Trong thời điểm Quốc Hận 30/4, năm nay, tại tiểu bang Hawaii, thành phố Honolulu trên đảo Oahu vào hai ngày 29 và 30 tháng 4 năm 2006 đã diễn ra Lễ Đặt Bia Đá Tưởng Niệm Chiến Sĩ Việt Nam Cộng Hòa và Đồng Minh hy sinh trong cuộc chiến Việt Nam tại Nghĩa Trang Quốc Gia Thái Bình Dương (National Memorial Cemetery Of The Pacific: NMCP), thành phố Honolulu, trên đảo Oahu, tiểu bang Hawaii.
Trân trọng cảm tạ Giáo Sư NguyễnVăn Canh đã gởi choVBMN tin tức về diễn tiến buổi Lễ nêu trên.
Sáng Thứ Bảy, 29/4/06, Giáo Sư Nguyễn Văn Canh được Ban Tổ Chức mời tới chứng kiến Lễ Đặt Bia Đá Tưởng Niệm, Vinh Danh Chiến Sĩ VNCH và Đồng Minh đã hy sinh trong cuộc chiến tại Việt Nam tại Nghĩa Trang Quốc Gia Thái Bình Dương.Đây là một thắng cảnh nổi tiếng đã có khoảng 5 hay 6 triệu du khách viếng thăm.
Nghĩa Trang Quốc Gia Thái Bình Dương nằm trên miệng núi lửa Puowaina rộng lớn có diện tích 112.5 mẫu đất, giống hình dạng của vành miệng một cái thố nên có tên là Punchbowl Cemetery."Puowaina"có nghĩa là Đồi Hy Sinh.
Từ cổng Nghĩa Trang Quốc Gia, có một con đường rộng, hai chiều dài, chạy thẳng đến khán đài, trước mặt khán đài là một sân rộng nằm trên một mặt phẳng lộ thiên, có vị trí cao hơn so với đường cái, lát si măng trộn với đá.Trên sân này, người ta thường tổ chức các buổi lễ như Lễ Cựu Chiến Binh, Lễ Chiến Sĩ Trận Vong, Thắp Nến Tưởng Niệm Cho Việt Nam Veterants. Cũng có các buổi đón tiếp Tổng Thống Hoa Kỳ và Nhật Hoàng...và rất nhiều sinh hoạt khác được tổ chức rất long trọng.
Bia Đá Vinh Danh được đặt cùng hàng với khoảng 50 Bia Đá của các quốc gia hay các tổ chức khác, nằm bên cạnh Memorial Park dẫn tới Vista Point. Từ nơi đây, du khách có thể ngắm nhìn thành phố Honolulu với ngọn núi diamond Head về phía trái và Biển Thái Bình Dương ở phân độ 300 (gần vòng tròn 360 độ).
Bia Đá Vinh Danh của VNCH được đặt sát cạnh Bia Đá của Không Quân Hoa Kỳ.
Ngoài Giáo Sư Nguyễn Văn Canh, còn có sự hiện diện của Cô Ngọc Nhung, Giám Đốc Đài Ohana TV, Phóng viên truyền thanh Khúc Minh của đài phát thanh Bolsa và Đại Tá Castagnetti, Giám Đốc Nghĩa Trang Quốc Gia TBD, người điều khiển công tác đặt Bia.
Vào lúc 9 giờ sáng, dưới bầu trời Honolulu trong sáng, Đại Tá Castagnetti và Giáo Sư Nguyễn Văn Canh từ từ đẩy tấm Bia Đá do cần trục nâng lên bằng dây cáp vào vị trí. Tấm Bia Đá nặng khoảng 2,000 lbs, lấy từ đỉnh núi Kapaa của khu vực Kailua trong đảo Oahu. Đây là loại đá "dyke stone" bền chắc vĩnh cửu, kích thước chung cho tất cả bia đá là: 33"x20"x24"x18", trên mặt gắn một bảng đồng 12"x24 " với hàng chữ viết bằng tiếng Anh "Nhớ Ơn và Vinh Danh các Chiến Sĩ VNCH và Hoa Kỳ và Đồng Minh và Đồng minh đã chiến đấu để bảo vệ Tự Do cho nhân dân Việt Nam chống lại CộngSản xâm lăng". Nằm dưới hàng chữ đó, có hình chiến binh Mỹ và VNCH ở một bên, và bên kia là cờ Mỹ và VNCH. Thông thường, Ban Giám Đốc Nghĩa Trang chỉ cho phép đúc hàng chữ trên bảng đồng mà thôi.
Được biết tấm Bia Đá Vinh Danh đó được dựng lên với danh nghĩa VNCH như các quốc gia khác hay các tổ chức khác chứ không với danh nghĩa người tỵ nạn cộng sản.
Công tác đặt Bia chấm dứt lúc 10 giờ sáng cùng ngày.
Qua ngày sau, 30/4/06,vào lúc 9 giờ 45, Lễ Khánh Thành Bia Đá Vinh Danh bắt đầu, đúng vào thời điểm cách đây 31 năm, Việt Cộng cưỡng chiếm Sàigòn.
Một lều vải trắng rộng lớn được dựng lên về phía bên phải cho quan khách ngồi dự lễ với khoảng 500 ghế. Bên trái cũng có ghế ngồi cho quan khách. Mở đầu là toán quân nhân kèn trống Tô Cách Lan dẫn đầu, vừa đi chậm rãi vừa thổi kèn, đánh trống. Kế đó là toán hầu kỳ của QLHK, trong quân phục đại lễ, gồm 6 quân nhân trẻ đại diện cho 3 quân chủng: Hải, Lục, Không quân và TQLC. Tiếp theo là Quốc kỳ VNCH do Anh Nguyễn Minh, Giám Đốc Skybridge Com. ở San Jose, California phụ trách;Quý vị lãnh đạo tôn giáo: Thượng Tọa Thích Trí Hải, Linh Mục NguyễnVăn Kiên, Mục Sư Hoàng Ngọc Thạch và Đạo Trưởng Kafu Guotis. Đi sau có nhiều vị Tướng Lãnh Hoa Kỳ tại chức hay đã hồi hưu, các vị Dân Biểu, Nghị Sĩ tiểu bang, Thị Trưởng và nhân viên tòa Thị Chính Honolulu; các quan khách khác gồm một Trung Tướng Quân Lực Úc, Tổng Lãnh Sự Úc Quinn, Tổng Lãnh Sự Đại Hàn Kang, Tổng Lãnh Sự Phi Luật Tân Abadilla, tập thể người Việt tại địa phương và phái đoàn 21 người từ California đến.
Kế tiếp, Hội Cao Niên Diên Hồng Bắc California & nhân sĩ địa phương đồng niệm hương trước Bàn Thờ Tổ Quốc cầu xin anh linh các vị Tiên Liệt phù hộ cho dân tộc sớm thoát khỏi ách Cộng Sản bạo tàn.
Đạo Trưởng Kafu Goutis thổi kèn chiêu hồn khai mạc cuộc diễn hành đến địa điểm hành lễ và cầu nguyện bằng thổ ngữ tại Bia Tưởng Niệm.
Một toán 7 quân nhân phụ trách bắt súng chào do một nữ quân nhân chỉ huy, đứng đội hình hàng dọc sau Bàn Thờ Tổ Quốc. Toán hầu kỳ chặn lối vào Vista Point.Đoàn môtô VN Veterants mang cờ VNCH&HK tiến vào địa điểm hành lễ, đứng ở phía dưới. 16 vòng hoa và một số dây chuỗi hoa do các đoàn thể, cá nhân Mỹ-Việt lần lượt đặt trước Bia Tưởng Niệm.
Sau lễ nghi quân cách theo thủ tục long trọng của QĐHK, quốc ca VNCH được cử hành trước và quốc ca Hoa Kỳ sau với kèn truy điệu Hồn Tử Sĩ của HK, nhạc Chiêu Hồn Tử Sĩ của VNCH và 21 phát súng chào. Đại Tá Castagnetti phát biểu đôi lời về công tác dựng Bia và Ông đích thân giới thiệu quan khách. Sau đó, Ông và Cô Ngọc Nhung mời Giáo Sư Canh, Cố Vấn của Ủy Ban Dựng Bia lên diễn đàn khai mạc. Giáo Sư Canh đã phát biểu bằng song ngữ Anh – Việt: "Hôm nay chúng ta có mặt ở nơi đây tham dự Lễ dựng một Bia Đá để vinh danh những người đã bỏ mình trong cuộc chiến tại VN. Họ là hàng trăm ngàn người Việt đã anh dũng chiến đấu bảo vệ tự do cho chính mình. Họ là 58,000 quân nhân HK, 4,000 quân nhân Đại Hàn, 400 quân nhân Úc và một số là quân nhân Phi, Thái, Gia Nã Đại...đến VN để chống lại làn sóng xâm lăng của Cộng Sản. Tất cả những người ấy đã hy sinh tính mạng của mình cho một mục tiêu cao cả. Đó là Tự Do cho nhân dân VN và cho thế giới tự do...Chính vì thế, các chiến sĩ mà chúng ta vinh danh ngày hôm nay đã không hy sinh vô ích. Chúng ta có bổn phận phải nhớ ơn người đã chết vì lý tưởng ấy. Bia đá này dựng tại đây, trên đỉnh núi hùng vĩ, trang nghiêm này là để nhắc nhở nhiều thế hệ về sau cần phải biết ơn những người đã chết cho lý tưởng cao cả ấy."
Kế tiếp, Thiếu Tướng Irvin K. Cockett, Ret. lên phát biểu. Ông nói: "Tự do tư tưởng không phải do nhà thơ, nhà giáo làm ra, mà do người chiến sĩ bảo vệ nó mà thành. tự do ngôn luận không phải do nhà báo hay luật sư tạo, mà do chính người chiến sĩ bảo vệ nó. Tự do tôn giáo cũng không phải do những nhà sư, linh mục tạo ra, mà do chính người lính chiến bảo vệ mới có được. Vì thế chúng ta không bao giờ quên ơn những người đã bỏ minh nằm xuống để hôm nay ta được hưởng những cái tự do cao quý trên." Một số vị khách được mời phát biểu như: Thiếu Tướng CHT. Mia tại Honolulu, Đại Úy Cao Khắc Tiệp, Chị Hương Quế, Thị Trưởng Mufi Hannemann, Nghị Viên Rot Tam (tác giả Nghị Quyết Cờ Vàng tại Honolulu, 2004) và Đô Đốc Richard Macke, TTL /QĐHK / TBD. Vị khách sau cùng là Đại Tướng Frederick Wayand, Ông lên diễn đàn ngỏ lời chào mọi người và nói vài lời ngắn gọn. Giáo Sư Canh đã chào mừng Đại Tướng vì Ông là người đã đóng góp tích cực cho VN trong cuộc chiến và cho người Tị nạn tại Hoa Kỳ.
Ngoài ra, Nghị Sĩ Liên Bang Daniel, Alaska gởi thư chúc mừng đến BTC, Giám Mục Larry Silva, Tòa GM Honolulu cử Ling Mục Kiên đại diện Tòa GM đến dự.
Buổi lễ dựng Bia Đá là một công tác nhỏ tại địa phương nhưng đã được nâng cao lên tầm vóc quốc tế, được nhiều viên chức lớn trong chính quyền Hoa Kỳ, Đồng Minh, trong đó cả đại diện Ngoại Giao Đoàn và người Việt tị nạn chứng kiến.
Được biết,Trưởng Ban Tổ Chức là Cô Ngọc Nhung và Đai Tá Gene Castagnetti. Hướng dẫn quan khách vô vị trí ghế ngồi có đánh số là cựu SQ KQ Mike Castell, hiện nay Ông là Giáo Sư Đại Học Hawaii, mặc quốc phục VN.Yểm trợ BTC là đông đảo nhân viên của Nghĩa Trang Quốc Gia TBD và gia đình VN.Vì chỗ ngồi có hạn nên các thành viên đoàn môtô của Viet Veterants hàng trăm người do Ông Jessi Baker lãnh đạo và hơn 100 quan khách Mỹ phải đứng ở cạnh gốc cây sát nơi dựng Bia.
Phái đoàn VN San Jose gồm có quý vị: Huy phát, Đỗ Lương, LS Đỗ Doãn Quế, LS Nguyễn Tâm, Huy Phương, Cô Ngọc Nhung, GS Trần Công Thiện, Xuân Liên, Collen Phạm, Mike Nguyễn và GS Nguyễn Văn Canh.
Buổi Lễ Khánh Thành Bia Đá Vinh Danh Chiến Sĩ VNCH, Hoa kỳ và Đồng Minh là một công tác to lớn đầy ý nghĩa, chấm dứt trong sự hân hoan của mọi người tham dự, đánh dấu một thời gian 31 năm xa quê hương xứ sở.
(Bùi Huy Phúc Yên tổng hợp từ source: GS Nguyễn Văn Canh, Saigon USA News.)