Hôm nay,  

Mỹ Có Thể Phong Tỏa Các Thương Vụ Của Hoa Vi Trên Khắp Thế Giới?

14/09/202015:50:00(Xem: 5239)

Project-Syndicate

Tác giả: Dani Rodrik
Dịch giả: Đỗ Kim Thêm

https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2020/09/1-90.jpeg
Ảnh minh họa. Nguồn: ndrew Harnik/ Pool/ AFP via Getty Images


Lời người dịch
: Bằng các hình thức gian manh hiện đại trong khuôn khổ mậu dịch quốc tế, Trung Quốc ngang nhiên thực hiện các hoạt động gián điệp và thao túng các phương tiện truyền thông xã hội, nhưng Mỹ và các nước phương Tây không liên kết được một đối sách chung cho phù hợp để chống Trung Quốc.

Nhìn chung, phong trào bài Hoa lan tràn khắp nơi và chuổi cung ứng sản phẩm công nghệ của Trung Quốc đang ngày càng suy yếu. Tính từ tháng 5/2019 cho đến nay, Mỹ đã ra lệnh cho phong tỏa 152 chi nhánh của doanh nghiệp Hoa Vi đang hoạt động trên 21 quốc gia. Và gần đây nhất, trong cuộc họp với khối ASEAN, Mỹ đã kêu gọi hợp tác để phong tỏa hoạt động của 11 doanh nghiệp Trung Quốc đang xây dựng các công trình tại Biển Đông.

Các biện pháp này của Mỹ khó khả thi cho dù các quốc gia bị lệ thuộc kỹ thuật với Mỹ, nhưng sản phẩm của Hoa Vi có đặc điểm khác hẳn. Quan trọng nhất là vì Mỹ vi phạm chủ quyền hoạt động độc lập kinh tế của từng quốc gia và các quyền lợi khi đối tác với Hoa Vi là khác nhau. Do đó, các quốc gia, dù có nguy cơ an ninh quốc gia, tùy tình hình cụ thể, không nhất thiết phải hợp tác với Mỹ để bài Hoa.

Mỹ không còn muốn nắm vai trò lãnh đạo trong các hợp tác quốc tế và tôn trọng tinh thần tự do mậu dịch trong khuôn các luật lệ của WTO. Các cường quốc phương Tây có lý do, Mỹ từ bỏ chủ thuyết đa phương để không còn tin Mỹ quyết tâm lãnh đạo một sách lược bài Hoa cho một nền mậu dịch thế giới được công bình hơn và cùng chung hưởng thịnh vượng, mà thực tâm là trên hết bảo vệ cho nền kinh tế Mỹ.

Trường hợp của Việt Nam là thí dụ. Dù được Mỹ hậu thuẫn chính trị để giải quyết vấn đề tranh chấp biển Đông, nhưng Việt Nam cũng không hợp tác để phong tỏa Hoa Vi. Khối ASEAN cũng lâm vào tình trạng tương tự; bản Tuyên Bố gần đây tại Hà Nội cho thấy, ASEAN không ủng hộ lập trường quyết liệt của Mỹ. Mỹ quan tâm sâu xa về an ninh quốc gia, còn ASEAN thì không; ngược lại, Việt Nam đang tự hào là vẹn toàn lãnh thổ bên cạnh Trung Quốc và không quan tâm khởi động tố quyền trong tranh chấp biển Động với Trung Quốc. Đó là sự dị biệt về nhận thức.

Vậy Việt Nam thật sự muốn gì nơi Mỹ? Mỹ nên xét xem sự hợp tác nào mà Việt Nam hoan nghênh. Cuối cùng, điểm chủ yếu là Mỹ nên đưa chính sách bài Hoa vào trong khuôn khổ điạ chính trị quy mô hơn để tạo niềm tin trong sự hợp tác quốc tế.

***


Ngày nay, chế độ thương mại quốc tế không được phác hoạ cho thế giới của dữ liệu, phần mềm và thông minh nhân tạo. Vốn dĩ đã phải chịu áp lực nghiêm trọng từ sự trỗi dậy của Trung Quốc và phản ứng dữ dội chống lại trào lưu siêu toàn cầu hóa, việc đối phó với ba thách thức chính mà các công nghệ mới này đặt ra là hoàn toàn không phù hợp.

Chế độ thương mại quốc tế mà chúng ta đang có, được thể hiện trong các luật lệ của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và các hiệp định khác, nó không phải của thế giới này. Nó được thiết kế cho một thế giới của ô tô, thép và dệt, không phải cho một thế giới của dữ liệu, phần mềm và thông minh nhân tạo. Vốn dĩ đã phải chịu áp lực nghiêm trọng từ sự trỗi dậy của Trung Quốc và phản ứng dữ dội chống lại trào lưu siêu toàn cầu hóa, việc đối phó với ba thách thức chính mà các công nghệ mới này đặt ra là hoàn toàn không phù hợp.

Đầu tiên, đó là vấn đề địa chính trị và an ninh quốc gia. Các công nghệ kỹ thuật số cho phép các cường quốc nước ngoài xâm chiếm các mạng lưới công nghiệp, thực hiện các hoạt động gián điệp trên không gian mạng và thao túng các phương tiện truyền thông xã hội. Nga đã bị cáo buộc can thiệp vào các cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác thông qua các trang tin tức giả mạo và thao túng các phương tiện truyền thông xã hội. Chính phủ Mỹ đã thẳng tay đàn áp doanh nghiệp khổng lồ Hoa Vi của Trung Quốc vì lo ngại rằng mối liên hệ của doanh nghiệp này với chính phủ Trung Quốc khiến thiết bị viễn thông của họ thành mối đe dọa an ninh.

Thứ hai, có những lo ngại về quyền riêng tư của cá nhân. Các nền tảng thuộc Internet có thể thu thập một số lượng lớn dữ liệu về những gì mọi người thực hiện trên mạng và ngoài mạng, và một số quốc gia có quy định chặt chẽ hơn những quốc gia khác để điều chỉnh những gì họ có thể làm với việc này. Ví dụ như Liên minh châu Âu đã đưa ra án phạt tiền đối với các doanh nghiệp không bảo vệ các dữ liệu cho cư dân Liên Âu.

Thứ ba liên hệ đến kinh tế học. Các công nghệ mới mang lại lợi thế cạnh tranh cho các đại doanh nghiệp, nó có thể tích lũy quyền lực thị trường to lớn trên toàn cầu. Các nền kinh tế về quy mô và phạm vi cũng như hiệu ứng do mạng lưới tạo ra kết quả là có người toàn thắng và các chính sách trọng thương cũng như các phương sách thực hành khác của chính phủ có thể dẫn đến việc một số doanh nghiệp có những lợi thế không công bằng. Ví dụ, giám sát của nhà nước đã cho phép các doanh nghiệp Trung Quốc tích lũy lượng dữ liệu khổng lồ, từ đó giúp họ có thể chinh phục thị trường nhận dạng khuôn mặt trong toàn cầu.

Một phản ứng chung cho những thách thức này là kêu gọi sự phối hợp quốc tế và các quy tắc toàn cầu rộng lớn hơn. Hợp tác về lập quy xuyên qua nhiều quốc gia và các chính sách chống cạnh tranh bất chánh có thể tạo ra các tiêu chuẩn và cơ chế thực thi mới. Ngay cả khi một phương sách thực sự chung cho toàn cầu là không thể thực hiện – chẳng hạn như vì các nước độc tài và dân chủ có những bất đồng sâu xa về quyền riêng tư – thì các nền dân chủ vẫn có thể hợp tác với nhau và phát triển các quy tắc chung.

Lợi ích của các quy tắc chung là rõ ràng. Nếu không có nó, các cách thực hành như bản địa hóa các dữ liệu, các đòi hỏi về cục bộ cho kỹ thuật cloud và phân biệt đối xử đem lợi cho các quốc gia thành nhà vô địch, tất cả tạo ra sự kém hiệu quả kinh tế trong phạm vi phân chia trong thị trường quốc gia. Chúng làm giảm lợi nhuận từ thương mại và ngăn cản các doanh nghiệp thu được lợi ích do quy mô. Và các chính phủ phải đối mặt với mối đe dọa thường trực rằng các quy định của họ sẽ bị phá hoại bởi các doanh nghiệp hoạt động từ các hệ thống pháp lý với các quy tắc lỏng lẻo hơn.

Nhưng trong một thế giới nơi mà các quốc gia có những ưu đãi khác nhau, các quy tắc toàn cầu – ngay cả khi chúng là khả thi – theo nghĩa rộng hơn là không hiệu quả. Bất kỳ trật tự toàn cầu nào cũng phải cân bằng lợi ích từ thương mại (tối đa khi các quy định được hài hòa) đối nghịch với lợi ích từ sự đa dạng về các quy định (tối đa hoá khi mỗi chính phủ quốc gia hoàn toàn tự do làm những gì mà họ muốn). Nếu trào lưu siêu toàn cầu hóa đã tỏ ra mong manh, thì một phần là do các nhà hoạch định chính sách đã ưu tiên cho những lợi ích từ thương mại hơn lợi ích của sự đa dạng về lập quy. Sai lầm này không nên lặp lại với các công nghệ mới.

Thật ra, các nguyên tắc hướng dẫn suy nghĩ của chúng ta về công nghệ mới không khác gì các nguyên tắc dành cho các lĩnh vực truyền thống. Các quốc gia có thể đưa ra các tiêu chuẩn quy định riêng và xác định các yêu cầu an ninh quốc gia của riêng mình. Họ có thể làm những gì được yêu cầu để bảo vệ các tiêu chuẩn này và an ninh quốc gia của họ, bao gồm thông qua các hạn chế thương mại và đầu tư. Nhưng họ không có quyền quốc tế hóa các tiêu chuẩn của mình và cố gắng áp đặt các quy định của họ lên các quốc gia khác.

Hãy xét đến các nguyên tắc này sẽ áp dụng như thế nào đối với Hoa Vi. Chính phủ Mỹ đã ngăn chặn Hoa Vi mua lại các doanh nghiệp Mỹ, hạn chế hoạt động tại Mỹ, khởi động các thủ tục pháp lý chống lại giới lãnh đạo cấp cao của họ, gây sức ép buộc các chính phủ nước ngoài không làm việc với Hoa Vi và gần đây nhất là cấm các doanh nghiệp Mỹ bán các chip cho chuỗi cung ứng của Hoa Vi bất cứ nơi nào trên thế giới.

Có rất ít bằng chứng cho thấy là Hoa Vi đã thay mặt cho chính phủ Trung Quốc tham gia công việc gián điệp. Nhưng điều đó không có nghĩa là Hoa Vi sẽ không làm như vậy trong tương lai. Các chuyên gia kỹ thuật phương Tây đã kiểm tra mã số của Hoa Vi và đã không loại trừ khả năng này. Sự thiếu trong sáng trong các hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp ở Trung Quốc có thể làm che khuất các mối liên hệ của Hoa Vi với chính phủ Trung Quốc.

Trong những trường hợp này, lý do an ninh quốc gia để cho Hoa Kỳ – hoặc bất kỳ quốc gia nào khác – hạn chế hoạt động của Hoa Vi trong phạm vi biên giới của mình là lập luận chính đáng. Các quốc gia khác, kể cả Trung Quốc, không có khả năng xét lại quyết định này.

Tuy nhiên, lệnh cấm xuất khẩu đối với các doanh nghiệp Hoa Kỳ khó được biện minh vì lý do an ninh quốc gia hơn là lệnh cấm đối với các hoạt động của Hoa Vi tại Hoa Kỳ. Nếu các hoạt động của Hoa Vi ở các quốc gia thứ ba gây ra rủi ro an ninh cho các quốc gia đó, thì chính phủ của họ có thẩm quyền nhất để đánh giá các rủi ro và quyết định xem việc ngừng hợp tác hoạt động có phù hợp không.

Hơn nữa, lệnh cấm của Hoa Kỳ phải đối mặt với hậu quả kinh tế nghiêm trọng đối với quốc gia khác. Nó tạo ra những tác động bất lợi đáng kể cho các doanh nghiệp viễn thông quốc gia như BT, Deutsche Telekom, Swisscom và những doanh nghiệp khác tại không dưới 170 quốc gia dựa vào bộ dụng cụ và phần cứng của Hoa Vi. Có lẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất là các quốc gia nghèo ở châu Phi, họ đang phụ thuộc quá nhiều vào thiết bị rẻ hơn của doanh nghiệp.

Tóm lại, Mỹ có tự do để đóng cửa thị trường của mình đối với Hoa Vi. Nhưng các nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm quốc tế hóa cuộc áp đặt các biện pháp trong nước của họ là thiếu tính hợp pháp.

Vụ việc của Hoa Vi báo hiệu về một thế giới trong đó các vấn đề an ninh quốc gia, quyền riêng tư và kinh tế sẽ tương tác theo những cách phức tạp. Quản trị toàn cầu và chủ nghĩa đa phương thường sẽ thất bại, vì cả lý do tốt và xấu. Điều tốt nhất mà chúng ta có thể mong đợi là một sự chắp vá về quy định, dựa trên các quy tắc cơ bản rõ ràng giúp ủy quyền cho các quốc gia theo đuổi lợi ích quốc gia cốt lõi của họ mà không xuất khẩu vấn đề của họ cho người khác. Hoặc là chúng ta tự phác hoạ sự chắp vá này, hoặc chúng ta sẽ kết thúc với một phiên bản lộn xộn, kém hiệu quả và nguy hiểm hơn.

______

Dani Rodrik: Giáo sư Kinh tế Chính trị Quốc tế tại trường John F. Kennedy Khoa học Công quyền, thuộc Đại học Harvard. Ông còn là tác giả sách “Straight Talk on Trade: Ideas for a Sane World Economy“.

* Người dịch đặt tựa đề cho bản dịch

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.
“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.
Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.
Ryanne Mena là một nhà báo đưa tin về tội phạm và an toàn công cộng cho Southern California News Group. Thứ Sáu, 6/6, ngày đầu tiên diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Trump, chống lại các cuộc bố ráp của Cảnh Sát Di Trú (ICE), Mena đã có mặt ngay trên đường phố Los Angeles, bên ngoài Trung tâm giam giữ Metropolitan,L.A. Tại đây, cô bị trúng đạn hơi cay ở đùi bên trái Ngày kế tiếp, nữ phóng viên này bị trúng đạn cao su của các đặc vụ liên bang bắn vào đầu, bên phải, cách tai của cô chỉ khoảng 1 inch. Những tấm ảnh Mena và các đồng nghiệp khác bị thương lan tỏa khắp Instagram, Twitter.
Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”
Ăn mặc đẹp là nói về thời trang. Lịch sử “thời trang cao cấp” thuộc về truyền thống của Pháp: Haute couture từ thế kỷ 17. Đến thế kỷ 19, ngành thời trang cao cấp đã phát triển thành một phương tiện kích thích tăng trưởng trong nền kinh tế Pháp. Trong thời gian này, các nhà tạo mốt như Dior, Chanel và Balenciaga đã được thành lập. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, ngành thời trang cao cấp ở Pháp đã mất đi phần lớn sự huyền bí của mình và phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các thị trường quốc tế khác, đặc biệt là ở Ý và Hoa Kỳ. Sự thành công của bối cảnh thời trang quốc tế và tiềm năng lợi nhuận đã thu hút sự chú ý của các tập đoàn hàng xa xỉ, được tiên phong bởi ông trùm kinh doanh người Pháp và người sáng lập LVMH Bernard Arnault vào năm 1987. Ngày nay, các tập đoàn này vẫn tiếp tục duy trì hoạt động lịch sử của các nhà thời trang xa xỉ thông qua việc bổ nhiệm các giám đốc sáng tạo, những người diễn giải và chỉ đạo triết lý thiết kế của thương hiệu.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.