Sau gần 25 năm người Việt chúng ta lưu lạc xa xứ, nhìn lại những chặn đường đã qua, ít nhiều chúng ta cũng đã ổn định phần nào về vật chất và tinh thần tại mảnh đất xa xứ này. Ít nhiều gia đình gặp phải vấn đề, con em khi trưởng thành, không biết nói hoặc viết tiếng Việt. Từ đó các em không thấu hiểu những nét văn hóa của người Việt chúng ta, từ cách xưng hô, đến cách cư xử trong gia đình, họ hàng. Thậm chí có lúc, các em không thấu hiểu ngay cả những suy nghĩ, tình cảm của cha mẹ chúng.
Đôi khi các em không rành tiếng Việt, khi tiếp xúc với cộng đồng người Việt cũng ít nhiều gặp khó khăn. Từ đó các em tránh né không thích tiếp xúc với người Việt, các em thích có bạn Mỹ, chỉ thích giao dịch với người Mỹ. Có lần giỗ bên ngoại tôi, cả nhà đều cười nói khi kể về những kỷ niệm của các dì, các cậu thời thơ ấu, duy chỉ có một người em họ của tôi thì không nở nổi một nụ cười vì nó không hiểu dù chỉ một chữ tiếng Việt.
Rất nhiều phụ huynh cũng đã kể cho tôi về những lo âu khi thấy con trẻ mình ngày càng lớn mà chỉ nói tiếng Anh. Thật ra đôi khi các em mặc cảm khi nói tiếng Việt, phần vì không đủ từ, phần về mặc cảm tâm lý sợ nói sai, phần vì quá ít khi phải dùng tới. Từ những băn khoăn đó, tôi đã để ý đến những hoạt động mang tính cách bảo tồn tiếng Việt.
Có lần, khi tôi đi mua nhu liệu để đánh tiếng Việt tại trụ sở công ty VNI, số 14091 Goldenwest St., Westminster, CA 92683, điện thoại (714) 891-7656, tôi được biết VNI có một nhóm đang phát triển dự án làm CD-ROM dạy tiếng Việt trên máy điện toán, tôi đã trao đổi những ý kiến của riêng mình cũng như những băn khoăn khi nghĩ đến tiếng Việt của chúng ta, một mai sẽ đi về đâu khi con cháu mình không được học, không có điều kiện sử dụng và không được thụ huấn.
Đúng như những gì tôi nghĩ, người Việt chúng ta, dù ở đâu, cũng nghĩ đến những giải pháp để bảo tồn ngôn ngữ của dân tộc mình. Công ty VNI đã đi tìm một giải pháp giúp cách em có điều kiện tự học tiếng Việt, một giải pháp phù hợp với thời đại của máy điện toán và thông tin, họ đã tiến hành dự án phát triển nhu liệu “Em Học Tiếng Việt”. Trong quá trình nghiên cứu và thăm dò, công ty VNI đã ghi nhận rất nhiều ý kiến khác nhau, những ý kiến này đôi khi hỗ trợ nhau, đôi khi mâu thuẫn nhau, nhưng tất cả chúng đều giúp công ty VNI hoàn thành tốt dự án này.
Bao nhiêu nỗ lực, bao nhiêu công sức của các thầy cô, bao nhiêu thành tâm của những người mong muốn góp một phần sức vào việc bảo tồn tiếng Việt. Một số người đã từng tự nguyện đi dạy Việt ngữ tại các chùa, nhà thờ đã bỏ rất nhiều công sức, nhưng họ cho rằng hầu hết phụ huynh chỉ đưa các em tới vào cuối tuần, thời giờ quá ngắn ngủi, các em không đủ điều kiện luyện tập đọc, viết và nói. Có nhiều phụ huynh than rằng, khi chưa đi học tại trường, các em còn chịu theo họ đến trung tâm Việt ngữ, khi các em đã bận bài trường nhiều hơn, chúng không chịu đi nữa.
Ngoài ra, có những ý kiến về phương pháp giảng dạy cũng mang đến cho tôi nhiều ưu tư. Tiếng Việt của chúng ta có hai phương pháp đánh vần. Phần lớn các trung tâm Việt ngữ đang sử dụng phương pháp đánh vần tiếng Việt theo lối ráp vần. Theo phương pháp này các chữ cái a,b,c... được dùng để ký các âm a, bờ, cờ... đôi khi còn được gọi là vần a, bờ, cờ. Theo cách này một từ được đánh vần bằng cách phân tích từ đó thành ba thành phần, phụ âm đầu, một âm và một dấu. Ví dụ từ “trường” sẽ được phân tích thành phụ âm “tr” nối với âm “ương” và dấu huyền. Và sẽ được đánh vần là “trờ-ương-trương-huyền-trường”. Nhưng bên cạnh đó, có nhiều phụ huynh lại chọn phương pháp đánh vần theo mẫu tự, hay phương pháp ghép chữ để truyền đạt tiếng Việt. Theo phương pháp này, các chữ cái vẫn được phát âm đúng như tên của nó khi đánh vần và một từ được đánh vần theo cách ráp từng mẫu tự một từ trái qua phải. Ví dụ chữ “trường” sẽ được đánh vần là “t-erờ-ư-trư-ơ-trơ-en-nờ-giê-trương-huyền-trường”. Đa số những người lớn tuổi hiện nay, khi xưa đều được học theo phương pháp này.
Sau khi tiếp xúc, tôi được biết CD-ROM “Em Học Tiếng Việt” của công ty VNI hỗ trợ cả hai phương pháp nêu trên. Một khi cài vào một hệ thống máy điện toán, phụ huynh sẽ được hướng dẫn chọn cho con em mình học theo một trong hai phương pháp.
Một số người đã và đang dạy tại các trung tâm Việt ngữ, có thể dùng CD-ROM này như một phần hỗ trợ thêm cho các em nâng cao khả năng phát âm, khả năng nhận biết và tập đánh vần theo phương pháp ráp vần. Mặt khác, những phụ huynh có kinh nghiệm bản thân đã từng học theo phương pháp đánh vần theo mẫu tự, có thể hướng dẫn con em mình khi các em có điều gì không hiểu.
Đến hôm nay, tôi đã mua được CD-ROM “Em Học Tiếng Việt” của công ty VNI và khi dùng, tôi nhận thấy rằng, đây là một phương tiện hữu ích cho các em trau giồi Việt ngữ. Cái nhìn bắt mắt đầu tiên của CD-ROM này, là hình ảnh xinh đẹp với màu sắc thật hài hòa, phù hợp với thế giới của các em nhỏ. Tôi vào phần giới thiệu những người thực hiện, mới biết có sự góp tay của họa sĩ Vivi Võ Hùng Kiệt, là họa sĩ mà tôi được biết đến từ trước năm 75, nay đang vẽ tranh minh họa cho Tập san Phụ Nữ Thời Nay, Tập san Kỹ Thuật - Tương Lai và nhiều tập san khác. Bên cạnh đó, những bản nhạc nền khi các em đang học thật vui và rất trẻ con, những bản nhạc này được công ty VNI đặt nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Khoa - là học trò của nhạc sĩ Dương Thiệu Tước - viết riêng cho CD-ROM này, và đã được trung tâm Phượng Vũ hòa âm, một trung tâm mà tôi biết là có tên tuổi tại hải ngoại.
Phần cố vấn về tiếng Việt, có nhà văn - giáo sư Việt Văn Quyên Di, giáo sư Mai Thái Bằng - Giám Đốc Trung tâm Việt ngữ Hồng Bàng, và anh Lê Đình Nhất Lang - từng tốt nghiệp về ngữ học điện toán tại UCLA. Các chức năng của CD-ROM này bao gồm: học bảng chữ cái, kiểm tra khả năng nhận diện chữ cái, học dấu, học đánh vần những chữ đơn giản, học đọc số, kiểm tra khả năng nhận diện các số, học từ bằng hình ảnh và được kiểm tra xem khả năng nhận diện chữ cái đầu của một từ. Ngoài ra, CD-ROM còn có phần giải trí cho các em bằng trò chơi ráp hình tạo các chữ cái.
Bộ CD-ROM “Em Học Tiếng Việt”, còn được kèm theo một cuốn sách tập đồ, đã giúp con tôi tập viết được rất nhiều chữ, và khi viết xong, có thể in lại bao nhiêu cuốn cũng được, hoặc bất cứ trang nào của sách tập đồ mà tôi cảm thấy con tôi chưa rành về chữ đó.
Trước đây, tôi hướng dẫn hoài mà cháu vẫn không phân biệt được dấu, sau khi dùng bộ CD-ROM này, tôi đã để ý đến phần dạy dấu. Và tôi nhận thấy cháu học thật nhanh. Ở phần này, cháu được dạy như sau: đầu tiên, một từ đưa ra cùng với hình ảnh của nó. Ví dụ từ “cá” được đưa ra với hình con cá. Và cháu nghe máy đọc, “ca-sắc-cá, ca-huyền-cà, ca-hỏi-cả, ca-ngã-cã, ca-nặng-cạ”. Khi nghe nhiều từ như vậy, dần dần các em sẽ hình thành khả năng nối một dấu với một từ. Sau đó, máy hỏi: “Cá có dấu gì"” Và các em sẽ được thử thách đi tìm câu trả lời. Với mỗi lần bấm sai, máy cũng vẫn đọc dấu sai lên. Ví dụ các em bấm dấu huyền, máy sẽ đọc huyền, và nói “Sai rồi!” rồi hỏi lại “Cá có dấu gì"” Một khi các em tự mình tìm ra câu trả lời đúng và được máy vỗ tay khen, đồng thời tăng điểm thì sẽ rất thích thú, và từ đó các em dễ ghi nhớ từ nào có dấu nào, và máy cũng nói khi các em bấm đúng: “Đúng rồi! Cá có dấu sắc”.
Ở phần kiểm tra xem một từ bắt đầu bằng chữ cái nào, đối với con tôi, khi nhìn thấy chữ đó rồi, chỉ cần nhìn chữ cái đầu tiên và nhấn chuột vào chữ cái đó trêm màn ảnh, là sẽ nghe vỗ tay khen và tăng điểm. Vậy là cháu rất thích thú. Sau đó, cháu đã làm tôi ngạc nhiên khi nói nhiều từ mà tôi chưa hề dạy cháu. Thì ra khi đố một từ, máy còn hiện hình ảnh của từ đó, dần dần cháu hiểu và biết nói hết các từ này.
Ở phần chơi ráp hình, có lần con của tôi đang chơi, khi ráp xong, cháu chỉ vào hình hai chữ P và p, hỏi: “Đây là chữ pê hả ba"” Vậy là tôi hướng cháu qua học phần bảng chữ cái: “Con muốn biết các chữ này thì sang phần có con thỏ kìa, ở đó con sẽ được học tất cả chữ cái”.
Ở phần học đếm, chỉ một thoáng, con tôi đã đọc được từ 1 đến 10, hiểu và có thể trả lời được con mấy tuổi. Và tiếp đó, chỉ hai ngày sau, cháu đã làm tôi ngạc nhiên khi đếm lưu loát từ số 1 đến 100.
Tóm lại, tôi nhận thấy công ty VNI đang thực hiện đúng những gì phụ huynh chúng tôi mong muốn. Tôi không còn suy nghĩ họ làm tiếng Việt chỉ để đánh dấu hay làm phông chữ, công ty VNI đang làm văn hóa, đang góp tay vào việc bảo tồn tiếng Việt cho giới trẻ tại hải ngoại. Và tôi mong rằng công ty VNI rồi đây sẽ làm những sản phẩm khác cũng phục vụ nhu cầu bảo tồn văn hóa của người Việt chúng ta tại đây.
Gửi ý kiến của bạn
