NGUYỄN ĐĂNG TUÂN
(1772 - 1844)
.
Nguyễn Đăng Tuân tự Tín Phu, hiệu Thận Trai, quê huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Thời vua Gia Long, ông được bổ nhiệm làm việc ở Hàn lâm viện, rồi làm tri huyện Ngọc Sơn, tỉnh Thanh Hoá. Sau đấy về triều nhận chức Thị giảng ở nội cung. Năm 1820, được bổ Thiêm sự Bộ Lễ. Năm 1827 giữ chức Hộ tào Bắc thành, sau đấy vua Minh Mạng sung chức Sư bảo dạy các hoàng tử. Trong các hoàng tử mà ông giảng dạy, có hoàng tử Miên Tông sau này là vua Thiệu Trị.
.
Thời vua Minh Mạng, Nguyễn Đăng Tuân dâng sớ lên triều đình, tấu trình việc điều hành quốc gia. Sớ tấu có 6 điều được nhà vua phê chuẩn cho thi hành, 6 điều trong sớ tấu của ông, sau này trở thành điển lệ của triều Nguyễn:
.
1- Đặt “Ngự sử quan” để đàn hặc vua, quan, nếu có lỗi.
2- Đặt chức “Thái phóng sử” để xem xét khả năng quan lại.
3- Ban hành “sách lược kiệm ước” nhằm bớt chi tiêu vô ích.
4- “Đặt nhà học” ở các doanh, trấn, châu, huyện.
5- Mở khoa “ân thí”.
6- Cử hành việc “thờ tự gia ân”.
.
Năm 1842, vua Thiệu Trị đi tuần Bắc Hà, ông được đề cử lo việc ở kinh đô, khi vua hồi loan phong ông Thự Hiệp biện đại học sĩ, vẫn giữ chức Sư bảo; trong năm này ông xin về trí sĩ, được thăng thực thụ hàm Vinh lộc đại phu, Hiệp Biện đại học sĩ, được hưởng nguyên bổng, ông dâng sớ khẩn thiết từ chối bổng lộc. Trong sớ tâu có câu: “Khoản chi bổng từ sang năm trở về sau, xin chiều theo chí của thần, chuẩn cho đình miễn”. Sớ dâng lên, vua Thiệu Trị bằng lòng về lời tâu ấy.
.
Năm 1844, ông mất tại quê nhà, hưởng thọ 72 tuổi. Con trai ông là Nguyễn Đăng Giai làm đến chức Kinh lược sứ Bắc Kỳ, được vua tặng 4 chữ “Liêm bình cần cán”.
.
Cảm phục: Nguyễn Đăng Tuân
.
Nguyễn Đăng Tuân, tận tụy quê hương!
Điều lệ tấu dâng, chỉnh kỷ cương!
Hưu bỗng vua ban, xin chẳng nhận
Lo lường non nước, chí kiên cường!
.
Nguyễn Lộc Yên
.
.
Gửi ý kiến của bạn
