Sốt rét (malaria) là thứ bệnh nguy hiểm nhất hiện nay của loài người. Từ 5-10% dân số trên thế giới bị bệnh sốt rét, nhiều nhất ở Phi Châu, á Châu và đặc biệt ở Đông Nam á Châu, kể cả Việt Nam. Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Tuấn tại Viện Garvan, U’c châu thì số người bị sốt rét lên tới ¼ dân số trên thế giới, tức là hàng tỉ người. Theo WHO, mỗi năm, một triệu người trên trái đất bị chết vì sốt rét. Mặc dầu ngày nay thuốc chống sốt rét đang thịnh hành như clhoroquine, nhưng càng ngày càng bị kháng sinh, hay nói rõ hơn bị ký sinh trùng sốt rét quen thuốc. Khảo cứu phương cách trừ sốt rét là việc làm rất quan trọng cho nhân loạị
Trước đây đã có vài thuốc chủng ngừa sốt rét, nhưng chưa được thành công.
Hiện giờ, nguyên tắc thuốc chủng mới ngừa sốt rét đang thử nghiệm cho chuột tìm cách giảm độc tố phát sinh từ ký sinh trùng sốt rét. Thực vậy chìa khóa của thử nghiệm mới này là tìm một phân tử lý tưởng để có thể kích thích hệ thống miễn nhiễm sinh ra chất chống lại mầm bệnh sốt rét.
Năm 1986, Camillo Golgi đặt giả thuyết ký sinh trùng sốt rét sinh sản độc tố gây từng cơn nóng. Năm 1993, Louis Schofield tường trình độc tố glycosylphosphatidylinositol (GPI) gây bênh sốt rét cho chuột. đồng dạng với độc tố sốt rét trong ngườị GPI là glycolipid, một phân tử bao gồm đường và mỡ, tương tự như cấu tạo màng tế bàọ
Schofield khám phá chuỗi glycan, một phần tử nồng cốt trong GPI, là một phân tử có chức năng như một độc tố. Do đó glycan được coi là yếu tố căn bản để điều chế thuốc chủng ngừa sốt rét. Chuyên gia tìm cách móc nối Glycan với những phân tử lớn hơn để hệ thống miễn nhiễm dễ nhận ra và có phản ứng. Trong loạt kết quả thử nghiệm sơ khởi, thuốc chủng chống GPI đã kích thích được hệ thống miễn nhiễm sản xuất kháng thể trong chuột. Hơn nữa đại thực bào (macrophages) từchuột sau khi chích thuốc chủng GPI có hiệu lực giảm phản ứng miễn nhiễm chống ký sinh trùng sốt rét.
Thuốc chủng có khả năng giảm 3 biến chứng bệnh sốt rét: 1). giảm độ axít trong máu, 2). giảm phổi thũng nước và3). giảm hội chứng não do ký sinh trùng sốt rét làm tắc nghẹt động mạch nãọ
Trong vòng vài năm nữa, chuyên gia hy vọng sẽ dùng thuốc chủng chống GPI thử nghiệm cho su’c vật bị sốt rét, và hy vọng sau đó sẽ dùng cho người.
Thuốc chủng cũng sẽ dùng được cho trẻ em bởi vì kháng thể rất đặc hiệu (specific) chống GPI ký sinh trùng sốt rét, và không ảnh hưởng tới GPI loài ngườị Đây là điểm quan trọng, vì lẽ trẻ sẽ có kháng thể chống được sốt rét. Chín chục phần trăm (90%) bệnh nhân trên thế giới bị chết vì sốt rét là trẻ em.
(Reference: Louis Schofield, Michael C. Lewitt, Krystal Evans, Mary-Anne Simons and Peter H Seeberger: Synthetic GPI as a candidate anti-toxic vaccine in a model of malaria, Nature, 418: 785-789, 2002).
Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; E-mail: tran.ngo@verizon.net; Trang Web: http://groups.yahoo.com/group/DienDanYKhoa/
Trước đây đã có vài thuốc chủng ngừa sốt rét, nhưng chưa được thành công.
Hiện giờ, nguyên tắc thuốc chủng mới ngừa sốt rét đang thử nghiệm cho chuột tìm cách giảm độc tố phát sinh từ ký sinh trùng sốt rét. Thực vậy chìa khóa của thử nghiệm mới này là tìm một phân tử lý tưởng để có thể kích thích hệ thống miễn nhiễm sinh ra chất chống lại mầm bệnh sốt rét.
Năm 1986, Camillo Golgi đặt giả thuyết ký sinh trùng sốt rét sinh sản độc tố gây từng cơn nóng. Năm 1993, Louis Schofield tường trình độc tố glycosylphosphatidylinositol (GPI) gây bênh sốt rét cho chuột. đồng dạng với độc tố sốt rét trong ngườị GPI là glycolipid, một phân tử bao gồm đường và mỡ, tương tự như cấu tạo màng tế bàọ
Schofield khám phá chuỗi glycan, một phần tử nồng cốt trong GPI, là một phân tử có chức năng như một độc tố. Do đó glycan được coi là yếu tố căn bản để điều chế thuốc chủng ngừa sốt rét. Chuyên gia tìm cách móc nối Glycan với những phân tử lớn hơn để hệ thống miễn nhiễm dễ nhận ra và có phản ứng. Trong loạt kết quả thử nghiệm sơ khởi, thuốc chủng chống GPI đã kích thích được hệ thống miễn nhiễm sản xuất kháng thể trong chuột. Hơn nữa đại thực bào (macrophages) từchuột sau khi chích thuốc chủng GPI có hiệu lực giảm phản ứng miễn nhiễm chống ký sinh trùng sốt rét.
Thuốc chủng có khả năng giảm 3 biến chứng bệnh sốt rét: 1). giảm độ axít trong máu, 2). giảm phổi thũng nước và3). giảm hội chứng não do ký sinh trùng sốt rét làm tắc nghẹt động mạch nãọ
Trong vòng vài năm nữa, chuyên gia hy vọng sẽ dùng thuốc chủng chống GPI thử nghiệm cho su’c vật bị sốt rét, và hy vọng sau đó sẽ dùng cho người.
Thuốc chủng cũng sẽ dùng được cho trẻ em bởi vì kháng thể rất đặc hiệu (specific) chống GPI ký sinh trùng sốt rét, và không ảnh hưởng tới GPI loài ngườị Đây là điểm quan trọng, vì lẽ trẻ sẽ có kháng thể chống được sốt rét. Chín chục phần trăm (90%) bệnh nhân trên thế giới bị chết vì sốt rét là trẻ em.
(Reference: Louis Schofield, Michael C. Lewitt, Krystal Evans, Mary-Anne Simons and Peter H Seeberger: Synthetic GPI as a candidate anti-toxic vaccine in a model of malaria, Nature, 418: 785-789, 2002).
Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; E-mail: tran.ngo@verizon.net; Trang Web: http://groups.yahoo.com/group/DienDanYKhoa/
Gửi ý kiến của bạn
