Làng Không Ai Biết Chữ
Bạn,
Chuyện kể trong lá thư này xảy ra tại một làng ở tỉnh Đắc Lắc, vùng Tây Nguyên. Thêm một lớp trẻ ra đời là làng có thêm một thế hệ đợi chờ, khát khao chuyện học. Từ khi lập làng tới nay đã ba thế hệ không ai được đi học. Trẻ em trong làng cả ngày chạy chơi hay phụ giúp cha mẹ trên rẫy, lớn lên lập gia đình, sinh con. Thế hệ mới này lại cũng chỉ biết trỉa hạt bắp, nhổ củ mì, không hề biết tới "con chữ." Báo Tiền Phong ghi nhận thực trạng này qua bản tin như sau.
Tại tỉnh Đắc Lắc, không ai đến trường được vì làng lọt thỏm giữa rừng thẳm thuộc xã Cư M' Lan, huyện Ea Súp, tỉnh Đăk Lăk, cách cụm dân cư gần nhất 30km đường rừng. Những người biết chữ trong làng chỉ đếm trên đầu ngón tay. Gọi là biết nhưng cũng chỉ bập bẹ vài câu phát âm họ tên của mình để trả lời mỗi khi nhân viên ủy ban xã về làm giấy tờ. Ngay trưởng thôn cũng mới học hết lớp 3. Mấy năm trước có vài thiếu niên rủ nhau gùi sắn gùi bắp vượt 30km đường rừng để sang trường làng khác học chữ... nhưng không thành.
Nữ trưởng thôn Bàn Diệu An Kỳ cho biết, hiện làng có hơn 100 gia đình với gần 400 người là cư dân sắc tộc thiểu số phía Bắc vào đây lập làng hơn 10 năm nay. Thực tế, làng chưa có tên. 265 là cách gọi quen thuộc vì khu dân cư này nằm trong tiểu khu rừng 265 thuộc Công ty lâm nghiệp Cư M' Lan. Làng còn rất nhiều không: không điện, không đường, không trạm... Nỗi lo lớn nhất là không chữ. Nữ trưởng thôn nói: "Chúng tôi nghèo khó mới vào tận rừng sâu lập nghiệp. Sinh con đẻ cái nhiều, ai cũng mong con mình được học cái chữ nhưng trong làng không ai biết chữ. Năm nào chúng tôi cũng viết đơn xin xã cho giáo viên vào dạy". Nhưng khát khao đó chưa bao giờ thành. Từ khi những đứa trẻ đầu tiên của làng ra đời, nay chúng đã lấy vợ lấy chồng và sinh con, hi vọng được học chữ vẫn chưa thành.
Làng hiện có 105 em trong độ tuổi đi học nhưng hằng ngày lũ nhỏ chạy chơi khắp các quả đồi, nương rẫy. Lớn hơn một tí là theo cha mẹ đi làm cả ngày. Bốn đứa con cư dân Chiều Thị Xuân, dân tộc Dao hằng ngày dắt nhau đi chơi, hái quả bẻ cây ăn mà không hề biết đến trường lớp, con chữ. Chị Xuân nói: "Mình không biết chữ nên muốn cho con cái được đi học lắm".
Bạn,
Cũng theo báo Tiền Phong, lớp trẻ không biết chữ, giấy tờ tùy thân cũng không. Ở đây hơn 10 năm rồi xã không cấp hộ khẩu (sổ gia đình) vì làng chưa thành thôn chính thức của xã. Năm 2008, xã Cư M' Lan mới cho thành lập bộ máy hành chính lâm thời của thôn có trưởng thôn, phó thôn và 1 công an viên. Hằng tháng nhân viên uỷ ban xã vào đây để kiểm tra tình hình dân số và làm giấy tạm trú cho cả làng này.