Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
(Ghi chú: Một số vị trả lời phỏng vấn tiếng Anh, tác giả chuyển ngữ.)
1. Vietnam Institute 2013 tại CSUF
Từ ngày 5 đến 9 tháng Tám, 28 Thầy Cô thuộc nhiều sắc tộc khác nhau đang giảng dạy tại các trường công lập Hoa Kỳ đã được chọn để dự Khoá tu nghiệp về lịch sử, địa lý, văn hoá, ngôn ngữ Việt Nam, cũng như về cộng đồng người Việt tại Quận Cam. Vì không thể nào đào sâu về các đề tài trên trong một tuần lễ, Khoá học chỉ là một sự giới thiệu, nhằm giúp các Thầy Cô có một khởi điểm để tiếp tục tìm hiểu về những đề tài này. Trong bài viết này, để tiện cho quý độc giả theo dõi, tôi sẽ dùng cụm từ “Việt Nam học” để nói đến tất cả những đề tài liên quan đến Việt Nam, và “cộng đồng” để nói đến cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam, Hoa Kỳ.
Vietnam Institute 2013 do Chương Trình FIRST tại Đại học Cal State Fullerton tổ chức. FIRST (Fullerton International Resources for Students and Teachers) là một chương trình trực thuộc Cal State Fullerton với nhiều chi nhánh trên toàn quốc Hoa Kỳ. Khoá được tổ chức lần đầu năm 2002, kéo dài hai tuần lễ, và chú trọng về Việt Nam và vùng Đông Nam Á. Lần này, vì ngân sách bị cắt giảm, nên chỉ kéo dài một tuần, và chỉ chú trọng về Việt Nam.
Cùng ý tưởng với Trưởng ngành Ts Grace Cho và đồng nghiệp là Ts Natalie Trần, Ts Victoria Costa (Giáo sư Ngành Giáo Dục Trung Cấp và một trong các vị đồng giám đốc của Chương trình huấn luyện giáo chức của Cal State Fullerton), đã nói, “Khoá Mùa Hè 2013 về Văn Hoá, Ngôn Ngữ, Văn Chương, và Lịch Sử Việt Nam được kết hợp tổ chức giữa Đại học Sư Phạm và Đại học Nhân Văn & Xã Hội Học tại Cal State Fullerton, nhằm khuyến khích việc giảng dạy những đề tài này trong các lớp xã hội học hay ngôn ngữ ở cấp hai và trung học. Có 28 Thầy Cô giáo đang dạy môn xã hội học và ngôn ngữ ở cấp hai và ba, cũng như ở bậc đại học, tham dự Khoá. Chúng tôi hy vọng sẽ giúp trau dồi kiến thức của các tham dự viên về những đề tài này, và hỗ trợ cho việc đưa những bài học này vào chương trình tiêu chuẩn.” (Phỏng vấn Anh Ngữ, tác giả chuyển ngữ. Nguyên văn: “The 2103 Summer Institute for Vietnamese Culture, Language, Literature, and History was planned as a joint effort of the Fullerton Colleges of Education and Humanities and Social Sciences to promote these topics in secondary school social studies and language classes. Participants include 28 middle and high school social studies and Vietnamese language teachers as well as a few college instructors. We hope to increase teacher knowledge about these topics and this support the integration of lessons into the standards-based curriculum.”)
Trong cả hai Khoá 2002 và 2013, vai trò của tôi có hai phần. Thứ nhất, tôi cố vấn cho Ban Tổ Chức về nội dung và nhân sự, gợi ý cho họ những đề tài cần được đưa vào chương trình và những chuyên viên để thuyết trình. Tôi gặp gỡ thường xuyên với Bà Connie DeCapite, Giám Đốc của FIRST và Trưởng Ban Tổ Chức của Khoá, để xem qua chương trình và góp ý cho Bà. Thứ hai, tôi hướng dẫn một số giờ trong Khoá học, gồm có: một giờ về dân nhạc Việt Nam với phần trình diễn của Nga Mi-Trần Lãng Minh và Ngọc Nôi, chương trình một ngày thăm viếng và tìm hiểu cộng đồng Little Saigon, và hai giờ về phương pháp lịch sử truyền khẩu và kinh nghiệm của người Mỹ gốc Việt.
Bà Connie DeCapite cũng tham khảo với nhiều chuyên gia và giáo sư Việt Mỹ khác, như Tiến sĩ Natalie Trần, thuộc Đại học Cal State Fullerton. Cô Natalie nói, “Vai trò của tôi trong Khóa Học Mùa Hè là để hỗ trợ cho chương trình này, bao gồm phổ biến thông tin cho giáo viên và các nhà giáo dục trong cộng đồng cũng như đóng góp ý kiến về nội dung và hình thức của chương trình để chương trình có thể đáp ứng nhu cầu của cộng đồng.”
Tiến sĩ Trang Lê, người chịu trách nhiệm soạn thảo giáo trình cho các lớp tiếng Việt tại Cal State Fullerton từ năm 2009, đã mở đầu Khoá học với giờ “Tiếng Việt Vỡ Lòng.” Cô đưa ra vài suy nghĩ về tuần giảng huấn của Vietnam Summer Institute, “Khi tôi hỏi những thầy cô người Mỹ trong lớp là họ nghĩ gì đầu tiên khi nghe hai tiếng Việt Nam thì chỉ có một người duy nhất nói: the war. Những người Mỹ khác đều im lặng. Điều này cho thấy tuần giảng huấn này là một hoạt động rất có ý nghĩa vì nhiều người Mỹ hình như chỉ biết đến Việt Nam qua cuộc chiến tranh.”
Cô Natalie Trần nói thêm, “Khóa Học Mùa Hè là một yếu tố quan trọng cho sự phát triển của các chương trình Việt ngữ tại Cal State Fullerton. Chương trình nhằm mục đích cung cấp tài liệu và trao đổi kiến thức cho giáo viên hiện đang giảng dạy các lớp học tiếng Việt cũng như thầy cô giảng dạy trong các học khu tại Quận Cam. Qua Khóa Học Mùa Hè, các giáo viên có cơ hội tăng cường kiến thức về ngôn ngữ, văn hóa và lịch sử Việt Nam và nâng cao trình độ sư phạm và phương pháp giảng dạy trong lớp học. Tôi tin rằng sự phát triển của các thầy cô sẽ có tác động trực tiếp đến việc học tập của các học sinh trong lớp học, điều này sẽ ảnh hưởng đến nhận thức của các con em về ngôn ngữ, văn hóa, lịch sử Việt Nam và sẽ ảnh hưởng đến sự quyết định của con em trong việc theo đuổi các lĩnh vực này trong tương lai.”
2. Đi một ngày đàng
Một trong những chương trình gây ảnh hưởng mạnh đối với quý Thầy Cô tham dự Khoá là chuyến viếng thăm Little Saigon, mà tôi thiết kế như một cuộc đi nghiên cứu thực tế ngắn hạn, tạm gọi là “one-day ethnographic fieldwork.” Trong ngành Nhân chủng học, việc đi nghiên cứu thực tế, còn gọi là ethnographic field-work là trung tâm điểm của bất cứ dự án học thuật nào. Như các lần đưa những phái đoàn khác đến tìm hiểu Little Saigon, lần này, tôi cũng đề ra một chương trình gặp gỡ và đối thoại. Ở mỗi nơi sẽ có người hướng dẫn để trả lời những câu hỏi về lịch sử và sinh hoạt của tổ chức đó, đồng thời, đón nhận những thắc mắc mà quý Thầy Cô đặt ra. Qua hình thức này, tôi nhằm vào mục đích tạo những cuộc gặp gỡ thân mật với cộng đồng, thay vì chỉ đưa các Thầy Cô đi thăm theo tính cách tham quan.
Đi một ngày đàng, học một sàng khôn. Đó là kinh nghiệm từ túi khôn dân gian Việt Nam, mà giáo dục phương Tây ngày nay đang ứng dụng qua các chương trình field work (nghiên cứu thực tế), hay service learning (tham gia phục vụ hay làm việc thiện nguyện như một hình thức vừa học vừa hành). Chuyến thăm viếng sẽ giúp các Thầy Cô soạn giáo trình thích hợp với văn hoá Việt và thiết lập những quan hệ tốt đẹp hơn với phụ huynh. Qua chuyến đi, quý Thầy Cô được cung cấp những thông tin cần thiết để sau này, cũng đưa các em đi thăm các cơ sở văn hoá và cộng đồng tại Little Saigon.
Hơn nữa, gặp gỡ trực tiếp với cộng đồng cũng là một cách đi vào một nền lịch sử sống động. Đây là cách để giúp quý Thầy Cô và quý vị lãnh đạo giáo dục của Đại học Cal State Fullerton trực tiếp nghe nhìn kinh nghiệm của người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam, và qua những gì họ nghe và nhìn được, họ đã hiểu biết và cảm thông hơn với cộng đồng chúng ta. Qua đó, Quý Thầy Cô có thể soạn những giáo trình thích hợp cho con em chúng ta tại các trường công. Đồng thời, quý vị lãnh đạo giáo dục của Đại học Cal State Fullerton cũng có một cái nhìn gần gũi và xác thực hơn về lịch sử và đời sống của người Mỹ gốc Việt, giúp cho công việc phát triển các chương trình Việt Nam học của trường.
đã cảm kích có thêm cảm hứng và tài liệu cho bài giảng của mình. Cô chia sẻ, “Buổi thăm viếng Little Saigon là một chuyến đi rất đáng ghi nhớ cho tôi. Mặc dù tôi sống ở Quận Cam và biết nhiều về cộng người Việt mình ở đây, nhưng sau chuyến fieldtrip này tôi càng thấy hãnh diện về cộng đồng của mình. Tôi đã thấy có rất nhiều cơ sở và cá nhân đã không ngừng làm việc để gìn giữ và phát triển văn hóa, lịch sử và ngôn ngữ Việt Nam. Đó là một điều mà tôi cảm thấy rất đáng kính phục. Nó là những kho tàng vô giá mà chúng ta có thể để lại cho các thế hệ sau.”
Qua những cuộc gặp gỡ và trao đổi, các vị lãnh đạo giáo dục tại CSUF đã nhận ra nhiều cách để kết hợp với cộng đồng Việt Nam trong các chương trình Việt Nam học của trường. Tôi rất vui khi thấy rằng chuyến thăm viếng đã thiết lập những mối quan hệ tốt đẹp giữa đại học và cộng đồng, giúp trường Cal State Fullerton nhận diện những nguồn nhân lực và trí lực dồi dào trong cộng đồng chúng ta. Chính các tổ chức văn hoá, giáo dục, và truyền thông của cộng đồng sẽ đóng một vai trò thiết yếu trong tiến trình thực hiện những chương trình Việt Nam học của trường.
Một cựu sinh viên của trường, Cô Jennie Brener, đã bày tỏ cảm nghĩ của mình, “Là một cựu sinh viên của CSUF, tôi rất thích khi thấy trường vẫn luôn cung cấp những cơ hội quý báu cho việc học hỏi kéo dài cả đời người, và cho việc tìm hiểu các văn hoá. Tôi dạy sử trong cộng đồng này và những chương trình như Khoá Việt Nam 2013 giúp tôi và học sinh của tôi mở rộng kiến thức.” (“As a CSUF graduate, I love that my school serves as such a valuable resource for life-long learning and cultural understanding. I am a history teacher in this community and programs like the 2013 Summer Institute for Vietnamese Language, Culture, Literature, and History advances my learning and that of my students.”)
3. Hãnh diện, hài lòng
Năm 1994, khi mới đến Mỹ, tôi đi dạy Việt ngữ tại Trường Việt Ngữ thuộc Cộng Đoàn Westminster. Trong khoá Tu Nghiệp Sư Phạm do Ban Đại Diện các Trung Tâm Việt Ngữ miền Nam Calfiornia tổ chức năm đó, tôi gặp Thầy Quyên Di, và tham gia viết bài cho báo Tuổi Hoa. Tuy tờ báo không còn hoạt động đã nhiều năm, nhưng tôi vẫn nhớ mãi đề tài “Em Hãnh Diện là Người Việt Nam.”
Tại Khoá Vietnam Institute 2013 của CSUF, chính các Thầy Cô người Mỹ gốc Việt đã cảm nhận được niềm hãnh diện là người Việt Nam sau khi chuyến viếng thăm Little Saigon. Quý Thầy Cô khám phá ra nhiều tổ chức với những nguồn tài liệu quý giá cho việc giảng dạy. Đối với tôi, đây là điểm mấu chốt cho việc duy trì văn hoá ngôn ngữ Việt tại hải ngoại: chính quý Thầy Cô cần có một niềm hãnh diện về nguồn gốc của mình, để có thể tưới tẩm giáo trình và bục giảng với chính nguồn nhiệt huyết đó.
Ban Tổ Chức đã hết sức hài lòng với kết quả của Khoá. Ts Vickki Costa hân hoan nói, “Khoá học là một kinh nghiệm quý giá cho các Thầy Cô. Cho dù kiến thức ban đầu của họ thế nào, các Thầy Cô gốc Việt lẫn các sắc tộc khác đã thu thập thêm nhiều kiến thức về lịch sử Việt Nam, thưởng lãm những kinh nghiệm văn hoá mới lẫn cũ, khám phá nền văn chương và thơ ca sâu sắc của Việt Nam, và tiếp cận những đề tài này từ nhiều cái nhìn khác nhau. Mỗi tham dự viên đã được phong phú hoá bởi văn hoá Việt Nam và lịch sử gian nan của dân tộc Việt. Chúng tôi đặc biệt có ấn tượng đẹp nhất với sự hiếu khách và chào đón của cộng đồng Little Saigon trong chuyến thăm viếng! Tôi nghĩ là chúng tôi đã đạt được kết quả mong ước cho Khoá, và hướng tới việc tiếp tục xây dựng các chương trình Việt Nam học dựa trên những thành quả này.” (“It has been a valuable experience for all institute participants. Regardless of their initial knowledge level, both Vietnamese and non-Vietnamese teachers have added to their knowledge of Vietnamese history, enjoyed a variety of new and familiar cultural experiences, explored poignant Vietnamese literature and poetry, and viewed these topics from multiple perspectives. Every participant has come away enriched and reflective of the rich culture and historical struggle of the Vietnamese people. We were particularly impressed with the graciousness and welcome from members of the Little Saigon community during our fieldtrip! I think we have met our goals for this effort and look forward to building on our accomplishments as we continue work on this project.")
Cô Leslie Alpert, tốt nghiệp từ CSUF năm 2002, nói, “Về mặt cá nhân, tôi như được về thăm nhà khi dự Khoá này. Đại học CSUF và Ban Tổ Chức của Khoá là những bằng chứng ưu việt về chất lượng cao của nền giáo dục tại CSUF. Về mặt chuyên môn, kiến thức mà tôi học được từ Khoá sẽ được đưa vào lớp học và sẽ giúp tôi tạo nên một môi trường học phong phú hơn. Tôi thật sự biết ơn có cơ hội tham dự Khoá.” (“On a personal level, as an alumni of CSU Fullerton, coming to this institute was like coming home. This institute and the people who have created the program are phenomenal examples of the high quality of education offered at CSUF. On a professional level, the knowledge I have learned through this institute will be brought back with me into the classroom and will help me create a richer learning environment. I'm so thankful to have been part of this program.”)
Ts Trang Lê nhận xét, “Tuy chỉ có một tuần nhưng những giáo viên người Mỹ đã được giới thiệu rất nhiều khía cạnh về Việt Nam. Kiến thức này sẽ giúp họ có những phương pháp và kỹ thuật dạy phù hợp hơn ở các trường trung học ở Nam Cali, nơi mà số học sinh người Việt chiếm một tỷ lệ khá cao trong lớp. Đối với những thầy cô người Việt, đây là một dịp để các thầy cô ôn lại những kiến thức này để bổ sung vào việc giảng dạy của họ, nhất là các thầy cô dạy tiếng Việt.”
Đứng ngay trong giáo dục dòng chính là một vị thế tuyệt hảo để đưa văn hoá gốc về gần cho các học sinh Việt Mỹ, cũng như giới thiệu văn hoá Việt đến các học sinh khác. Chính các Thầy Cô giáo rất trẻ đã ý thức được điều này. Cô Lynn Nguyễn, thuộc học khu Garden Grove, đã tâm sự, “Làm nghề giáo dạy tiếng Việt là một trọng trách lớn, nhất là dạy lớp tiếng Việt trong môi trường bên Mỹ. Các học sinh không chỉ là người Việt Nam mà còn là học sinh của những sắc dân khác. Bởi vậy, các em dù học cùng một lớp nhưng có trình độ khác nhau. Làm cô giáo, tôi không những có bổn phận dạy các em chữ Việt mà còn có trọng trách giúp các em hiểu biết thêm về lịch sử và văn hoá Việt Nam để giúp các em tự tin và hãnh diện là người Việt Nam. Tôi luôn mong muốn học sinh của mình trưởng thành làm việc hữu ích cho dân tộc Quê Hương Việt Nam mai sau.”
Thầy Kính Vũ, một khoá sinh, đã nói, “Tôi rất vui được tham dự Khóa Tu Nghiệp Sư Phạm Viet Nam Institute tại Đại Học Cal State Fullerton. Qua các buổi thuyết trình và thảo luận, tôi đã học hỏi, tìm hiểu, và chia sẻ với đồng nghiệp về những giáo trình và phương pháp hữu hiệu trong việc dạy lịch sử và ngôn ngữ Việt. Tôi cảm nhận lòng nhiệt thành của ban giảng huấn và cảm thấy mình được khích lệ để tiếp tục công tác phát huy ngôn ngữ, truyền thống, cùng với văn hóa Việt Nam cho các em học sinh tại Quận Cam.”
Nhận xét về Khoá, Cô Nguyễn Thảo Ly nói, “Sau một tuần tham dự buổi "Vietnamese Summer Institute" do trường đại học Cal State Fullerton tổ chức, là một giáo viên dạy Tiếng Việt và là một người Việt, tôi cảm thấy rất cảm kích và biết ơn đến các giáo viên của trường Cal State Fullerton và các cá nhân từ cộng đồng đã góp tay để tổ chức Khoá. Tất cả 28 thầy cô giáo từ các học khu khác nhau đến tham dự đều đồng ý rằng một tuần học vừa qua, chúng tôi đã học hỏi được thêm rất nhiều về lịch sử, văn hóa, ngôn ngữ và con người Việt Nam. Có một số cá nhân đã đến chia sẻ những khó khăn họ gặp phải khi sống ở dưới chế độ Cộng Sản và những đau khổ họ đã trải qua trên con đường đi kiếm tự do đã làm cho tôi và các giáo viên khác không cầm được nước mắt. Đây là những văn chương truyền khẩu mà chúng ta có thể để lại cho con cháu chúng ta sau này để chúng được biết và hiểu rõ thêm về những gì thế hệ trước đã phải trải qua, và hy vọng nó sẽ là một cái cầu giúp nối hai thế hệ đến gần với nhau hơn.”
Brendan Newberry, đang giảng dạy tại Trung học El Dorado và là giáo viên huấn luyện (Master Teacher for the CSUF Single Subject Credential Program) đã nói, “Khoá học đã cho tôi nhiều quà tặng: được tiếp cận những nguồn tài liệu phong phú và các chuyên gia đa dạng trong chuyến viếng thăm Little Saigon, các cơ hội học hỏi thêm hay ôn lại những kỹ thuật sư phạm xuất sắc, và những dịp để thảo luận về giáo trình và các vấn đề giáo dục với đồng nghiệp. Nhưng quan trọng hơn cả, tôi đã được dịp vùng vẫy trong văn hoá và lịch sử Việt Nam, cho tôi nhiều năng lực để giảng dạy những đề tài này trong lớp mình. Niềm đam mê đó chắc chắn sẽ lây lan đến học sinh của tôi.” (“The institute has given me many gifts: access to a rich set of resources and experts during the fieldtrip, chances to learn about or revisit excellent teaching techniques, and opportunities to discuss curriculum and educational issues with colleagues. Most significantly, I've had a chance to wade into the culture and history of Vietnam, which energizes me as I address these topics in my classroom. For my students, that passion is infectious.”)
Những thành quả và nhiệt tình trên sẽ là đòn bẩy, đưa văn hoá Việt đi sâu vào giáo dục dòng chính và vào tương lai Quận Cam. Chúng ta cám ơn các Thầy Cô gốc Việt lẫn các sắc tộc khác đã đảm đang trách nhiệm này với hết tấm lòng. Niềm đam mê giữ gìn và phát huy ngôn ngữ văn hoá Việt Nam nay không chỉ là sứ mạng của riêng cộng đồng chúng ta, mà của cả nền giáo dục Quận Cam và nhiều nơi khác trên nước Mỹ.
Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
(Ghi chú: Một số vị trả lời phỏng vấn tiếng Anh, tác giả chuyển ngữ.)
1. Vietnam Institute 2013 tại CSUF
Từ ngày 5 đến 9 tháng Tám, 28 Thầy Cô thuộc nhiều sắc tộc khác nhau đang giảng dạy tại các trường công lập Hoa Kỳ đã được chọn để dự Khoá tu nghiệp về lịch sử, địa lý, văn hoá, ngôn ngữ Việt Nam, cũng như về cộng đồng người Việt tại Quận Cam. Vì không thể nào đào sâu về các đề tài trên trong một tuần lễ, Khoá học chỉ là một sự giới thiệu, nhằm giúp các Thầy Cô có một khởi điểm để tiếp tục tìm hiểu về những đề tài này. Trong bài viết này, để tiện cho quý độc giả theo dõi, tôi sẽ dùng cụm từ “Việt Nam học” để nói đến tất cả những đề tài liên quan đến Việt Nam, và “cộng đồng” để nói đến cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam, Hoa Kỳ.
Vietnam Institute 2013 do Chương Trình FIRST tại Đại học Cal State Fullerton tổ chức. FIRST (Fullerton International Resources for Students and Teachers) là một chương trình trực thuộc Cal State Fullerton với nhiều chi nhánh trên toàn quốc Hoa Kỳ. Khoá được tổ chức lần đầu năm 2002, kéo dài hai tuần lễ, và chú trọng về Việt Nam và vùng Đông Nam Á. Lần này, vì ngân sách bị cắt giảm, nên chỉ kéo dài một tuần, và chỉ chú trọng về Việt Nam.
Cùng ý tưởng với Trưởng ngành Ts Grace Cho và đồng nghiệp là Ts Natalie Trần, Ts Victoria Costa (Giáo sư Ngành Giáo Dục Trung Cấp và một trong các vị đồng giám đốc của Chương trình huấn luyện giáo chức của Cal State Fullerton), đã nói, “Khoá Mùa Hè 2013 về Văn Hoá, Ngôn Ngữ, Văn Chương, và Lịch Sử Việt Nam được kết hợp tổ chức giữa Đại học Sư Phạm và Đại học Nhân Văn & Xã Hội Học tại Cal State Fullerton, nhằm khuyến khích việc giảng dạy những đề tài này trong các lớp xã hội học hay ngôn ngữ ở cấp hai và trung học. Có 28 Thầy Cô giáo đang dạy môn xã hội học và ngôn ngữ ở cấp hai và ba, cũng như ở bậc đại học, tham dự Khoá. Chúng tôi hy vọng sẽ giúp trau dồi kiến thức của các tham dự viên về những đề tài này, và hỗ trợ cho việc đưa những bài học này vào chương trình tiêu chuẩn.” (Phỏng vấn Anh Ngữ, tác giả chuyển ngữ. Nguyên văn: “The 2103 Summer Institute for Vietnamese Culture, Language, Literature, and History was planned as a joint effort of the Fullerton Colleges of Education and Humanities and Social Sciences to promote these topics in secondary school social studies and language classes. Participants include 28 middle and high school social studies and Vietnamese language teachers as well as a few college instructors. We hope to increase teacher knowledge about these topics and this support the integration of lessons into the standards-based curriculum.”)
Trong cả hai Khoá 2002 và 2013, vai trò của tôi có hai phần. Thứ nhất, tôi cố vấn cho Ban Tổ Chức về nội dung và nhân sự, gợi ý cho họ những đề tài cần được đưa vào chương trình và những chuyên viên để thuyết trình. Tôi gặp gỡ thường xuyên với Bà Connie DeCapite, Giám Đốc của FIRST và Trưởng Ban Tổ Chức của Khoá, để xem qua chương trình và góp ý cho Bà. Thứ hai, tôi hướng dẫn một số giờ trong Khoá học, gồm có: một giờ về dân nhạc Việt Nam với phần trình diễn của Nga Mi-Trần Lãng Minh và Ngọc Nôi, chương trình một ngày thăm viếng và tìm hiểu cộng đồng Little Saigon, và hai giờ về phương pháp lịch sử truyền khẩu và kinh nghiệm của người Mỹ gốc Việt.
Bà Connie DeCapite cũng tham khảo với nhiều chuyên gia và giáo sư Việt Mỹ khác, như Tiến sĩ Natalie Trần, thuộc Đại học Cal State Fullerton. Cô Natalie nói, “Vai trò của tôi trong Khóa Học Mùa Hè là để hỗ trợ cho chương trình này, bao gồm phổ biến thông tin cho giáo viên và các nhà giáo dục trong cộng đồng cũng như đóng góp ý kiến về nội dung và hình thức của chương trình để chương trình có thể đáp ứng nhu cầu của cộng đồng.”
Tiến sĩ Trang Lê, người chịu trách nhiệm soạn thảo giáo trình cho các lớp tiếng Việt tại Cal State Fullerton từ năm 2009, đã mở đầu Khoá học với giờ “Tiếng Việt Vỡ Lòng.” Cô đưa ra vài suy nghĩ về tuần giảng huấn của Vietnam Summer Institute, “Khi tôi hỏi những thầy cô người Mỹ trong lớp là họ nghĩ gì đầu tiên khi nghe hai tiếng Việt Nam thì chỉ có một người duy nhất nói: the war. Những người Mỹ khác đều im lặng. Điều này cho thấy tuần giảng huấn này là một hoạt động rất có ý nghĩa vì nhiều người Mỹ hình như chỉ biết đến Việt Nam qua cuộc chiến tranh.”
Cô Natalie Trần nói thêm, “Khóa Học Mùa Hè là một yếu tố quan trọng cho sự phát triển của các chương trình Việt ngữ tại Cal State Fullerton. Chương trình nhằm mục đích cung cấp tài liệu và trao đổi kiến thức cho giáo viên hiện đang giảng dạy các lớp học tiếng Việt cũng như thầy cô giảng dạy trong các học khu tại Quận Cam. Qua Khóa Học Mùa Hè, các giáo viên có cơ hội tăng cường kiến thức về ngôn ngữ, văn hóa và lịch sử Việt Nam và nâng cao trình độ sư phạm và phương pháp giảng dạy trong lớp học. Tôi tin rằng sự phát triển của các thầy cô sẽ có tác động trực tiếp đến việc học tập của các học sinh trong lớp học, điều này sẽ ảnh hưởng đến nhận thức của các con em về ngôn ngữ, văn hóa, lịch sử Việt Nam và sẽ ảnh hưởng đến sự quyết định của con em trong việc theo đuổi các lĩnh vực này trong tương lai.”
2. Đi một ngày đàng
Một trong những chương trình gây ảnh hưởng mạnh đối với quý Thầy Cô tham dự Khoá là chuyến viếng thăm Little Saigon, mà tôi thiết kế như một cuộc đi nghiên cứu thực tế ngắn hạn, tạm gọi là “one-day ethnographic fieldwork.” Trong ngành Nhân chủng học, việc đi nghiên cứu thực tế, còn gọi là ethnographic field-work là trung tâm điểm của bất cứ dự án học thuật nào. Như các lần đưa những phái đoàn khác đến tìm hiểu Little Saigon, lần này, tôi cũng đề ra một chương trình gặp gỡ và đối thoại. Ở mỗi nơi sẽ có người hướng dẫn để trả lời những câu hỏi về lịch sử và sinh hoạt của tổ chức đó, đồng thời, đón nhận những thắc mắc mà quý Thầy Cô đặt ra. Qua hình thức này, tôi nhằm vào mục đích tạo những cuộc gặp gỡ thân mật với cộng đồng, thay vì chỉ đưa các Thầy Cô đi thăm theo tính cách tham quan.
Đi một ngày đàng, học một sàng khôn. Đó là kinh nghiệm từ túi khôn dân gian Việt Nam, mà giáo dục phương Tây ngày nay đang ứng dụng qua các chương trình field work (nghiên cứu thực tế), hay service learning (tham gia phục vụ hay làm việc thiện nguyện như một hình thức vừa học vừa hành). Chuyến thăm viếng sẽ giúp các Thầy Cô soạn giáo trình thích hợp với văn hoá Việt và thiết lập những quan hệ tốt đẹp hơn với phụ huynh. Qua chuyến đi, quý Thầy Cô được cung cấp những thông tin cần thiết để sau này, cũng đưa các em đi thăm các cơ sở văn hoá và cộng đồng tại Little Saigon.
Hơn nữa, gặp gỡ trực tiếp với cộng đồng cũng là một cách đi vào một nền lịch sử sống động. Đây là cách để giúp quý Thầy Cô và quý vị lãnh đạo giáo dục của Đại học Cal State Fullerton trực tiếp nghe nhìn kinh nghiệm của người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam, và qua những gì họ nghe và nhìn được, họ đã hiểu biết và cảm thông hơn với cộng đồng chúng ta. Qua đó, Quý Thầy Cô có thể soạn những giáo trình thích hợp cho con em chúng ta tại các trường công. Đồng thời, quý vị lãnh đạo giáo dục của Đại học Cal State Fullerton cũng có một cái nhìn gần gũi và xác thực hơn về lịch sử và đời sống của người Mỹ gốc Việt, giúp cho công việc phát triển các chương trình Việt Nam học của trường.
Hàng trên, hình trái: Khoá sinh và Ban Tổ Chức chụp hình lưu niệm ngày cuối. Photo: Vincent Trần; Hình phải: Phái đoàn đến thăm tượng đài Việt Mỹ. Photo: Dân Huỳnh. Hàng dưới, hình trái: Giờ học Dân nhạc Việt Nam. Photo: Ts Victoria Costa. Hình phải: Phái đoàn viếng Đền Hùng. (Photo: Trangđài)
Đang giảng dạy tiếng Việt tại trường Trung học Westminster, Cô Nguyễn Thảo Ly đã cảm kích có thêm cảm hứng và tài liệu cho bài giảng của mình. Cô chia sẻ, “Buổi thăm viếng Little Saigon là một chuyến đi rất đáng ghi nhớ cho tôi. Mặc dù tôi sống ở Quận Cam và biết nhiều về cộng người Việt mình ở đây, nhưng sau chuyến fieldtrip này tôi càng thấy hãnh diện về cộng đồng của mình. Tôi đã thấy có rất nhiều cơ sở và cá nhân đã không ngừng làm việc để gìn giữ và phát triển văn hóa, lịch sử và ngôn ngữ Việt Nam. Đó là một điều mà tôi cảm thấy rất đáng kính phục. Nó là những kho tàng vô giá mà chúng ta có thể để lại cho các thế hệ sau.”
Qua những cuộc gặp gỡ và trao đổi, các vị lãnh đạo giáo dục tại CSUF đã nhận ra nhiều cách để kết hợp với cộng đồng Việt Nam trong các chương trình Việt Nam học của trường. Tôi rất vui khi thấy rằng chuyến thăm viếng đã thiết lập những mối quan hệ tốt đẹp giữa đại học và cộng đồng, giúp trường Cal State Fullerton nhận diện những nguồn nhân lực và trí lực dồi dào trong cộng đồng chúng ta. Chính các tổ chức văn hoá, giáo dục, và truyền thông của cộng đồng sẽ đóng một vai trò thiết yếu trong tiến trình thực hiện những chương trình Việt Nam học của trường.
Một cựu sinh viên của trường, Cô Jennie Brener, đã bày tỏ cảm nghĩ của mình, “Là một cựu sinh viên của CSUF, tôi rất thích khi thấy trường vẫn luôn cung cấp những cơ hội quý báu cho việc học hỏi kéo dài cả đời người, và cho việc tìm hiểu các văn hoá. Tôi dạy sử trong cộng đồng này và những chương trình như Khoá Việt Nam 2013 giúp tôi và học sinh của tôi mở rộng kiến thức.” (“As a CSUF graduate, I love that my school serves as such a valuable resource for life-long learning and cultural understanding. I am a history teacher in this community and programs like the 2013 Summer Institute for Vietnamese Language, Culture, Literature, and History advances my learning and that of my students.”)
3. Hãnh diện, hài lòng
Năm 1994, khi mới đến Mỹ, tôi đi dạy Việt ngữ tại Trường Việt Ngữ thuộc Cộng Đoàn Westminster. Trong khoá Tu Nghiệp Sư Phạm do Ban Đại Diện các Trung Tâm Việt Ngữ miền Nam Calfiornia tổ chức năm đó, tôi gặp Thầy Quyên Di, và tham gia viết bài cho báo Tuổi Hoa. Tuy tờ báo không còn hoạt động đã nhiều năm, nhưng tôi vẫn nhớ mãi đề tài “Em Hãnh Diện là Người Việt Nam.”
Tại Khoá Vietnam Institute 2013 của CSUF, chính các Thầy Cô người Mỹ gốc Việt đã cảm nhận được niềm hãnh diện là người Việt Nam sau khi chuyến viếng thăm Little Saigon. Quý Thầy Cô khám phá ra nhiều tổ chức với những nguồn tài liệu quý giá cho việc giảng dạy. Đối với tôi, đây là điểm mấu chốt cho việc duy trì văn hoá ngôn ngữ Việt tại hải ngoại: chính quý Thầy Cô cần có một niềm hãnh diện về nguồn gốc của mình, để có thể tưới tẩm giáo trình và bục giảng với chính nguồn nhiệt huyết đó.
Ban Tổ Chức đã hết sức hài lòng với kết quả của Khoá. Ts Vickki Costa hân hoan nói, “Khoá học là một kinh nghiệm quý giá cho các Thầy Cô. Cho dù kiến thức ban đầu của họ thế nào, các Thầy Cô gốc Việt lẫn các sắc tộc khác đã thu thập thêm nhiều kiến thức về lịch sử Việt Nam, thưởng lãm những kinh nghiệm văn hoá mới lẫn cũ, khám phá nền văn chương và thơ ca sâu sắc của Việt Nam, và tiếp cận những đề tài này từ nhiều cái nhìn khác nhau. Mỗi tham dự viên đã được phong phú hoá bởi văn hoá Việt Nam và lịch sử gian nan của dân tộc Việt. Chúng tôi đặc biệt có ấn tượng đẹp nhất với sự hiếu khách và chào đón của cộng đồng Little Saigon trong chuyến thăm viếng! Tôi nghĩ là chúng tôi đã đạt được kết quả mong ước cho Khoá, và hướng tới việc tiếp tục xây dựng các chương trình Việt Nam học dựa trên những thành quả này.” (“It has been a valuable experience for all institute participants. Regardless of their initial knowledge level, both Vietnamese and non-Vietnamese teachers have added to their knowledge of Vietnamese history, enjoyed a variety of new and familiar cultural experiences, explored poignant Vietnamese literature and poetry, and viewed these topics from multiple perspectives. Every participant has come away enriched and reflective of the rich culture and historical struggle of the Vietnamese people. We were particularly impressed with the graciousness and welcome from members of the Little Saigon community during our fieldtrip! I think we have met our goals for this effort and look forward to building on our accomplishments as we continue work on this project.")
Cô Leslie Alpert, tốt nghiệp từ CSUF năm 2002, nói, “Về mặt cá nhân, tôi như được về thăm nhà khi dự Khoá này. Đại học CSUF và Ban Tổ Chức của Khoá là những bằng chứng ưu việt về chất lượng cao của nền giáo dục tại CSUF. Về mặt chuyên môn, kiến thức mà tôi học được từ Khoá sẽ được đưa vào lớp học và sẽ giúp tôi tạo nên một môi trường học phong phú hơn. Tôi thật sự biết ơn có cơ hội tham dự Khoá.” (“On a personal level, as an alumni of CSU Fullerton, coming to this institute was like coming home. This institute and the people who have created the program are phenomenal examples of the high quality of education offered at CSUF. On a professional level, the knowledge I have learned through this institute will be brought back with me into the classroom and will help me create a richer learning environment. I'm so thankful to have been part of this program.”)
Ts Trang Lê nhận xét, “Tuy chỉ có một tuần nhưng những giáo viên người Mỹ đã được giới thiệu rất nhiều khía cạnh về Việt Nam. Kiến thức này sẽ giúp họ có những phương pháp và kỹ thuật dạy phù hợp hơn ở các trường trung học ở Nam Cali, nơi mà số học sinh người Việt chiếm một tỷ lệ khá cao trong lớp. Đối với những thầy cô người Việt, đây là một dịp để các thầy cô ôn lại những kiến thức này để bổ sung vào việc giảng dạy của họ, nhất là các thầy cô dạy tiếng Việt.”
Đứng ngay trong giáo dục dòng chính là một vị thế tuyệt hảo để đưa văn hoá gốc về gần cho các học sinh Việt Mỹ, cũng như giới thiệu văn hoá Việt đến các học sinh khác. Chính các Thầy Cô giáo rất trẻ đã ý thức được điều này. Cô Lynn Nguyễn, thuộc học khu Garden Grove, đã tâm sự, “Làm nghề giáo dạy tiếng Việt là một trọng trách lớn, nhất là dạy lớp tiếng Việt trong môi trường bên Mỹ. Các học sinh không chỉ là người Việt Nam mà còn là học sinh của những sắc dân khác. Bởi vậy, các em dù học cùng một lớp nhưng có trình độ khác nhau. Làm cô giáo, tôi không những có bổn phận dạy các em chữ Việt mà còn có trọng trách giúp các em hiểu biết thêm về lịch sử và văn hoá Việt Nam để giúp các em tự tin và hãnh diện là người Việt Nam. Tôi luôn mong muốn học sinh của mình trưởng thành làm việc hữu ích cho dân tộc Quê Hương Việt Nam mai sau.”
Thầy Kính Vũ, một khoá sinh, đã nói, “Tôi rất vui được tham dự Khóa Tu Nghiệp Sư Phạm Viet Nam Institute tại Đại Học Cal State Fullerton. Qua các buổi thuyết trình và thảo luận, tôi đã học hỏi, tìm hiểu, và chia sẻ với đồng nghiệp về những giáo trình và phương pháp hữu hiệu trong việc dạy lịch sử và ngôn ngữ Việt. Tôi cảm nhận lòng nhiệt thành của ban giảng huấn và cảm thấy mình được khích lệ để tiếp tục công tác phát huy ngôn ngữ, truyền thống, cùng với văn hóa Việt Nam cho các em học sinh tại Quận Cam.”
Nhận xét về Khoá, Cô Nguyễn Thảo Ly nói, “Sau một tuần tham dự buổi "Vietnamese Summer Institute" do trường đại học Cal State Fullerton tổ chức, là một giáo viên dạy Tiếng Việt và là một người Việt, tôi cảm thấy rất cảm kích và biết ơn đến các giáo viên của trường Cal State Fullerton và các cá nhân từ cộng đồng đã góp tay để tổ chức Khoá. Tất cả 28 thầy cô giáo từ các học khu khác nhau đến tham dự đều đồng ý rằng một tuần học vừa qua, chúng tôi đã học hỏi được thêm rất nhiều về lịch sử, văn hóa, ngôn ngữ và con người Việt Nam. Có một số cá nhân đã đến chia sẻ những khó khăn họ gặp phải khi sống ở dưới chế độ Cộng Sản và những đau khổ họ đã trải qua trên con đường đi kiếm tự do đã làm cho tôi và các giáo viên khác không cầm được nước mắt. Đây là những văn chương truyền khẩu mà chúng ta có thể để lại cho con cháu chúng ta sau này để chúng được biết và hiểu rõ thêm về những gì thế hệ trước đã phải trải qua, và hy vọng nó sẽ là một cái cầu giúp nối hai thế hệ đến gần với nhau hơn.”
Brendan Newberry, đang giảng dạy tại Trung học El Dorado và là giáo viên huấn luyện (Master Teacher for the CSUF Single Subject Credential Program) đã nói, “Khoá học đã cho tôi nhiều quà tặng: được tiếp cận những nguồn tài liệu phong phú và các chuyên gia đa dạng trong chuyến viếng thăm Little Saigon, các cơ hội học hỏi thêm hay ôn lại những kỹ thuật sư phạm xuất sắc, và những dịp để thảo luận về giáo trình và các vấn đề giáo dục với đồng nghiệp. Nhưng quan trọng hơn cả, tôi đã được dịp vùng vẫy trong văn hoá và lịch sử Việt Nam, cho tôi nhiều năng lực để giảng dạy những đề tài này trong lớp mình. Niềm đam mê đó chắc chắn sẽ lây lan đến học sinh của tôi.” (“The institute has given me many gifts: access to a rich set of resources and experts during the fieldtrip, chances to learn about or revisit excellent teaching techniques, and opportunities to discuss curriculum and educational issues with colleagues. Most significantly, I've had a chance to wade into the culture and history of Vietnam, which energizes me as I address these topics in my classroom. For my students, that passion is infectious.”)
Những thành quả và nhiệt tình trên sẽ là đòn bẩy, đưa văn hoá Việt đi sâu vào giáo dục dòng chính và vào tương lai Quận Cam. Chúng ta cám ơn các Thầy Cô gốc Việt lẫn các sắc tộc khác đã đảm đang trách nhiệm này với hết tấm lòng. Niềm đam mê giữ gìn và phát huy ngôn ngữ văn hoá Việt Nam nay không chỉ là sứ mạng của riêng cộng đồng chúng ta, mà của cả nền giáo dục Quận Cam và nhiều nơi khác trên nước Mỹ.
Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
Gửi ý kiến của bạn
