Một tuần sau khi Baghdad “thất thủ”, chiến dịch Iraq bắt đầu hạ màn với Liên quân cố gắng ổn định tình hình bên trong và giới lãnh đạo Mỹ đã nhìn về hướng Syria, với lời răn đe ngày một nghiêm trọng. Nhưng tiếng nổ có khi sẽ không phát ra từ đó.
Trong hệ thống lãnh đạo Hoa Kỳ, Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld, nhân vật cực kỳ thoải mái trong vai “ông Ác”, liên tục lên tiếng hăm dọa Syria, lần cuối là vào ngày Chủ Nhật 13 vừa qua.
Nhưng, đáng chú ý hơn nữa là Bộ trưởng Ngoại giao Colin Powell, người miễn cưỡng thủ vai “ông Thiện”, cũng ngày Chủ Nhật đã trả lời đài BBC, rằng “giờ đây khi chế độ (Saddam Hussein) đã đi rồi, chúng tôi mong Syria sớm nhìn ra cơ hội để có cách hành xử khác, như chấm dứt yểm trợ hoạt động khủng bố”. Khi cả hai nhân vật này đều phát biểu cùng một chiều hướng, Syria chắc là không thể yên tâm. Mà càng không yên tâm khi chính Tổng thống George W. Bush cũng lên tiếng hài tội Damascus là chứa chấp những tội phạm của Iraq trốn qua đó, tàng trữ vũ khí hóa học và hỗ trợ các phần tử chống đối tại Iraq.
Được hỏi là liệu Hoa Kỳ sẽ có phản ứng gì với Syria, Tổng thống Mỹ buông lời lửng lơ, rằng Syria sẽ phải chịu trách nhiệm.
Sau khi chiến dịch Iraq đi vào đoạn kết, Syria thấy mình nằm trong tầm đạn của Mỹ và cuối tuần qua, việc Israel bất thần tấn công một số căn cứ của lực lượng Hezbollah tại miền Nam Lebanon - lực lượng Hồi giáo gốc Shiite do Syria yểm trợ để quấy rối Israel – có thể làm chúng ta suy nghĩ...
Muốn hiểu rõ cục diện hậu Iraq, người ta nên quay nhìn về Iran, một cường quốc cấp vùng trong khu vực, một cừu thù của Iraq nhưng cũng là cái gai trước mắt Hoa Kỳ vì lập trường chống Mỹ, không dứt khoát diệt trừ khủng bố, lại vẫn lui cui chế tạo võ khí nguyên tử.
Sau khi than phiền, từ ngày 23 đến cuối tháng Ba, rằng kế hoạch hành quân của Mỹ gặp trở ngại và có khi thất bại, tuần qua, các nhà bình luận đã đảo ngược lập trường và sau khi chế độ Saddam tiêu tán tại Baghdad, họ nhắc đến... Binh thư Tôn tử, như một trí tuệ soi sáng cho bộ Quốc phòng Mỹ. Nếu đa sự hơn nữa, họ phải nói đến 36 kế tương truyền là của Lã Thái công, trong đó có kế sát kê hách hầu, “giết gà dọa khỉ”. Trên đà thắng lợi, Hoa Kỳ đang nhìn quanh xem những ai đã hiểu sự việc và những ai chưa hiểu. Iran có thể đã hiểu khi con gà Saddam bị vặn cổ không một tiếng kêu sau có ba tuần giao chiến.
Iran từng trải qua tám năm chiến tranh với Iraq, từ 1980 đến 1988, nên chẳng ưa gì chế độ Saddam, nhưng cũng biết rằng một khi chế độ này sụp đổ Hoa Kỳ có thể khống chế toàn vùng, và lúc đó, nghĩa là lúc này, Iran lâm vào khủng hoảng. Tinh vi và có thực lực hơn Syria gấp bội, chính quyền xứ này đang tìm cách ứng hợp với tình thế cực kỳ nguy khốn này. Tuần qua, nguyên tổng thống Hashemi Rafsanjani bắt đầu tung bong bóng thăm dò. Iran hiện có Tổng thống được bầu lên qua thủ tục gián tiếp là Khatami, ông thuộc khuynh hướng ôn hòa và muốn canh tân xứ sở theo chiều hướng dân chủ hóa tiệm tiến, nhưng chưa hẳn là người “thân Tây phương”, dù bên dưới, phong trào canh tân và đổi mới trong giới sinh viên và trí thức đang chờ đợi rất nhiều sau hơn 20 năm bị choáng váng vì cuộc cách mạng Hồi giáo của các Giáo chủ. Bên kia, vị trưởng giáo có nhiều quyền uy nhất là Giáo chủ Khameni vẫn là khuôn mặt tiêu biểu cho khuynh hướng bảo thủ, thù Mỹ và không chấp nhận thay đổi. Chiến dịch Iraq bùng nổ làm cả hai khuynh hướng đều phải bàng hoàng nghĩ lại. Là người cố dung hòa quan điểm của hai phe, tuần qua cựu tổng thống Rafsanjani đã đề nghị tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý hoặc trao cho Hội đồng Thường vụ quyết định về chính sách đối ngoại với Hoa Kỳ, theo chiều hướng bình thường hóa quan hệ với Mỹ.
Sau chiến dịch Iraq, Hoa Kỳ không bị tổn thất đáng kể, còn đầy tiềm lực quân sự trong khu vực và cũng chẳng cần quan tâm đến sự cản trở của Liên hiệp quốc hay ba nước trong cái trục “kỳ đà cản mũi” là Pháp, Đức, Nga. Nếu ông Bush thừa thắng xông lên thì Iran sẽ không cưỡng nổi. Vả, dại gì mà đứng ở tuyến đầu để thử lửa một lần cho biết" Vì vậy Rafsanjani mới đề nghị giải pháp hóa giải sức ép.
Trước mắt, Hoa Kỳ không muốn Iran gây thêm vấn đề cho mình tại Iraq, và quan trọng nhất vì đó là mục tiêu nguyên thủy của chiến dịch Iraq, muốn diệt trừ mạng lưới al-Qaeda tại Iraq và muốn Iran chấm dứt việc chế tạo võ khí nguyên tử. Khi chiến sự bùng nổ tại Iraq, nhiều nhóm võ trang chống Iran đang hoạt động trên lãnh thổ Iraq – như Majahedin-e-Khalq – đã bị Iran cho đặc công qua tiêu diệt, điều đó không bị Mỹ coi là hành động can thiệp vào chuyện của mình tại Iraq vì tính chất khủng bố của các nhóm này. Nhưng thiện chí đó chưa đủ. Hai yêu cầu kế tiếp của Mỹ là diệt trừ tàn dư al-Qaeda và ngưng chế tạo võ khí nguyên tử là điều Iran có thể thảo luận được, và có khi sẽ thảo luận sớm. Đổi lại là hợp tác và viện trợ kinh tế để Iran sớm ra khỏi tình trạng suy thoái kinh tế hiện nay.
Khi so sánh Syria với Iran, mọi người, nhất là giới lãnh đạo Damascus, đều có thể kết luận là sau khi Iraq bị đổ, Iran mà còn phải nói nhũn, thì Syria chịu đựng được bao lâu nữa" Thuần lý mà nói, Syria sẽ phải nhượng bộ và giới lãnh đạo Mỹ, từ Rumsfeld, Powell lên tới ông Bush, càng lên tiếng hăm dọa, chiến cuộc với Syria càng khó xảy ra, vì Damascus đã cuốn cờ từ trước. Hoặc chính quyền Syria phải tỏ thái độ hợp tác và trao trả một số tay chân của Saddam đang lẩn trốn tại đó và tiết lộ một số tin tức tình báo về mạng lưới khủng bố, hoặc Tổng thống Assad có thể bị đảo chánh nếu chưa kịp cách chức những thành phần chống Mỹ trong nội các của mình. Trong vài ngày tới, người ta có thể thấy một số tin tức theo các giả thuyết này. Nếu không, Syria đã dại dột tự đứng dưới lằn đạn của Liên quân, trong sự bất lực ồn ào của Pháp và Nga. Trong khi Sư đoàn 3 Bộ binh và Sư đoàn 1 Thủy quân Lục chiến lui về dưỡng quân thì hai sư đoàn khác đã có thể có mặt.
Nhưng, cũng thuần lý mà nói, người ta phải kể đến phản ứng của al-Qaeda.
Hoa Kỳ đã ngạo nghễ biểu diễn võ công làm cả thế giới Hồi giáo rúng động. Trước sự thể đó, al-Qaeda có một nhu cầu sinh tử về mặt tâm lý là phải chứng minh rằng mình vẫn tồn tại, bằng một hành động khủng bố kinh hoàng nhắm vào Hoa Kỳ ngay trên đất Mỹ. Từ ngày 11 tháng Chín năm kia đến nay, chưa khi nào al-Qaeda cần ra tay như ngay bây giờ. Trong vài tuần tới, nếu al-Qaeda không làm gì hơn là phát ra lời hăm dọa qua băng hình hay ghi âm, thì người ta, trong đó có các lực lượng Hồi giáo cực đoan và thù ghét Mỹ nhất, phải kết luận là chiến dịch Iraq đã dập tắt ngọn đuốc chống Mỹ của al-Qaeda. Những biến cố tại A Phú Hãn trong tuần qua cho thấy là al-Qaeda đang cố vùng vẫy để chứng tỏ sự hiện hữu của mình, mà không át nổi tiếng vang tại Iraq.
Và nếu al-Qaeda không làm gì nổi bật hơn thì Mỹ coi như đã hoàn thành một phần mục tiêu của cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu. Thế giới Hồi giáo bắt đầu tiêu hóa bài học phũ phàng này.
Trong hệ thống lãnh đạo Hoa Kỳ, Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld, nhân vật cực kỳ thoải mái trong vai “ông Ác”, liên tục lên tiếng hăm dọa Syria, lần cuối là vào ngày Chủ Nhật 13 vừa qua.
Nhưng, đáng chú ý hơn nữa là Bộ trưởng Ngoại giao Colin Powell, người miễn cưỡng thủ vai “ông Thiện”, cũng ngày Chủ Nhật đã trả lời đài BBC, rằng “giờ đây khi chế độ (Saddam Hussein) đã đi rồi, chúng tôi mong Syria sớm nhìn ra cơ hội để có cách hành xử khác, như chấm dứt yểm trợ hoạt động khủng bố”. Khi cả hai nhân vật này đều phát biểu cùng một chiều hướng, Syria chắc là không thể yên tâm. Mà càng không yên tâm khi chính Tổng thống George W. Bush cũng lên tiếng hài tội Damascus là chứa chấp những tội phạm của Iraq trốn qua đó, tàng trữ vũ khí hóa học và hỗ trợ các phần tử chống đối tại Iraq.
Được hỏi là liệu Hoa Kỳ sẽ có phản ứng gì với Syria, Tổng thống Mỹ buông lời lửng lơ, rằng Syria sẽ phải chịu trách nhiệm.
Sau khi chiến dịch Iraq đi vào đoạn kết, Syria thấy mình nằm trong tầm đạn của Mỹ và cuối tuần qua, việc Israel bất thần tấn công một số căn cứ của lực lượng Hezbollah tại miền Nam Lebanon - lực lượng Hồi giáo gốc Shiite do Syria yểm trợ để quấy rối Israel – có thể làm chúng ta suy nghĩ...
Muốn hiểu rõ cục diện hậu Iraq, người ta nên quay nhìn về Iran, một cường quốc cấp vùng trong khu vực, một cừu thù của Iraq nhưng cũng là cái gai trước mắt Hoa Kỳ vì lập trường chống Mỹ, không dứt khoát diệt trừ khủng bố, lại vẫn lui cui chế tạo võ khí nguyên tử.
Sau khi than phiền, từ ngày 23 đến cuối tháng Ba, rằng kế hoạch hành quân của Mỹ gặp trở ngại và có khi thất bại, tuần qua, các nhà bình luận đã đảo ngược lập trường và sau khi chế độ Saddam tiêu tán tại Baghdad, họ nhắc đến... Binh thư Tôn tử, như một trí tuệ soi sáng cho bộ Quốc phòng Mỹ. Nếu đa sự hơn nữa, họ phải nói đến 36 kế tương truyền là của Lã Thái công, trong đó có kế sát kê hách hầu, “giết gà dọa khỉ”. Trên đà thắng lợi, Hoa Kỳ đang nhìn quanh xem những ai đã hiểu sự việc và những ai chưa hiểu. Iran có thể đã hiểu khi con gà Saddam bị vặn cổ không một tiếng kêu sau có ba tuần giao chiến.
Iran từng trải qua tám năm chiến tranh với Iraq, từ 1980 đến 1988, nên chẳng ưa gì chế độ Saddam, nhưng cũng biết rằng một khi chế độ này sụp đổ Hoa Kỳ có thể khống chế toàn vùng, và lúc đó, nghĩa là lúc này, Iran lâm vào khủng hoảng. Tinh vi và có thực lực hơn Syria gấp bội, chính quyền xứ này đang tìm cách ứng hợp với tình thế cực kỳ nguy khốn này. Tuần qua, nguyên tổng thống Hashemi Rafsanjani bắt đầu tung bong bóng thăm dò. Iran hiện có Tổng thống được bầu lên qua thủ tục gián tiếp là Khatami, ông thuộc khuynh hướng ôn hòa và muốn canh tân xứ sở theo chiều hướng dân chủ hóa tiệm tiến, nhưng chưa hẳn là người “thân Tây phương”, dù bên dưới, phong trào canh tân và đổi mới trong giới sinh viên và trí thức đang chờ đợi rất nhiều sau hơn 20 năm bị choáng váng vì cuộc cách mạng Hồi giáo của các Giáo chủ. Bên kia, vị trưởng giáo có nhiều quyền uy nhất là Giáo chủ Khameni vẫn là khuôn mặt tiêu biểu cho khuynh hướng bảo thủ, thù Mỹ và không chấp nhận thay đổi. Chiến dịch Iraq bùng nổ làm cả hai khuynh hướng đều phải bàng hoàng nghĩ lại. Là người cố dung hòa quan điểm của hai phe, tuần qua cựu tổng thống Rafsanjani đã đề nghị tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý hoặc trao cho Hội đồng Thường vụ quyết định về chính sách đối ngoại với Hoa Kỳ, theo chiều hướng bình thường hóa quan hệ với Mỹ.
Sau chiến dịch Iraq, Hoa Kỳ không bị tổn thất đáng kể, còn đầy tiềm lực quân sự trong khu vực và cũng chẳng cần quan tâm đến sự cản trở của Liên hiệp quốc hay ba nước trong cái trục “kỳ đà cản mũi” là Pháp, Đức, Nga. Nếu ông Bush thừa thắng xông lên thì Iran sẽ không cưỡng nổi. Vả, dại gì mà đứng ở tuyến đầu để thử lửa một lần cho biết" Vì vậy Rafsanjani mới đề nghị giải pháp hóa giải sức ép.
Trước mắt, Hoa Kỳ không muốn Iran gây thêm vấn đề cho mình tại Iraq, và quan trọng nhất vì đó là mục tiêu nguyên thủy của chiến dịch Iraq, muốn diệt trừ mạng lưới al-Qaeda tại Iraq và muốn Iran chấm dứt việc chế tạo võ khí nguyên tử. Khi chiến sự bùng nổ tại Iraq, nhiều nhóm võ trang chống Iran đang hoạt động trên lãnh thổ Iraq – như Majahedin-e-Khalq – đã bị Iran cho đặc công qua tiêu diệt, điều đó không bị Mỹ coi là hành động can thiệp vào chuyện của mình tại Iraq vì tính chất khủng bố của các nhóm này. Nhưng thiện chí đó chưa đủ. Hai yêu cầu kế tiếp của Mỹ là diệt trừ tàn dư al-Qaeda và ngưng chế tạo võ khí nguyên tử là điều Iran có thể thảo luận được, và có khi sẽ thảo luận sớm. Đổi lại là hợp tác và viện trợ kinh tế để Iran sớm ra khỏi tình trạng suy thoái kinh tế hiện nay.
Khi so sánh Syria với Iran, mọi người, nhất là giới lãnh đạo Damascus, đều có thể kết luận là sau khi Iraq bị đổ, Iran mà còn phải nói nhũn, thì Syria chịu đựng được bao lâu nữa" Thuần lý mà nói, Syria sẽ phải nhượng bộ và giới lãnh đạo Mỹ, từ Rumsfeld, Powell lên tới ông Bush, càng lên tiếng hăm dọa, chiến cuộc với Syria càng khó xảy ra, vì Damascus đã cuốn cờ từ trước. Hoặc chính quyền Syria phải tỏ thái độ hợp tác và trao trả một số tay chân của Saddam đang lẩn trốn tại đó và tiết lộ một số tin tức tình báo về mạng lưới khủng bố, hoặc Tổng thống Assad có thể bị đảo chánh nếu chưa kịp cách chức những thành phần chống Mỹ trong nội các của mình. Trong vài ngày tới, người ta có thể thấy một số tin tức theo các giả thuyết này. Nếu không, Syria đã dại dột tự đứng dưới lằn đạn của Liên quân, trong sự bất lực ồn ào của Pháp và Nga. Trong khi Sư đoàn 3 Bộ binh và Sư đoàn 1 Thủy quân Lục chiến lui về dưỡng quân thì hai sư đoàn khác đã có thể có mặt.
Nhưng, cũng thuần lý mà nói, người ta phải kể đến phản ứng của al-Qaeda.
Hoa Kỳ đã ngạo nghễ biểu diễn võ công làm cả thế giới Hồi giáo rúng động. Trước sự thể đó, al-Qaeda có một nhu cầu sinh tử về mặt tâm lý là phải chứng minh rằng mình vẫn tồn tại, bằng một hành động khủng bố kinh hoàng nhắm vào Hoa Kỳ ngay trên đất Mỹ. Từ ngày 11 tháng Chín năm kia đến nay, chưa khi nào al-Qaeda cần ra tay như ngay bây giờ. Trong vài tuần tới, nếu al-Qaeda không làm gì hơn là phát ra lời hăm dọa qua băng hình hay ghi âm, thì người ta, trong đó có các lực lượng Hồi giáo cực đoan và thù ghét Mỹ nhất, phải kết luận là chiến dịch Iraq đã dập tắt ngọn đuốc chống Mỹ của al-Qaeda. Những biến cố tại A Phú Hãn trong tuần qua cho thấy là al-Qaeda đang cố vùng vẫy để chứng tỏ sự hiện hữu của mình, mà không át nổi tiếng vang tại Iraq.
Và nếu al-Qaeda không làm gì nổi bật hơn thì Mỹ coi như đã hoàn thành một phần mục tiêu của cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu. Thế giới Hồi giáo bắt đầu tiêu hóa bài học phũ phàng này.
Gửi ý kiến của bạn
