Diễn giả Lucia Abascal
SAN FRANCISCO, California (VB) – Vào trưa ngày Thứ Sáu 29 tháng 3 2024, tổ chức Phục Vụ Truyền Thông Sắc Tộc (Ethnic Media Services -EMS), đã có buổi họp báo qua zoom với giới truyền thông cộng đồng sắc tộc. Chủ đề của buổi họp báo là đưa ra những vấn đề có liên quan đến căn bệnh Alzheimer, vốn khá phổ biến đối với người cao niên trong cộng đồng sắc tộc.
Nhiều người chăm sóc (caregiver), cũng như các chuyên gia y tế cho biết sự kỳ thị, thành kiến đối với bệnh Alzheimer ở nhiều cộng đồng đã cản trở việc chăm sóc căn bệnh này một cách hiệu quả. Một chuyên gia lâu năm trong cộng đồng gốc Á Thái Bình Dương (AAPI) cho biết có nhiều người trong cộng đồng xem người bệnh mất trí nhớ như là người điên!
Trong buổi họp báo, những chuyên viên y tế tuyến đầu chăm sóc bệnh Alzheimer, các nhà nghiên cứu y khoa đã chia sẻ kiến thức của mình về những thành kiến sai lệch có liên quan đến căn bệnh Alzheimer và các dạng bệnh mất trí nhớ khác ở người lớn tuổi. Những thành kiến này được ghi nhận trong các cộng đồng Latin, người da đen, người gốc Á, và LGBT+.
Các diễn giả chính trong buổi họp báo:
Dr. Lucía Abascal, Bộ Y Tế Cộng Đồng California
Dr. Dolores Gallagher Thompson, Giáo Sư đại học Stanford University School of Medicine
Dr. María Aranda, Giáo Sư đại học USC ngành Công Tác Xã Hội & Lão Khoa.
Lunae Chrysanta, Openhouse San Francisco
Petra Niles, Alzheimer's Los Angeles – Giám Đốc Cao Cấp Phòng Tiếp Cận & Giáo Dục Cộng Đồng người Mỹ gốc Phi.
Trong phần trình bày của mình, Dr. Lucía Abascal cho biết dân số California cũng như cả nước Mỹ đang già đi, dẫn đến việc chăm sóc căn bệnh Alzheimer trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Bà lưu ý rằng cộng đồng phụ nữ da màu có khuynh hướng bị căn bệnh này nhiều hơn so với phụ nữ da trắng, do đó cần biệt chú ý nhiều hơn.
Alzheimer không phải là hiện tượng một người già hay quên bình thường. Đó là một căn bệnh, nếu phát hiện và điều trị sớm có thể giúp làm chậm đi tiến trình suy thoái của não, nhở vậy mà bệnh chậm tiến triển đến giai đoạn cuối. Một số cộng đồng cũng như cá nhân có thành kiến với căn bệnh này, cho nên không chịu chấp nhận là người thân trong gia đình hay bản thân mình có bệnh; từ đó không chịu đi bác sĩ để được điều trị sớm. Dr. Lucia kêu gọi giới chuyên môn y khoa nên kết hợp với các tổ chức, giới truyền thông cộng đồng để phá vỡ những định kiến, khuyến khích những người mới bắt đầu bệnh liên lạc sớm với bác sĩ để được chăm sóc kịp thời.
Diễn giả Dolores Thompson
Dr. Dolores Gallagher Thompson là một nhà chuyên môn có kinh nghiệm làm việc lâu năm với các cộng đồng gốc Á tại California, đặc biệt là cộng đồng gốc Việt. Đây là một cộng đồng sắc tộc lớn của tiểu bang. Đặc điểm của cộng đồng này là việc con cái chăm sóc bố mẹ ở tuổi già tại gia là rất phổ biến. Do đó, không những chỉ người bệnh, mà những người chăm sóc trong gia đình cũng cần được trang bị những kiến thức cơ bản về căn bệnh Alzheimer.
Dr.Dolores ghi nhận một thành kiến có từ lâu đời trong cộng đồng gốc Hoa, rằng những người bị Alzheimer được xem giống như những người điên! Từ đó, gia đình có khuynh hướng dấu khi trong nhà có người già có triệu chứng mất trí nhớ, từ đó người bệnh không được điều trị sớm. Quan niệm này cần phải được xóa bỏ càng sớm càng tốt!
Đối với cộng đồng gốc Việt, một trong những điểm đặc thù riêng về vấn đề sức khỏe tâm lý đó là hội chứng về chiến tranh Việt Nam, cũng như những ký ức đau thương về thời kỳ gian khổ, vượt biên sau 1975. Nhiều người Việt cao niên trải qua những kinh nghiệm này bị chứng PTSD, có ảnh hưởng đến căn bệnh Alzheimer ở tuổi già. Những người chăm sóc những bệnh nhân này sẽ khó khăn hơn, cần kiên nhẫn hơn, hiểu biết về lịch sử, vấn đề tâm lý… để có thể chăm sóc hiệu quả.
Một thói quen cần lưu ý nữa đối với người cao niên gốc Á: người mẹ trong gia đình thường đảm nhiệm công việc bếp núc trong gia đình khi con cái bận đi làm. Nếu người này bị Alzheimer mà vẫn tiếp tục nấu ăn, đây sẽ là rủi ro lớn, đặc biệt khi ở nhà một mình! Vì vậy, khi biết mẹ mình bắt đầu bị Alzheimer, con cháu nên khuyên mẹ ngừng nấu ăn, tạo mọi điều kiện để mẹ chấm dứt thói quen vào bếp nấu nướng. Thí dụ như để cho mẹ đóng góp vào việc chuẩn bị bữa ăn bằng cách dọn bàn thay vì nấu nướng.
Dr.Dolores cũng lưu ý chăm sóc người bệnh Alzheimer tại nhà là một công việc khó khăn, đòi hỏi kiên nhẫn, dễ bị stress. Vì vậy, những người chăm sóc phải biết tự chăm sóc mình, phải có kế hoạch nghỉ ngơi, giải trí thích hợp, để có thể chăm sóc người thân trong thời gian dài hơn, hiệu quả hơn.
Dr. María Aranda khi trình bày về những điểm đáng lưu ý về căn bệnh Alzheimer trong cộng đồng gốc Latin cho rằng giới hạn ngôn ngữ là một vấn đề khiến cộng đồng gặp khó khăn trong việc đối phó với căn bệnh. Điều này cũng đúng với cộng đồng gốc Việt, vì không biết tiếng Anh nên ngại đi gặp bác sĩ chuyên môn.
Các diễn giả Lunae Chrysanta, Petra Niles lần lượt trình bày về các đặc điểm của căn bệnh Alzheimer trong cộng đồng người đồng tính và người da đen. Nói chung, mỗi cộng đồng đều có thành kiến sai lệch về căn bệnh. Nhiệm vụ của giới chuyên môn, giới truyền thông là giáo dục thêm cho cộng đồng, để những người bệnh được chuẩn đoán và điều trị trong thời gian sớm nhất.
Trả lời câu hỏi liệu căn bệnh Alzheimer có thể phòng ngừa được không, Dr.Lucía Abascal cho biết việc nghiên cứu về căn bệnh này vẫn còn đang tiếp diễn. Tuy nhiên, có thể khẳng định rằng việc tập thể dục, hoạt động trí não thường xuyên sẽ giúp làm căn bệnh chậm tiến triển. Những người dù chưa bắt đầu bệnh, hay đã được chuẩn đoán có bệnh trong giai đoạn đầu nên thường xuyên vận động thân thể, trí não. Đây là phương cách đối phó tốt nhất đối với những căn bệnh mất trí nhớ của người cao niên. (VB)
Gửi ý kiến của bạn
