Thời sự nước Úc: Thực trạng vô gia cư & biện pháp đối phó... - Hoàng Đ.Thư
Trong nhiều năm qua, việc chính phủ Howard nới lỏng các quy luật trong lãnh vực kiểm soát hồ sơ giấy tờ mượn nợ và mở rộng cửa cho những công ty tài chánh không phải là ngân hàng (non-bank) có quyền nhảy vào thị trường cho vay nợ mua nhà đã chẳng những đẩy cho giá nhà cửa tăng vọt quá mức mà còn khiến người ta có thể vay tiền dễ dàng thoải mái, thậm chí số tiền vay mượn có thể cao hơn cả trị giá của căn nhà hoặc miếng đất mà họ mua. Điều này đã biến việc mua nhà để ở hoặc mua nhà đầu tư trở thành một thứ bọt bóng vô cùng dễ vỡ, đặc biệt là đối với những người không biết liệu cơm gắp mắm, mượn tiền nhiều hơn sức trả nợ của mình. Chính vì thế mà không ai lấy làm ngạc nhiên khi thấy kết quả tệ hại của một cuộc nghiên cứu về vấn nạn vô gia cư (homeless) ở Úc được công bố trong tuần vừa qua. Sau đây, để hiểu rõ thêm về vấn nạn này, xin mời quý độc giả theo dõi bản lược dịch bài viết "No place to call home” (Không Nơi Nào Gọi Là Nhà) – của ký giả Stephen Lunn được đăng tải trên nhật báo The Australian ngày 9/7/09 vừa qua.
*
Đối với những người dân Úc vô gia cư, khoảng 105,000 người chiếu theo dữ kiện từ Sở Thống Kê Úc (Australian Bureau of Statistics – ABS) và có lẽ thêm nhiều ngàn người khác nữa đang ăn nhờ ở đậu nhà của bạn bè hoặc thân nhân hoặc đang sống tù túng chật hẹp tại những nhà trọ (boarding houses) hay ở những nơi tạm trú khẩn cấp (emergency accommodation) thì năm chữ "Thời gian rất cấp bách" (Time Is Of The Essence) quả thật sâu sắc vô cùng.
Năm chữ này này được trích ra từ bản báo cáo kết quả một cuộc nghiên cứu về tình trạng vô gia cư ở Úc do ông David Mackenzie, một chuyên gia nghiên cứu về chính sách xã hội của đại học Swinburne, thực hiện. Cuộc nghiên cứu của Học Viện Y Tế và Xã Hội Úc (Australian Institute of Health and Welfare - AIHW) cho thấy có sự gia tăng đáng kể con số các gia đình không có nơi để gọi là nhà.
Ông Mackenzie cho biết: “Tình trạng vô gia cư ở Úc đã thay đổi thật nhiều so với khi xưa. Nó không còn giống như tình hình trong những thập niên 1950 và 1960 nữa, khi những kẻ vô gia cư thường là những người đàn ông lớn tuổi sống lang thang bên vỉa hè. Nói chung thì bản tường trình mệnh danh “Counting the Homeless" cho thấy tổng số những người vô gia cư vẫn nằm ở khoảng hơn 100,000 người (trong khoảng thời gian từ 2001 đến 2006 khi những con số thống kê mới nhất của ABS được thâu thập). Thế nhưng, có sự gia tăng 17% trong số những gia đình vô gia cư và 10% gia tăng trong số những người độc thân. Tuy nhiên, có một sự sụt giảm đến 20% những thiếu niên sống một mình, lang thang trên đường phố. Con số này quả thực là một sự ngạc nhiên, thế nhưng, nó là một chứng minh rõ rệt rằng tài nguyên được dồn vào những chương trình ngăn ngừa nạn vô gia cư cho giới trẻ quả thật đã có hiệu quả. Từ đó, người ta có thể rút tỉa được một bài học về lãnh vực chính sách là thật sự cần có những chương trình ngăn ngừa sớm sủa để giúp cho giới trẻ cũng như các gia đình”.
Nhưng vấn đề đáng quan ngại là sự nhanh lẹ của các chính phủ ở cả hai cấp liên bang và tiểu bang trong việc hoạch định chính sách đúng đắn để có thể thực hiện những chương trình này hầu đạt được kết quả mà thủ tướng Kevin Rudd từng cam kết là đến năm 2020 sẽ giảm thiểu con số người vô gia cư xuống còn phân nửa. Đặc biệt là khi tất cả những cơ quan cung cấp dịch vụ trợ giúp người vô gia cư đều đồng ý từ năm 2006 cho đến nay thì con số những người vô gia cư trên toàn nước Úc đã gia tăng đáng kể.
Tổng giám đốc cơ quan từ thiện Mission Australia, ông Toby Hall, cho biết trong vòng hai năm qua đã có một sự tăng vọt trong nhu cầu cần trợ giúp từ các dịch vụ của Mission Australia, đặc biệt là từ các gia đình. Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chánh toàn cầu trong năm qua quả thật vô cùng lớn lao. Ông nói: “Chuyện hiện đang xảy ra là người ta có thể không bị mất việc, nhưng bị cắt giảm giờ làm việc. Tài chánh gia đình họ vốn chỉ bấp bênh trên bờ vực trước kia thì bây giờ bị thâm thủng. Đấy là một hoàn cảnh không thể kéo lâu dài hơn vài tháng mà thôi. Họ không thể trả đủ tiền thuê nhà, họ cần chỗ tạm trú cấp bách ở bất cứ nơi nào mà họ có thể tìm được, và con cái họ vì thế phải nghỉ học. Trong vòng 24 tháng qua chúng tôi đã chứng kiến một sự gia tăng đến 70% những gia đình vô gia cư, và phần lớn đều từ ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chánh thế giới. Riêng về những người đàn ông độc thân thì chỉ trong vòng 6 tháng vừa qua đã gia tăng đến 50%, cũng với những lý do tương tự”.
Kể từ khi nắm chính quyền từ tháng 12/2007, thủ tướng Kevin Rudd đã bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến vấn nạn vô gia cư. Đêm thứ Bảy cuối cùng trước ngày tổng tuyển cử năm 2007, ông viếng thăm một nhà tạm trú cho những người vô gia cư (homeless shelter). Khi vừa nhậm chức ông đã lên tiếng thúc giục những bạn đồng liêu đồng đảng của ông hãy làm như ông: đi quan sát để mục kích tận mắt sự túng quẫn vẫn còn hiện hữu ở Úc.
Ông Rudd từng gọi vấn nạn vô gia cư là “một sự xúc phạm mang tầm vóc quốc gia” (national obscenity) khi ông công bố một bản dự luận (green paper) về vấn đề này vào tháng 5/2008. Đến tháng 12/2008 khi công bố bản báo cáo đặc biệt (white paper) của chính phủ tựa đề “The Road Home: A National Approach to Reducing Homelessness” (Con Đường Về Nhà: Phương Cách Toàn Quốc Trong Việc Giảm Thiểu Nạn Vô Gia Cư), thì thủ tướng Rudd đã cam kết một tài khoản là $1,2 tỷ Úc Kim trong vòng 4 năm để có thể đạt được những mục tiêu đề ra trong bản báo cáo.
Trong cuộc họp của Hội Đồng Các Chánh Phủ Úc (Council of Australian Governments – CoAG) vào năm 2008 vừa qua thì tất cả các tiểu bang đều đồng ý sẽ đóng góp ngân quỹ tương đương với ngân khoản $400 triệu mà chính phủ liên bang dành cho vấn đề gia cư nhằm giải quyết vấn nạn vô gia cư.
Nhưng thời khóa biểu của CoAG đã bị đình trệ vì chính phủ NSW và chính phủ ACT đã không giao nộp được kế hoạch hành động trong tuần qua mặc dù thời hạn chót để giao nộp là 31/3/09. Thứ Hai 6/7/09 vừa qua, bộ trưởng gia cư liên bang, bà Tanya Plibersek đã thừa nhận rằng một vài tiểu bang và lãnh thổ có sự đình trệ để rồi, đến ngày hôm sau, thứ Ba 7/7/09, chính phủ liên bang bắt đầu cung ứng tài khoản cho những tiểu bang mà kế hoạch hành động đã được song phương chấp thuận.
Bà Plibersek cho biết chính phủ liên bang muốn bảo đảm rằng các chính phủ tiểu bang phải chi thêm ngân khoản mới vào các chương trình trợ giúp người vô gia cư trước khi đi đến một sự thỏa thuận để được chính phủ liên bang cung cấp thêm ngân khoản. Bà tuyên bố trên đài truyền thanh 2UE ở Sydney rằng NSW, tiểu bang có con số người vô gia cư cao nhất nước Úc, chiếu theo dữ liệu của cuộc kiểm tra dân số (census data), “có một kế hoạch thật tốt và sẵn sàng để khởi sự”, thế nhưng, chính phủ NSW phải cam kết thêm ngân khoản mới thì lúc đó chính phủ liên bang mới chấp thuận kế hoạch ấy. Bà nói: “Chúng tôi đã yêu cầu họ cho thêm một số chi tiết. Chúng tôi đang kiểm soát để có thể chắc chắn là phần đóng góp của tiểu bang là ngân khoản mới” (LND: Chứ không phải là tiền cũ của những kế hoạch đã từng được công bố, nhưng không thực thi rồi bây giờ xào lại!!!).
Ông Mackenzie cho biết quyết tâm của thủ tướng Rudd trong việc trợ giúp những người vô gia cư “được toàn thể xã hội Úc hân hoan đón nhận sau nhiều năm dài bị sao lãng”. Tuy nhiên, ông cũng lên tiếng kêu gọi sự khẩn cấp trong vấn đề này. Ông nói: “Để cắt giảm vấn nạn vô gia cư xuống phân nửa trong thời hạn chót là năm 2020 chẳng những đòi hỏi phải có chính sách đúng đắn, nhưng quan trọng hơn nữa là chính sách phải được thi hành một cách đầy đủ và đúng thời hạn để có thể tạo được ảnh hưởng. Có bằng chứng mạnh mẽ rằng sự ngăn ngừa sớm đã làm giảm thiểu con số thiếu niên vô gia cư. Để giảm thiểu thêm nữa thì các chương trình ngăn ngừa sớm nhắm vào thiếu niên cần phải được tăng gấp đôi, với một tổn phí dự trù là $40 triệu Úc Kim. Một sáng kiến đáng kể nhắm vào những gia đình đang có nguy cơ (at-risk families) có thể đòi hỏi một ngân khoản là $60-$90 triệu Úc Kim, thế nhưng, qua một thời gian sẽ có tiềm năng ảnh hưởng lớn lao trong việc giảm thiểu con số người bị lâm cảnh vô gia cư. Trong tất cả những trường hợp này thì thời gian rất cấp bách”.
Bà Narelle Clay, chủ tịch liên bang của tổ chức Homelessness Australia – một tổ chức tranh đấu cho người bị lâm vào cảnh vô gia cư – cho biết những dữ liệu của Học Viện Y Tế và Xã Hội (AIHW) là một sự nhắc nhở rằng tỷ lệ vô gia cư cao như thế trong một quốc gia thịnh vượng như Úc là một sự việc không thể nào chấp nhận được.
Bà nói: “Chính vì thế mà lời tuyên bố của thủ tướng Rudd khi công bố bản báo cáo đặc biệt rất quan trọng, và đó cũng là lý do biện minh cho sự quan trọng của việc dành thời gian từ đó cho đến bây giờ để phát triển những kế hoạch hầu đối phó với vấn nạn vô gia cư ở các tiểu bang và lãnh thổ. Tôi nghĩ rằng khoảng thời gian từ đó đến bây giờ là một việc hợp lý, vì vấn nạn này vô cùng phức tạp. Nhưng chúng ta cần phải thấy được những kế hoạch hành động của tiểu bang được đưa vào hồ sơ chính thức (on the record). Tôi hy vọng rằng chúng ta sẽ thấy được những kế hoạch này trong thời gian sắp tới. Bây giờ chúng ta không muốn phải lãng phí thời giờ. Chúng ta cần phải tiến hành với công việc”.
Tổng giám đốc của Hội Đồng Các Dịch Vụ Xã Hội Úc (Australian Council of Social Service – ACOSS) cũng đồng ý và lên tiếng kêu gọi chính phủ cả hai cấp phải có hành động càng sớm càng tốt. Bà nói: “Nếu những người có nguy cơ bị lâm vào hoàn cảnh vô gia cư có thể được nhận vào những chương trình ngăn ngừa cũng như những dịch vụ liên hệ sớm chừng nào thì họ sẽ được bảo vệ nhiều chừng ấy. Khi cái lạnh của mùa Đông bắt đầu phủ trùm xuống thì chuyện tối quan trọng là những người ngủ đầu đường xó chợ phải có được một nơi ấm cúng để ngủ”.
Nhưng ông Toby Hall, TGĐ Mission Australia lại khuyên mọi người hãy kiên nhẫn. Ông nói: “Tôi không biết có một ai thực sự làm việc trong lãnh vực giúp đỡ người vô gia cư mà không yểm trợ phương hướng chiến lược mà chính phủ đang theo đuổi. Thực tế thì chúng ta đang ở một mốc điểm thực sự cần thấy mọi việc bắt đầu đơm hoa kết quả, thế nhưng, đối với những người trong lãnh vực này thì sự chỉ trích mức tiến triển ngay khi chúng ta sửa soạn được thấy mọi việc bắt đầu quả là không thực tế chút nào. Chúng ta phải công nhận những chuyện đã được thi hành. Theo quan điểm của Mission Australia thì hiện nay chúng tôi có được một chương trình gia cư với giá cả phải chăng (affordable housing) ở Melbourne mà cách đây 6 tháng chúng tôi không có. Và chương trình gia cư với giá cả phải chăng cho các gia đình ở miền Tây Sydney cũng thế. Dĩ nhiên là chúng ta rất muốn có khả năng cung cấp nơi ăn chốn ở cho tất cả mọi người vô gia cư vào ngày mai, và tất cả những sự thay đổi xảy ra ngay tức khắc, thế nhưng, chúng ta cần phải kiên nhẫn. Những chuyện đã được thực hiện quả thật rất đáng kể và hiện đang tiến tới một hướng đúng đắn”.
Bộ trưởng gia cư liên bang Tanya Plibersek cho biết không phải các chương trình trợ giúp người vô gia cư bị đình trệ. Bà nói: “Rất nhiều công việc đã được thi hành. Chúng tôi đang xây nhiều ngàn căn nhà mới, chúng tôi đang tài trợ nhiều dịch vụ mới trị giá nhiều triệu Úc Kim. Chúng tôi mở thêm dịch vụ mới cho những người lớn tuổi lâm vào cảnh vô gia cư, những dịch vụ mà trước đó chưa bao giờ có để trợ giúp cho những người nguy khổn nhất trong xã hội của chúng ta. Chúng tôi đã tái tài trợ cho 101 dịch vụ "trở lại mái nhà xưa" (reconnect) để giúp cho những người trẻ tuổi tái thiết lập mối quan hệ với gia đình của họ, chúng tôi đã tăng thêm tài trợ cho những dịch vụ ấy. Có vô số hoạt động đã được thi hành mà không cần phải chờ đến việc ký kết số giấy tờ này. Khi chúng tôi ký kết những bản thỏa thuận với các chính phủ tiểu bang thì chúng tôi cũng biết rằng nỗ lực của họ cũng sẽ gia tăng như nỗ lực của chúng tôi”.
Gửi ý kiến của bạn
