừng.
Dĩ nhiên, trong một thời đại khoa học kỹ thuật phát triển thịnh vượng và máy điện toán đã thâm nhập vào nhiều lĩnh vực đặc biệt là lĩnh vực y khoa thì sự trục trặc kỹ thuật của máy điện toán đôi khi có thể tạo nên những tai nạn nghiêm trọng gây thương tổn đến tính mạng của người bệnh.
Cụ thể nhất là một trường hợp xảy ra vào tháng 9 năm 1997 tại trung tâm trị liệu phóng xạ Hoa Kỳ. Vì sự trục trặc kỹ thuật khiến hệ thống điện toán kiểm soát liều lượng phóng xạ dùng để trị liệu cho bệnh nhân không hoạt động đã dẫn tới tình trạng hai bệnh nhân bị thảm tử và ít nhất là ba bệnh nhân khác bị trọng thương vì tiếp nhận quá nhiều dung lượng phóng xạ nguyên tử.
Điều nguy hiểm hơn nữa là đôi khi những nguyên nhân dẫn đến những trục trặc kỹ thuật của một hệ thống điện toán đã tiềm ẩn trong một thời gian dài lên tới nhiều năm trước khi gây ra tai nạn khiến cho việc điều tra và phát hiện ra những nguyên nhân là một điều cực kỳ khó khăn.
Trong số những trục trặc điện toán được nhìn nhận là nguy hiểm nhất phải nói là những trục trặc đối với hệ thống điện toán kiểm soát không lưu tại những phi trường quốc tế. Hiển nhiên, một khi những hệ thống điện toán này bị trục trặc, sẽ gây nên tình trạng nguy hiểm và những thiệt hại lớn lao cả về tiền của lẫn nhân mạng.
Cụ thể, cách đây hơn 3 năm, vào đầu tháng 10 năm 1997, hệ thống điện toán kiểm soát không lưu tại phi trường quốc tế Dallas Fort Worth đã bị trục trặc trong thời gian ngắn ngủi 20 phút đồng hồ khiến cho hơn 100 phi cơ các loại phải bay vần vũ trên bầu trời chờ phép được hạ cánh. Trong khi đó, nhiều phi cơ khác phải hạ cánh khẩn cấp tại những phi trường kế cận. Mặc dù không có một tai nạn nào xẩy ra vì thời tiết hôm đó tốt đẹp và trời không mây nhưng ai cũng phải thừa nhận sự trục trặc kỹ thuật điện toán đối với một trung tâm kiểm soát không lưu là một trục trặc nguy hiểm có thể mang đến chết chóc cho hàng trăm nhân mạng một lúc. Và dĩ nhiên, trục trặc đó càng trở nên khủng khiếp hơn một khi có sự nhúng tay của quân khủng bố cyber terrorist.
Phạm Thái Lai
Gửi ý kiến của bạn
